Μια πρόσφατη έρευνα σε επίπεδο Ευρώπης αποκάλυψε ότι οι μισοί Ευρωπαίοι εξακολουθούν να πιστεύουν λανθασμένα ότι τα αντιβιοτικά είναι αποτελεσματικά κατά των ιών. Επιπλέον, ένα στα τέσσερα άτομα (23%) δήλωσε ότι έχει λάβει αντιβιοτικά τα τελευταία 12 μήνες, σύμφωνα με τη μελέτη που δημοσιεύτηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, την παραμονή της Ευρωπαϊκής Ημέρας Ενημέρωσης για τα Αντιβιοτικά (EAAD). Αυτή είναι η χαμηλότερη αναλογία από το 2009, κάτι που δείχνει ότι οι προσπάθειες των κρατών μελών και της Επιτροπής για την ενημέρωση του κοινού σχετικά με τους κινδύνους της υπερβολικής χρήσης αντιβιοτικών αποδίδουν. Παρ’ όλα αυτά, κρίνεται απαραίτητο να γίνουν περισσότερα βήματα προς αυτήν την κατεύθυνση.
Μικροβιακή αντοχή
Η μικροβιακή αντοχή (AMR) αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες απειλές για την ανθρώπινη υγεία, καθώς αναγνωρίζεται ως μία από τις τρεις κορυφαίες προκλήσεις για τη δημόσια υγεία από την Αρχή Ετοιμότητας και Αντιμετώπισης Καταστάσεων Έκτακτης Υγειονομικής Ανάγκης της Επιτροπής (HERA).
Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία που δημοσίευσε το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ΕΚΠΕΝ), είναι εκτιμάται ότι περισσότερα από 35.000 άτομα χάνουν τη ζωή τους κάθε χρόνο στην ΕΕ, την Ισλανδία και τη Νορβηγία από λοιμώξεις που σχετίζονται με την αντοχή στα αντιβιοτικά. Οι λοιμώξεις αυτές προκαλούν επίσης επιπλέον κόστος υγειονομικής περίθαλψης ύψους 1,5 δισ. ευρώ στην ΕΕ, καθώς και απώλειες στην παραγωγικότητα.
Πληροφόρηση για τα αντιβιοτικά
Μια ειδική έκθεση Eurobarometer που δημοσιεύθηκε σήμερα αναλύει τη στάση των Ευρωπαίων απέναντι στα αντιβιοτικά. Ορισμένα σημαντικά ευρήματα περιλαμβάνουν:
- Η χρήση αντιβιοτικών έχει μειωθεί σημαντικά: Το 23% των Ευρωπαίων δηλώνουν ότι έλαβαν αντιβιοτικά από του στόματος το περασμένο έτος — το χαμηλότερο ποσοστό από το 2009. Αυτό ποικίλλει από 42% στη Μάλτα έως 15% στη Σουηδία και τη Γερμανία.
- Περίπου το 8% αυτών των αντιβιοτικών είχαν χορηγηθεί χωρίς συνταγή γιατρού.
- Υπάρχει ένα ανησυχητικό ποσοστό Ευρωπαίων που έχουν λάβει αντιβιοτικά χωρίς ιατρική βασιμότητα (όπως για ιογενείς λοιμώξεις).
Ενημέρωση του Κοινού
Η έρευνα ρίχνει φως στην έλλειψη ενημέρωσης των πολιτών σχετικά με τη σωστή χρήση των αντιβιοτικών:
- Μόνο το 50% των συμμετεχόντων γνωρίζει ότι τα αντιβιοτικά δεν συνδράμουν στην καταπολέμηση των ιών.
- Μόνο το 30% των Ευρωπαίων είναι ενήμεροι ότι η αχρείαστη χρήση αντιβιοτικών μπορεί να τα καταστήσει αναποτελεσματικά και ότι η θεραπεία θα πρέπει να ολοκληρώνεται σύμφωνα με τις οδηγίες.
- Επίσης, πολλοί αγνοούν ότι τα αντιβιοτικά μπορούν να προξενούν ανεπιθύμητες παρενέργειες, όπως διάρροια, και ότι δεν συνιστώνται για το κοινό κρυολόγημα.
Αύξηση Μικροβιακής Αντοχής
Τα στοιχεία του ΕΚΠΕΝ δείχνουν μια ανησυχία, καθώς από το 2016 έως το 2020, οι λοιμώξεις και οι θάνατοι λόγω αντιβακτηριακής αντοχής αυξήθηκαν. Επίσης, παρατηρείται αύξηση στον αριθμό των αναφορών για διηθητικές λοιμώξεις όπως η Klebsiella pneumoniae και άλλα είδη Acinetobacter που είναι ανθεκτικά στις καρβαπενέμες, ένα είδος αντιβιοτικών που χρησιμοποιούνται ως έσχατη λύση.
Αν και η συνολική κατανάλωση αντιμικροβιακών ουσιών για υποστήριξη της υγειονομικής περίθαλψης μειώθηκε κατά 23% από το 2012 έως το 2021, υπήρξε αύξηση στην κατανάλωση πιο ευρέως αποτελεσματικών αντιβιοτικών, ιδιαίτερα σε νοσοκομειακές ρυθμίσεις, όπως η νοσοκομειακή κατανάλωση καρβαπενεμών, που αυξήθηκε κατά 34% την ίδια περίοδο.
Δράσεις της Επιτροπής
Η αυξανόμενη απειλή της μικροβιακής αντοχής επιβάλλει την ανάγκη για ισχυρότερη αντίληψη «Μία Υγεία», που συνδέει την ανθρώπινη υγεία, την υγεία των ζώων και το περιβάλλον. Στις αρχές αυτού του έτους, η ΕΕ εισήγαγε νέους κανονισμούς για να διασφαλίσει ότι τα κρίσιμα αντιμικροβιακά διατηρούν την αποτελεσματικότητά τους, απαγορεύοντας τη χρήση τους στην κτηνιατρική.
Η Επιτροπή εκτίθεται επίσης σε ανασκόπηση των εθνικών σχεδίων δράσης των κρατών μελών σχετικά με τη μικροβιακή αντοχή και προτείνει μια πιο ολιστική προσέγγιση που εξετάζει το περιβαλλοντικό αποτύπωμα των αντιβιοτικών. Μέχρι το πρώτο εξάμηνο του 2023, η Επιτροπή θα αναλάβει δράσεις για τη μικροβιακή αντοχή μέσω προτάσεων και νέων κανονισμών για τη φαρμακευτική νομοθεσία της ΕΕ.
Για το 2023, είναι προγραμματισμένη χρηματοδότηση ύψους 50 εκατ. ευρώ σε κοινού δράσεις με κράτη μέλη, συμπεριλαμβανομένων της Νορβηγίας, της Ισλανδίας και της Ουκρανίας, για τη μικροβιακή αντοχή μέσω του προγράμματος EU4Health.
Μέσω του ερευνητικού προγράμματος «Ορίζων 2020», έχουν δεσμευθεί πάνω από 690 εκατ. ευρώ για έρευνα και καινοτομία στον τομέα της μικροβιακής αντοχής, ενώ για το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη» έχουν ήδη εκχωρηθεί 32,5 εκατ. ευρώ για 13 ερευνητικά έργα που επικεντρώνονται στην κρίσιμη αυτή πρόκληση.
