Η Ευρωπαϊκή Ένωση ενισχύει εμπράκτως τη στρατηγική της συνεργασία με την Αίγυπτο, μια χώρα κλειδί για τη σταθερότητα της Ανατολικής Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής. Η πρόσφατη συμφωνία παροχής οικονομικής βοήθειας, ύψους 5 δισεκατομμυρίων ευρώ, σηματοδοτεί την εμβάθυνση των σχέσεων και αναδεικνύει τον κεντρικό ρόλο του Καΐρου σε κρίσιμα ζητήματα, από τη μετανάστευση έως την περιφερειακή ασφάλεια. Πρόκειται για μια κίνηση που υπογραμμίζει την ευρύτερη γεωπολιτική σημασία της Αιγύπτου για την ευρωπαϊκή πολιτική σκηνή.
Εμβάθυνση Στρατηγικής Εταιρικής Σχέσης: Το Οικονομικό Πλαίσιο
Η πρόσφατη χρηματοδοτική δέσμευση των 5 δισεκατομμυρίων ευρώ από την ΕΕ προς την Αίγυπτο αποτελεί συνέχεια της ευρύτερης συμφωνίας «στρατηγικής εταιρικής σχέσης», η οποία υπεγράφη τον Μάρτιο του 2024 και ανέρχεται συνολικά στα 7,4 δισεκατομμύρια ευρώ. Αυτή η συνολική δέσμη υποστήριξης κατανέμεται ως εξής:
- 5 δισεκατομμύρια ευρώ σε δάνεια με ευνοϊκούς όρους.
- 1,8 δισεκατομμύρια ευρώ σε επιπρόσθετες επενδύσεις, σε συνεργασία με ευρωπαϊκά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα.
- 600 εκατομμύρια ευρώ σε βοήθεια για συγκεκριμένα έργα, από τα οποία τα 200 εκατομμύρια ευρώ προορίζονται ειδικά για τον έλεγχο των μεταναστευτικών ροών.
Αυτή η συμφωνία, επιτευχθείσα κατά την πρώτη κοινή Σύνοδο Κορυφής ΕΕ-Αιγύπτου στις Βρυξέλλες, υπογραμμίζει την αναγνώριση του ρόλου της Αιγύπτου ως παράγοντα σταθερότητας. (Ανάλυση: Το ύψος της χρηματοδότησης αντανακλά την αναγκαιότητα άμεσης οικονομικής ενίσχυσης της Αιγύπτου, η οποία αντιμετωπίζει πιέσεις λόγω πληθωρισμού, υποτίμησης του εθνικού νομίσματος και αυξημένων αναγκών, ενώ παράλληλα διαδραματίζει κεντρικό ρόλο στην περιφερειακή διαχείριση κρίσεων).
Μετανάστευση: Κοινή Προσέγγιση και Χρηματοδοτική Υποστήριξη
Ένα από τα βασικότερα σημεία της συνεργασίας ΕΕ-Αιγύπτου είναι η διαχείριση της μετανάστευσης. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει δεσμεύσει 200 εκατομμύρια ευρώ για την περίοδο 2024-2027 specificά για τον τομέα της μετανάστευσης και της κινητικότητας.
Οι δύο πλευρές συμφώνησαν να συνεργαστούν στενά για τη δημιουργία δομημένων, δίκαιων και τακτικών μεταναστευτικών οδών, οι οποίες θα είναι επωφελείς τόσο για την Αίγυπτο όσο και για τους μετανάστες και τις ευρωπαϊκές χώρες υποδοχής. Η κοινή δέσμευση επικεντρώνεται στην αντιμετώπιση των βαθύτερων αιτιών της παράτυπης μετανάστευσης.
Επιπλέον, τονίζεται η σημασία της συνεργασίας σε θέματα όπως:
- Η διαχείριση των συνόρων για την πρόληψη της παράτυπης μετανάστευσης.
- Η έρευνα και διάσωση.
- Η καταπολέμηση της λαθραίας διακίνησης μεταναστών και της εμπορίας ανθρώπων.
- Οι επιστροφές, επανεισδοχές και βιώσιμη επανένταξη, με αξιοπρεπή και συντονισμένο τρόπο, σύμφωνα με τις εθνικές και διεθνείς υποχρεώσεις.
Αυτή η προσέγγιση αντικατοπτρίζει την αναγνώριση ότι η ασφάλεια των ευρωπαϊκών συνόρων είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τη σταθερότητα και την αποτελεσματική διαχείριση των συνόρων σε χώρες-κλειδιά όπως η Αίγυπτος. (Ιστορικό Πλαίσιο: Η ΕΕ έχει προχωρήσει σε παρόμοιες συμφωνίες και με άλλες χώρες της Βόρειας Αφρικής, όπως η Λιβύη και η Τυνησία, με στόχο τον περιορισμό των μεταναστευτικών ροών προς την Ευρώπη, αναδεικνύοντας ένα ευρύτερο πρότυπο εξωτερικής ανάθεσης της διαχείρισης συνόρων).
Περιφερειακή Σταθερότητα και Ρόλος της Αιγύπτου
Η κοινή δήλωση των ηγετών ΕΕ-Αιγύπτου αναγνωρίζει ρητά τον ρόλο της Αιγύπτου στην προώθηση της σταθερότητας μέσω ειρηνευτικών πρωτοβουλιών και προσπαθειών επίλυσης συγκρούσεων στην περιοχή. Η συμφωνία καλωσόρισε τη συμφωνία για τον τερματισμό της σύγκρουσης στη Γάζα, όπως αυτή προτάθηκε από τον Πρόεδρο των ΗΠΑ, και το αποτέλεσμα της συνόδου για την ειρήνη στο Σαρμ ελ Σέιχ στις 13 Οκτωβρίου.
Η Αίγυπτος, λόγω της γεωγραφικής της θέσης και των ιστορικών της δεσμών, αποτελεί έναν κεντρικό παίκτη στις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή, ειδικά σε σχέση με την παλαιστινιακή σύγκρουση και την κατάσταση στη Λωρίδα της Γάζας. Η συνεργασία της ΕΕ με την Αίγυπτο στον τομέα της ασφάλειας και της περιφερειακής διπλωματίας είναι ζωτικής σημασίας για την αντιμετώπιση κρίσεων που έχουν άμεσες επιπτώσεις στην ευρωπαϊκή ασφάλεια. (Ανάλυση: Ο εκτεταμένος ρόλος της Αιγύπτου ως διαμεσολαβητή και παράγοντας σταθερότητας είναι αναγκαίος για την ΕΕ, καθώς οι κρίσεις στην περιοχή –όπως η σύγκρουση στη Γάζα ή η κατάσταση στο Σουδάν– μπορούν να προκαλέσουν νέες μεταναστευτικές πιέσεις και να αποσταθεροποιήσουν περαιτέρω το περιφερειακό περιβάλλον ασφάλειας).
