Μια φανταστική άσκηση προσομοίωσης ανέδειξε μια πραγματική απειλή: τους αρχαίους ιούς που κρύβονται στο έδαφος και θα μπορούσαν, σύμφωνα με τους ειδικούς, να πυροδοτήσουν την επόμενη πανδημία.
Προσομοίωση ΠΟΥ για «Αρχαίους» Παθογόνους Παράγοντες
Διεθνείς ειδικοί συμμετείχαν στην άσκηση Exercise Polaris, ένα εκπαιδευτικό σενάριο υπό την αιγίδα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ). Σκοπός ήταν η προετοιμασία για την αντιμετώπιση μιας πιθανής πανδημίας που θα προκληθεί από παθογόνα που απελευθερώνονται από το λιώσιμο των πάγων. Στην άσκηση, ειδικοί από 15 χώρες αντιμετώπισαν τον φανταστικό ιό «mammothpox».
Σύμφωνα με το Daily Mail, η άσκηση επικεντρώθηκε στον περιορισμό της εξάπλωσης ενός παθογόνου από το παγωμένο σώμα ενός μαμούθ. Το σενάριο περιλάμβανε την μόλυνση μιας ομάδας επιστημόνων και κινηματογραφιστών, και την επακόλουθη παγκόσμια εξάπλωση του ιού.
Η Απειλή των «Ιών Ζόμπι»
Παρόλο που το σενάριο ήταν φανταστικό, οι επιστήμονες τονίζουν ότι η απειλή από την απελευθέρωση “ιών ζόμπι” λόγω της κλιματικής αλλαγής είναι πραγματική. Αυτά τα αποκαλούμενα «μικρόβια Μαθουσάλα» μπορούν να παραμείνουν σε λήθαργο για χιλιάδες χρόνια στο έδαφος και στα σώματα παγωμένων ζώων, όπως τα μαμούθ.
Ένας τέτοιος ιός θα μπορούσε να αποδειχθεί καταστροφικός, καθώς το ανθρώπινο σώμα δεν θα είχε καμία φυσική άμυνα, παρόμοια με την έλλειψη ανοσίας που παρατηρήθηκε στην αρχή της πανδημίας του κορονοϊού. Η άσκηση πραγματοποιήθηκε αμέσως μετά από προειδοποίηση διεθνούς ομάδας επιστημόνων ότι η υπερθέρμανση του πλανήτη αυξάνει τον κίνδυνο μετάδοσης παγωμένων μικροβίων σε ζώα και ανθρώπους.
Ο Δρ. Khaled Abass, ειδικός στις περιβαλλοντικές επιστήμες υγείας στο Πανεπιστήμιο του Sharjah, τόνισε: «Η κλιματική αλλαγή δεν λιώνει μόνο τους πάγους, αλλά και τα όρια μεταξύ οικοσυστημάτων, ζώων και ανθρώπων. Το λιώσιμο του παγετού μπορεί να απελευθερώσει αρχαία βακτήρια ή ιούς που έχουν παγώσει για χιλιάδες χρόνια.»
Επιπτώσεις και Προκλήσεις
Τα έγγραφα του ΠΟΥ υπογραμμίζουν τους δυνητικούς κινδύνους, σημειώνοντας ότι αρχαίοι ιοί μπορούν να παραμείνουν βιώσιμοι στον παγετό για χιλιάδες χρόνια. Η άσκηση προσομοίωσε έναν ιό, τον «mammothpox», παρόμοιο με την ευλογιά και την ευλογιά των πιθήκων (mpox), με παρόμοια ποσοστά θνησιμότητας.
Παρά την επιτυχή αντιμετώπιση του ιού στο σενάριο, ο ΠΟΥ αναγνώρισε ότι μια πραγματική επιδημία θα έθετε σοβαρές προκλήσεις στην διεθνή συνεργασία. Η απειλή των παγωμένων παθογόνων αυξάνεται καθώς οι πάγοι υποχωρούν και οι επιστήμονες αναζητούν παγωμένα εξαφανισμένα ζώα, ενώ κυνηγοί ελεφαντόδοντου επιδιώκουν οικονομικά οφέλη από τους χαυλιόδοντες των μαμούθ.
Προηγούμενες Έρευνες και Συμβάντα
Εδώ και πάνω από μια δεκαετία, οι επιστήμονες γνωρίζουν ότι βακτήρια και ιοί στην Αρκτική ενδέχεται να διατηρούν τη δυνατότητα μόλυνσης. Το 2014, επιστήμονες απομόνωσαν ιούς από το παγωμένο υπέδαφος της Σιβηρίας και απέδειξαν ότι μπορούσαν ακόμα να μολύνουν ζωντανά κύτταρα. Παρόμοια, το 2023, ανέστησαν επιτυχώς έναν ιό αμοιβάδας που είχε παγώσει για 48.500 χρόνια.
Αν και εκτιμάται ότι μόνο ένα μικρό ποσοστό αρχαίων παθογόνων θα μπορούσε να διαταράξει το οικοσύστημα, ο μεγάλος αριθμός μικροοργανισμών που απελευθερώνονται, αυξάνει τον κίνδυνο. Η απελευθέρωση σπόρων άνθρακα από το κουφάρι ζώου στη Σιβηρία το 2016, που προκάλεσε τον θάνατο ενός παιδιού και τον τραυματισμό δεκάδων ανθρώπων, είναι μια τραγική υπενθύμιση.
Είναι ξεκάθαρο ότι η επιστημονική έρευνα και η επαγρύπνηση για πιθανές πανδημίες που προκαλούνται από αρχαία παθογόνα, είναι πιο κρίσιμες από ποτέ, εν μέσω των επιταχυνόμενων επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής.
