Οι εντάσεις μεταξύ Ινδίας και Πακιστάν στο Κασμίρ κλιμακώνονται εκ νέου, φέρνοντας στο προσκήνιο την παγκόσμια διαχείριση κρίσεων.
Συγκρούσεις στο Κασμίρ και η «χλιαρή» αντίδραση των ΗΠΑ
Οι συγκρούσεις μεταξύ Ινδίας και Πακιστάν στην αμφισβητούμενη περιοχή του Κασμίρ συνεχίζονται, με την κατάσταση να παραμένει τεταμένη. Η ινδική κυβέρνηση ανακοίνωσε πρόσφατα ότι πυρά από την πλευρά του Πακιστάν είχαν ως αποτέλεσμα τον θάνατο 13 αμάχων και τον τραυματισμό 59. Αυτά τα γεγονότα έρχονται ως απάντηση σε προηγούμενα ινδικά πλήγματα.
Μια τέτοια βίαιη κρίση θα αναμενόταν να προκαλέσει άμεση και έντονη διπλωματική κινητοποίηση από τις Ηνωμένες Πολιτείες, με στόχο την εκτόνωση και την αποτροπή ευρύτερης σύρραξης. Ωστόσο, η αντίδραση της αμερικανικής κυβέρνησης υπό τον Ντόναλντ Τραμπ χαρακτηρίστηκε από πολλούς ως αδιάφορη ή «χλιαρή».
Ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ, στην πρώτη του αντίδραση για τις συγκρούσεις που πυροδοτήθηκαν μετά από τρομοκρατική επίθεση εναντίον Ινδών τουριστών, για την οποία η Ινδία κατηγορεί μαχητές υποστηριζόμενους από το Πακιστάν, δήλωσε: «Είναι κρίμα. Απλώς ελπίζω να τελειώσει γρήγορα».
Σύμφωνα με ανάλυση του CNN, ο Τραμπ προσέφερε αργότερα τις «καλές του υπηρεσίες», χωρίς ωστόσο να επιδείξει ιδιαίτερη προθυμία για ενεργό εμπλοκή. «Τα πάω καλά και με τους δύο, τους γνωρίζω πολύ καλά, και θέλω να δω να το λύνουν μόνοι τους», είπε, συμπληρώνοντας: «Έχουν ανταποδώσει τα χτυπήματα ο ένας στον άλλον. Οπότε ελπίζω να σταματήσουν τώρα… Αν μπορώ να κάνω κάτι για να βοηθήσω, θα είμαι εκεί».
Ο υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο, όπως αναφέρει το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, είχε επαφές με αξιωματούχους σε Ινδία και Πακιστάν τις προηγούμενες εβδομάδες και μετά τις ινδικές επιθέσεις. Παρ’ όλα αυτά, δεν φάνηκε κάποια ευρύτερη προσπάθεια συντονισμού διεθνούς μεσολάβησης ή διαχείρισης της κρίσης από τις ΗΠΑ.
Το CNN εκτιμά ότι αυτή η στάση μπορεί να οφείλεται εν μέρει στο γεγονός ότι η στιγμή δεν είναι ακόμη κατάλληλη για διπλωματία, καθώς αναμένονται περαιτέρω βήματα κλιμάκωσης. Επιπλέον, ενώ το Πακιστάν ισχυρίζεται ότι κατέρριψε ινδικά αεροσκάφη, δείχνοντας αποκατάσταση της τιμής του, οι ηγέτες του έχουν δεσμευτεί για πλήγματα σε ινδικές στρατιωτικές εγκαταστάσεις.
Παρότι ο Τραμπ έχει θέσει την ειρηνευτική προσπάθεια ως κεντρικό στοιχείο της πολιτικής του, οι προσπάθειές του για αποκλιμάκωση διεθνών εντάσεων δεν έχουν παρουσιάσει αξιόλογα αποτελέσματα, όπως φαίνεται από τις συνεχιζόμενες συγκρούσεις στην Ουκρανία και τη Γάζα.
