Ο Φετουλάχ Γκιουλέν, ο αυτοεξόριστος ιεροκήρυκας που ζούσε στις ΗΠΑ, απεβίωσε πρόσφατα σε αμερικανικό νοσοκομείο, όπως ανακοίνωσε η Άγκυρα. Σε ηλικία 83 ετών, ο Γκιουλέν άφησε πίσω του ένα ισχυρό ισλαμικό κίνημα που καθόρισε την Τουρκία και πέρα από τα σύνορά της, ενώ η φήμη του είχε σκιές λόγω κατηγοριών που τον ήθελαν να συμμετέχει στην αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος κατά του Τούρκου προεδρους, Ταγίπ Ερντογάν, το 2016, στο οποίο σκοτώθηκαν περίπου 250 άνθρωποι.
Η ιστοσελίδα Herkul, που αναμεταδίδει τα κηρύγματά του, ανέφερε ότι ο Γκιουλέν ξεψύχησε χθες το απόγευμα, έπειτα από νοσηλεία.
Αρχικά σύμμαχος του Ερντογάν, οι σχέσεις τους διαταράχθηκαν όταν ο Τούρκος πρόεδρος κατηγόρησε τον Γκιουλέν για την απόπειρα πραξικοπήματος. Ο Γκιουλέν, που είχε μετακομίσει στην Πενσιλβάνια από το 1999, πάντα αρνούνταν οποιαδήποτε εμπλοκή σε αυτές τις δραστηριότητες.
Υποστηρικτές του Γκιουλέν ισχυρίζονται ότι το κίνημά του, γνωστό ως «Χιζμέτ», που σημαίνει «υπηρεσία» στα τουρκικά, επιδιώκει να προάγει μια μετριοπαθή εκδοχή του ισλαμισμού, εστιάζοντας στην εκπαίδευση με δυτικές βάσεις, καθώς και στην ενίσχυση της διαθρησκευτικής επικοινωνίας και των ελεύθερων αγορών.
Από το 2016 και μετά, η επιρροή του κινήματος υπήρξε υπό συνεχή πίεση στην Τουρκία, με πολλές κατασταλτικές επιχειρήσεις να περιορίζουν τη δράση του, ενώ η διεθνής του απήχηση φαίνεται να έχει μειωθεί.
Γνωστός ως «Χοτζαεφέντι» (αξιοσέβαστος δάσκαλος), ο Γκιουλέν γεννήθηκε το 1941 σε χωριό της Ερζερούμ στην ανατολική Τουρκία. Ο ιμάμης πατέρας του τον καθοδήγησε, και από νεαρή ηλικία μελέτησε το Κοράνι.
Το 1959, ο Γκιουλέν ανέλαβε ρόλο ιμάμη σε τζαμί της Αδριανούπολης και σταδιακά, τη δεκαετία του ’60 στη Σμύρνη, άρχισε να γίνεται γνωστός ως ιεροκήρυκας, δημιουργώντας φοιτητικές εστίες και κηρύσσοντας σε τσαγερίες.
Αυτές οι φοιτητικές εστίες αποτέλεσαν τη βάση για ένα εκτενές, ανεπίσημο δίκτυο που με την πάροδο των χρόνων επεκτάθηκε σε εκπαιδευτικά, επιχειρηματικά, κρατικά και δημοσιογραφικά ιδρύματα, ενδυναμώνοντας την επιρροή του.
Η επιρροή του Γκιουλέν επεκτάθηκε και σε πολλές χώρες, μεταξύ των οποίων πρώην σοβιετικές δημοκρατίες της Κεντρικής Ασίας, Βαλκάνια, Αφρική και Δύση μέσω ενός δικτύου σχολείων.
Πρώην σύμμαχος του Ερντογάν
Ο Γκιουλέν και ο Ερντογάν διατηρούσαν στενές σχέσεις μέχρι που οι εντάσεις άρχισαν να κλιμακώνονται το 2013, όταν οι έρευνες για διαφθορά επικεντρώθηκαν σε υπουργούς και αξιωματούχους του Ερντογάν.
Οι εισαγγελείς και η αστυνομία του κινήματος Hizmet θεωρήθηκε ότι ήταν πίσω από αυτές τις έρευνες, και το 2014 εκδόθηκε ένταλμα σύλληψης εναντίον του Γκιουλέν. Δύο χρόνια αργότερα, το κίνημά του χαρακτηρίστηκε τρομοκρατική οργάνωση.
Μετά την αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος το 2016, ο Ερντογάν κατηγόρησε το δίκτυο του Γκιουλέν για προδοσία και δήλωσε αποφασισμένος να το εξαρθρώσει, με εκατοντάδες σχολεία, επιχειρήσεις και ΜΜΕ που συνδέονταν με αυτό να κλείνουν ή να κατασχέθηκαν.
