Η πρόσφατη στρατιωτική απόφαση του Ισραήλ ενάντια στο ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα ανοίγει νέους δρόμους αλλά και προκλήσεις στην ευρύτερη Μέση Ανατολή.
Η ισραηλινή στρατιωτική επιλογή και οι επιπτώσεις της
Το Ισραήλ επέλεξε να εφαρμόσει μια στρατιωτική λύση απέναντι στις πυρηνικές φιλοδοξίες του Ιράν, βασιζόμενο στις προηγμένες δυνατότητες των Ισραηλινών Αμυντικών Δυνάμεων. Η επέμβαση αυτή έχει τη δυνατότητα να προκαλέσει σημαντικές ζημιές στο ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα, ωστόσο οι συνέπειες ενδέχεται να είναι μακροχρόνιες και απρόβλεπτες.
Όπως επισημαίνει το Foreign Affairs, υπάρχει ο κίνδυνος το Ιράν να αποχωρήσει από τις δεσμεύσεις του για τον έλεγχο των εξοπλισμών, εντείνοντας την προσπάθειά του για κατασκευή πυρηνικών όπλων. Αυτό το ενδεχόμενο θα μπορούσε να εκτινάξει την ένταση στην περιοχή σε νέα επίπεδα.
Οι γεωγραφικοί και στρατιωτικοί περιορισμοί του Ιράν
Η απόσταση και οι αμυντικές ικανότητες του Ισραήλ δημιουργούν σημαντικά εμπόδια στην αντίδραση της Τεχεράνης. Η γεωπολιτική διαμεσολάβηση από κράτη όπως το Ιράκ, η Συρία και η Ιορδανία περιορίζουν την ικανότητα του Ιράν για χερσαία επίθεση. Συνεπώς, η κύρια στρατιωτική απάντηση του Ιράν περιορίζεται στη χρήση πυραύλων και μη επανδρωμένων αεροσκαφών (drones), τα οποία όμως έχουν παρουσιάσει μέχρι στιγμής περιορισμένη αποτελεσματικότητα απέναντι στις ισραηλινές αμυντικές τεχνολογίες.
Παράλληλα, το Ισραήλ διαθέτει προηγμένα συστήματα πυραυλικής άμυνας και έχει λάβει μέτρα προστασίας του πληθυσμού του, μειώνοντας τον αντίκτυπο πιθανών ιρανικών επιθέσεων.
Η κυβερνοάμυνα ως νέο μέτωπο της σύγκρουσης Ισραήλ-Ιράν
Εκτός από τις συμβατικές στρατιωτικές απειλές, το Ιράν έχει ενισχύσει τις κυβερνοδυνατότητές του και έχει πραγματοποιήσει επιθέσεις όπως η διακοπή παροχής ρεύματος σε ισραηλινά νοσοκομεία το καλοκαίρι του 2023. Ωστόσο, η αντίδραση του Ισραήλ ήταν γρήγορη και αποδοτική, ανώντας τον ηλεκτρονικό πόλεμο στο νέο πεδίο.
Η παγκόσμια σημασία των Στενών του Ορμούζ
Η πιθανή προσπάθεια του Ιράν να κλείσει τα Στενά του Ορμούζ συνιστά τεράστια απειλή για την παγκόσμια ροή πετρελαίου. Ωστόσο, μια τέτοια ενέργεια αναμένεται να πυροδοτήσει στρατιωτική απάντηση από τις ΗΠΑ και άλλες δυτικές δυνάμεις, καθώς το αμερικανικό στρατιωτικό σύστημα είναι αποφασισμένο να διασφαλίσει τη διαρκή ναυσιπλοΐα.
Η μακροπρόθεσμη πυρηνική απειλή από το Ιράν
Σύμφωνα με ειδικούς όπως ο Pollack, η πιο σοβαρή απειλή σχετίζεται με την πιθανή αποχώρηση της Τεχεράνης από τη Συνθήκη Μη Διάδοσης Πυρηνικών Όπλων (NPT) του 1968. Αυτό θα άνοιγε το δρόμο για το Ιράν να αναπτύξει επισήμως πυρηνικά όπλα, με σοβαρές επιπτώσεις στην παγκόσμια ασφάλεια.
Η απουσία επιθεωρητών του IAEA από τις ιρανικές εγκαταστάσεις θα δυσκόλευε την παρακολούθηση και τον έλεγχο, ενώ το Ισραήλ και οι δυτικές μυστικές υπηρεσίες θα δυσκολευόταν να εντοπίσουν και να εξουδετερώσουν αποθήκες και παραγωγικές μονάδες πυρηνικών όπλων.
Η ειρήνη και η σταθερότητα στην περιοχή εξαρτώνται πλέον από την ικανότητα του διεθνούς κοινοβουλίου να επιτύχει μια νέα, πιο ισχυρή συμφωνία για την πυρηνική μη διάδοση, παράλληλα με την πίεση προς την Τεχεράνη να αποφύγει την κλιμάκωση προς ένα πυρηνικά εξοπλισμένο μέλλον.