Ο Ρόλος των ΗΠΑ στη Διεθνή Διπλωματία
Ο αναλυτής του CNN, Stephen Collinson, επισημαίνει ότι οι επιτυχείς ειρηνευτικές προσπάθειες των ΗΠΑ στο παρελθόν, όπως η συμφωνία Ισραήλ-Αιγύπτου επί προεδρίας Τζίμι Κάρτερ ή η επέμβαση Μπιλ Κλίντον στον πόλεμο της πρώην Γιουγκοσλαβίας, απαιτούσαν μακροχρόνια διαδικασία οικοδόμησης εμπιστοσύνης και εντατική διπλωματία σε χαμηλότερα επίπεδα. Μέχρι στιγμής, δεν υπάρχει ένδειξη ότι ο Τραμπ σκοπεύει να υιοθετήσει παρόμοια στρατηγική για τις υφιστάμενες ή νέες συγκρούσεις.
Ταυτόχρονα, η δυνατότητα των ΗΠΑ να ασκήσουν πίεση στο Πακιστάν έχει μειωθεί. Μετά το τέλος της συμμαχίας τους στον «πόλεμο κατά της τρομοκρατίας» και την αποχώρηση από το Αφγανιστάν, το Πακιστάν έχει ενισχύσει την παραδοσιακή του συμμαχία με την Κίνα. Αυτό σημαίνει ότι κάθε χώρα στην περιοχή έχει πλέον μία υπερδύναμη στο πλευρό της.
Ο Μίλαν Βάισναβ, διευθυντής στο Carnegie Endowment for International Peace, επιβεβαιώνει ότι έχει σημειωθεί «τεράστια αλλαγή στη θέση των ΗΠΑ τα τελευταία χρόνια». Η Ινδία θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους στρατηγικούς εταίρους για τις ΗΠΑ, ενώ η σημασία του Πακιστάν έχει υποχωρήσει.
Διαμεσολάβηση από τη Μέση Ανατολή
Εν απουσία των ΗΠΑ, ο ρόλος του διαμεσολαβητή ενδέχεται να αναληφθεί από χώρες της Μέσης Ανατολής. Το Κατάρ, που έχει ενεργό ρόλο στη μεσολάβηση για κρίσεις όπως αυτή του Ισραήλ-Χαμάς, καταδίκασε την επίθεση στο ινδικό Κασμίρ και εξέφρασε συλλυπητήρια. Μάλιστα, η επικοινωνία του Εμίρη του Κατάρ με τον Μόντι θεωρήθηκε ως διπλωματική κίνηση με σημασία για την κυβέρνηση του Ισλαμαμπάντ.
Ο πρωθυπουργός του Κατάρ, Μοχάμεντ μπιν Αμπντουλραχμάν αλ-Θάνι, είχε ξεχωριστές συνομιλίες με τους υπουργούς Εξωτερικών της Ινδίας και τον πρωθυπουργό του Πακιστάν, Σαρίφ. Το Υπουργείο Εξωτερικών του Κατάρ δήλωσε ότι η χώρα υποστηρίζει πλήρως κάθε περιφερειακή και διεθνή προσπάθεια για την επίλυση των διαφορών μεταξύ Ινδίας και Πακιστάν.
Επιπλέον, οι πιστωτές του Πακιστάν, όπως τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και η Σαουδική Αραβία, έχουν τη δυνατότητα να ασκήσουν πίεση στην κυβέρνηση του Ισλαμαμπάντ για αυτοσυγκράτηση, ιδιαίτερα δεδομένης της βαθιάς οικονομικής κρίσης που αντιμετωπίζει η χώρα.
Ωστόσο, όπως συμπεραίνει το CNN, εκτός και αν η κατάσταση επιδεινωθεί σημαντικά, είναι απίθανο οι διεθνείς προσπάθειες επίλυσης της κρίσης να καθοδηγηθούν από τις Ηνωμένες Πολιτείες.
