Η ασφάλεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και η αντιμετώπιση του κόστους στέγασης αναδείχθηκαν σε κορυφαίες προτεραιότητες του πρόσφατου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Οι αποφάσεις που ελήφθησαν και οι συζητήσεις που διεξήχθησαν θέτουν τις βάσεις για μια πιο ανθεκτική και κοινωνικά ευαίσθητη Ευρώπη, απαντώντας στις σύγχρονες γεωπολιτικές προκλήσεις και τις πιεστικές κοινωνικές ανάγκες των πολιτών.
Ευρωπαϊκή Άμυνα: Σχέδιο «Ετοιμότητα 2030» και Ηλεκτρονική Ασπίδα
Η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, υπογράμμισε τη στρατηγική σημασία του ευρωπαϊκού σχεδίου για την Αμυντική Ετοιμότητα 2030, κάνοντας λόγο για «κάλυψη 360 μοιρών». Αυτή η προσέγγιση σηματοδοτεί μια διευρυμένη αντίληψη της ασφάλειας, η οποία δεν περιορίζεται στην Ανατολική Πτέρυγα, αλλά επεκτείνεται σε όλα τα πιθανά μέτωπα, περιλαμβάνοντας πλέον και τον Νότο.
Η συζήτηση στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο χαρακτηρίστηκε θετική, οδηγώντας στην ανάδειξη τεσσάρων εμβληματικών αμυντικών έργων κοινού ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος:
* Το τείχος κατά των drones: Μια καινοτόμος υποδομή άμυνας ενάντια στις σύγχρονες απειλές από μη επανδρωμένα αεροσκάφη.
* Η παρακολούθηση της Ανατολικής Πτέρυγας: Ενίσχυση της επιτήρησης στα ανατολικά σύνορα της Ένωσης, δεδομένων των τρεχουσών γεωπολιτικών εντάσεων.
* Η Διαστημική Άμυνα: Ανάπτυξη ικανοτήτων για την προστασία ευρωπαϊκών συμφερόντων στο διάστημα.
* Η Ευρωπαϊκή Ασπίδα Αεράμυνας: Ένα ολοκληρωμένο σύστημα για την προστασία του ευρωπαϊκού εναέριου χώρου.
Ανάλυση: Η αναφορά σε «κάλυψη 360 μοιρών» και η έμφαση στον Νότο υποδηλώνει μια μετατόπιση της στρατηγικής σκέψης της ΕΕ, η οποία πλέον αναγνωρίζει την πολυπλοκότητα των απειλών που αντιμετωπίζει. Αυτό περιλαμβάνει πιθανές προκλήσεις από την ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου και της Βόρειας Αφρικής, πέρα από τη δεδομένη απειλή στην ανατολική Ευρώπη.
Συνεπής Στάση έναντι της Ρωσίας και Στήριξη στην Ουκρανία
Στο μέτωπο της Ουκρανίας, η Πρόεδρος της Επιτροπής εξέφρασε την ικανοποίησή της για την υιοθέτηση του 19ου πακέτου κυρώσεων από την ΕΕ, το οποίο στοχεύει «την καρδιά της ρωσικής πολεμικής οικονομίας». Παράλληλα, χαιρέτισε την ανακοίνωση των ΗΠΑ για αντίστοιχες κυρώσεις στον ρωσικό πετρελαϊκό τομέα, ενισχύοντας τη διεθνή πίεση. Η φον ντερ Λάιεν τόνισε τη δέσμευση της Ένωσης: «Θα συνεχίσουμε να πιέζουμε τη Ρωσία για όσο χρειαστεί» και «θα σταθούμε δίπλα στην Ουκρανία για όσο χρειαστεί».
Ανάλυση: Η κλιμάκωση των κυρώσεων και ο συντονισμός με τις ΗΠΑ δείχνουν μια αποφασιστικότητα της ΕΕ να διατηρήσει την πίεση στο Κρεμλίνο. Η φράση «για όσο χρειαστεί» υποδηλώνει μια μακροπρόθεσμη στρατηγική δέσμευση, αναγνωρίζοντας ότι η σύγκρουση μπορεί να έχει παρατεταμένη διάρκεια.
Ανταγωνιστικότητα και Κλιματική Αλλαγή: Ρεαλισμός και Ευελιξία
Ο Αντόνιο Κόστα, ως εκπρόσωπος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, υπογράμμισε τη συνεχή δέσμευση στην Συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα. Ωστόσο, τόνισε την ανάγκη για «ρεαλισμό και ευελιξία στη στρατηγική μας». Η βασική αρχή που συμφωνήθηκε είναι ότι «οι κλιματικές φιλοδοξίες της Ευρώπης και η ανταγωνιστικότητα της οικονομίας μας, των βιομηχανιών μας, πρέπει να συμβαδίζουν».
Ανάλυση: Αυτή η δήλωση σηματοδοτεί μια ισορροπημένη προσέγγιση, αναγνωρίζοντας τις οικονομικές προκλήσεις που μπορεί να προκύψουν από την άμεση και απόλυτη εφαρμογή των πράσινων πολιτικών. Η ΕΕ επιδιώκει να διασφαλίσει ότι η μετάβαση σε μια πιο πράσινη οικονομία δεν θα υπονομεύσει την ανταγωνιστικότητα των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων σε σχέση με παγκόσμιους ανταγωνιστές που δεν υπόκεινται σε τόσο αυστηρούς περιβαλλοντικούς κανονισμούς.
Το Ευρωπαϊκό Σχέδιο Προσιτής Στέγασης
Ένα σημαντικό κοινωνικό ζήτημα που τέθηκε στην ημερήσια διάταξη ήταν αυτό της στέγασης. Ο Α. Κόστα τόνισε ότι οι ηγέτες πρέπει να επικεντρωθούν στις καθημερινές ανησυχίες των πολιτών, χαρακτηρίζοντας την «προσιτή τιμή και την προσβασιμότητα της στέγασης» ως ένα από τα πιο πιεστικά ζητήματα στην Ευρώπη. Αν και οι αρμοδιότητες για τη στέγαση παραμένουν σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, η συζήτηση προετοίμασε το έδαφος για την εκπόνηση του Σχεδίου Προσιτής Στέγασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Ανάλυση: Η αναγνώριση του ζητήματος της στέγασης σε επίπεδο Ευρωπαϊκού Συμβουλίου είναι μια σημαντική εξέλιξη. Παρόλο που οι άμεσες παρεμβάσεις παραμένουν στην αρμοδιότητα των κρατών μελών, η εκπόνηση ενός ευρωπαϊκού σχεδίου υποδηλώνει ότι η Επιτροπή αναζητά τρόπους να στηρίξει τις εθνικές προσπάθειες μέσω πολιτικών συντονισμού, ανταλλαγής βέλτιστων πρακτικών, ή ακόμη και μέσω χρηματοδοτικών εργαλείων, αντιμετωπίζοντας ένα πρόβλημα που έχει λάβει διαστάσεις κρίσης σε πολλές ευρωπαϊκές πόλεις.
