Το Μεξικό συγκλονίζεται για άλλη μια φορά από ένα αποτρόπαιο εύρημα που αναδεικνύει το ζοφερό πρόσωπο της οργανωμένης εγκληματικότητας και την ωμή πραγματικότητα του «πολέμου κατά των καρτέλ». Η ανακάλυψη 48 σακουλών με ανθρώπινα υπολείμματα κοντά στη Γουαδαλαχάρα φέρνει ξανά στο προσκήνιο το δράμα χιλιάδων οικογενειών που αναζητούν τους αγνοούμενους συγγενείς τους, σε μια χώρα όπου οι επίσημες εξαφανίσεις ξεπερνούν τις 127.000.
Η Ανακάλυψη και οι Πρώτες Εκτιμήσεις
Η μακάβρια αυτή αποκάλυψη δεν προήλθε από κρατικές αρχές, αλλά από την επίμονη δράση συλλογικοτήτων πολιτών. Πριν από περίπου τέσσερις εβδομάδες, μέλη της ομάδας Guerreros Buscadores (πολεμίστριες ερευνήτριες), η οποία αναζητά αγνοούμενους, εντόπισαν έναν μυστικό τάφο σε ένα εγκαταλελειμμένο οικόπεδο στην περιοχή της Σαπόπαν, προάστιο της Γουαδαλαχάρα. Η μεξικανική εισαγγελία επιβεβαίωσε την εύρεση των 48 σακουλών, ωστόσο, απέφυγε να δώσει ακριβή εκτίμηση για τον αριθμό των θυμάτων.
- Η εισαγγελική λειτουργός Μπλάνκα Τρουχίγιο τόνισε ότι «χρειάζεται να προχωρήσουμε από ιατροδικαστική σκοπιά για να είμαστε σε θέση να σας πούμε πόσα θύματα περιέχουν οι σακούλες».
- Η συνεργασία μεταξύ των αρχών και της συλλογικότητας Guerreros Buscadores είναι κρίσιμη για τη διαδικασία ανάκτησης και ταυτοποίησης των λειψάνων.
Η Σκιώδης Πραγματικότητα της Χαλίσκο και τα Καρτέλ
Η πολιτεία της Χαλίσκο, όπου βρίσκεται η Γουαδαλαχάρα, αποτελεί εδώ και χρόνια θέατρο σφοδρών συγκρούσεων μεταξύ των καρτέλ ναρκωτικών. Το εύρημα αυτό προστίθεται σε δεκάδες παρόμοιες υποθέσεις που έχουν καταγραφεί στην περιοχή, αναδεικνύοντας την ανεξέλεγκτη δράση εγκληματικών οργανώσεων. Το Καρτέλ Νέα Γενιά της Χαλίσκο (CNGJ) θεωρείται κυρίαρχο στην περιοχή και έχει χαρακτηριστεί από την κυβέρνηση των ΗΠΑ ως «ξένη τρομοκρατική οργάνωση» στις αρχές του τρέχοντος έτους.
Ανάλυση: Η κλιμάκωση της βίας και οι αποτρόπαιες πρακτικές των καρτέλ, όπως οι μαζικοί τάφοι, υποδηλώνουν μια συνεχιζόμενη προσπάθεια εκφοβισμού και ελέγχου εδαφών, καθώς και εξόντωσης αντιπάλων ή όσων θεωρούνται απειλή. Η ανακήρυξη του CNGJ ως «τρομοκρατικής οργάνωσης» από τις ΗΠΑ σηματοδοτεί μια αλλαγή στην προσέγγιση της Ουάσινγκτον, εξισώνοντας τη δράση των καρτέλ με εκείνη διεθνών τρομοκρατικών δικτύων.
Ο «Πόλεμος κατά των Ναρκωτικών» και οι Ανθρώπινες Απώλειες
Το Μεξικό βυθίστηκε σε έναν «πόλεμο κατά των καρτέλ των ναρκωτικών» μετά το 2006, όταν η τότε ομοσπονδιακή κυβέρνηση ανέπτυξε τον στρατό στο εσωτερικό της χώρας. Αυτή η στρατηγική, η οποία έχει επικριθεί σφοδρά για τις συνέπειές της στα ανθρώπινα δικαιώματα, έχει οδηγήσει σε ένα εξαιρετικά υψηλό αριθμό εξαφανίσεων.
- Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, πάνω από 127.000 άνθρωποι έχουν εξαφανιστεί στο Μεξικό, με την πλειονότητα των περιστατικών να καταγράφεται μετά το 2006.
- Στην πολιτεία Χαλίσκο ειδικότερα, οι αγνοούμενοι ξεπερνούν τους 15.900, καθιστώντας την μία από τις πλέον προβληματικές περιοχές.
- Τον Ιούνιο, ιατροδικαστές ταυτοποίησαν τα λείψανα 34 ανθρώπων που βρέθηκαν σε άλλη συνοικία της Σαπόπαν, υπογραμμίζοντας τη συχνότητα αυτών των αποκαλύψεων.
Συγκριτικό Πλαίσιο: Το πρόβλημα των αναγκαστικών εξαφανίσεων στο Μεξικό είναι πρωτοφανές σε σχέση με άλλες χώρες της Λατινικής Αμερικής που αντιμετώπισαν εσωτερικές συγκρούσεις, όπως η Αργεντινή ή η Χιλή κατά τη διάρκεια των δικτατοριών. Ενώ στις τελευταίες οι εξαφανίσεις συνδέονταν κυρίως με κρατική βία, στο Μεξικό η πλειονότητα αποδίδεται σε δράση εγκληματικών οργανώσεων, αλλά συχνά με την εικαζόμενη ανοχή ή και εμπλοκή τοπικών αρχών.
Η Παγκόσμια Εμβέλεια του Προβλήματος: Φαιντανύλη και Διεθνής Δράση
Η δράση των μεξικανικών καρτέλ, συμπεριλαμβανομένου του CNGJ και του καρτέλ Σιναλόα, δεν περιορίζεται στα σύνορα της χώρας. Αυτές οι εγκληματικές οργανώσεις συγκαταλέγονται στους κυριότερους διακινητές φαιντανύλης, ενός εξαιρετικά ισχυρού συνθετικού οπιοειδούς, το οποίο έχει προκαλέσει δεκάδες χιλιάδες θανάτους από υπερβολική δόση στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Ανάλυση: Η διακίνηση φαιντανύλης αποτελεί μια τεράστια πρόκληση για τη δημόσια υγεία και ασφάλεια διεθνώς. Η σύνδεσή της με τα μεξικανικά καρτέλ αναδεικνύει την ανάγκη για διεθνή συνεργασία και ενισχυμένες προσπάθειες για την καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος, καθώς οι συνέπειες της δράσης τους έχουν παγκόσμια εμβέλεια, επηρεάζοντας κοινωνίες πολύ πέρα από τα σύνορα του Μεξικού.
