Παρά την αρχική απροθυμία του Σύρου προεδρου Μπασάρ αλ Άσαντ να αποδεχτεί τη βοήθεια του Τούρκου ομολόγου του, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, η Άγκυρα φαίνεται πλέον να διαδραματίζει έναν ολοένα και πιο σημαντικό ρόλο στις στρατηγικές εξελίξεις που αφορούν τη Συρία.
Σε αυτό το πλαίσιο, το Al Monitor ερευνά τον ρόλο της Τουρκίας στην πρόσφατη στρατιωτική επίθεση που πραγματοποίησαν οι αντάρτες.
Ο Ομέρ Οζκιζίλτσικ, συνεργαζόμενος ερευνητής στο Ατλαντικό Συμβούλιο στην Άγκυρα, υποστηρίζει ότι η Τουρκία έχει μακρά παράδοση συνεργασίας με την Hayat Tahrir al-Sham (HTS), τη τζιχαντιστική οργάνωση που καθοδήγησε την επίθεση αυτή. “Υπήρξε έμμεση τουρκική υποστήριξη για την επιχείρηση, αλλά χωρίς άμεση εμπλοκή”, τόνισε σε δηλώσεις του στο AFP.
Πρόσθεσε μάλιστα ότι, αν και η επίθεση είχε προγραμματιστεί να γίνει “εδώ και επτά εβδομάδες”, η Τουρκία αρχικά είχε αποτρέψει τους αντάρτες να προχωρήσουν σε αυτή τη στρατιωτική ενέργεια.
Η Ρωσία, η οποία υποστηρίζει τον Άσαντ, εντείνει τους βομβαρδισμούς σε θέσεις των ανταρτών στο βορρά, προσπαθώντας να αποφύγει παραπέρα κλιμάκωση που θα θέσει σε κίνδυνο το καθεστώς Άσαντ. Ο Τσαρλς Λίστερ, ειδικός στο Ινστιτούτο Μέσης Ανατολής της Ουάσιγκτον, επιβεβαίωσε ότι η επίθεση στο Χαλέπι είχε αρχικά προγραμματιστεί νωρίτερα, αλλά η Τουρκία την ανέστειλε, προτού τελικά της δώσει το πράσινο φως όταν οι διαπραγματεύσεις με το καθεστώς Άσαντ δεν καρποφόρησαν.
Πώς συνδέεται η Τουρκία με την HTS;
Η Τουρκία έχει επιδείξει αντίσταση στην επέκταση της HTS εντός της “ζώνης ασφαλείας” που έχει ορίσει στη βόρεια Συρία, ασκώντας πιέσεις στην οργάνωση να αποστασιοποιηθεί από την Αλ Κάιντα. Οι αναλυτές επισημαίνουν ότι η Άγκυρα έχει αξιώσει από την HTS να αποφύγει επιθέσεις κατά των χριστιανικών και δρούζικων κοινοτήτων.
“Η HTS έχει αλλάξει σημαντικά από το 2020”, παρατήρησε ο Οζκιζίλτσικ. Παρά τη διατήρηση κάποιας επιρροής της Τουρκίας, ο Φιρας Κονταρ, αναλυτής από τη συριακή αντιπολίτευση, υπογραμμίζει ότι ο Ερντογάν ίσως να μην έχει πλέον τα μέσα να περιορίσει την HTS.
Πια είναι η κατάσταση των σχέσεων Δαμασκού και Άγκυρας;
Οι σχέσεις Άγκυρας και Δαμασκού είχαν διακοπεί το 2011, όταν ο Ερντογάν υποστήριξε τους αντάρτες και καταδίκασε τον Άσαντ. Ωστόσο, από το τέλος του 2022 ο Τούρκος ηγέτης βλέπει μια πιθανή προσέγγιση, δηλώνοντας έτοιμος να φιλοξενήσει τον Άσαντ “όποτε επιθυμεί”. Ο Άσαντ, όμως, έχει δηλώσει ότι θα συναντηθεί μόνο εφόσον οι τουρκικές δυνάμεις αποσυρθούν από τη Συρία.
Η Άγκυρα προσβλέπει πως μέσω της προσέγγισης θα ανοίξει ο δρόμος για την επιστροφή 3,2 εκατομμυρίων Σύρων προσφύγων που βρίσκονται στη χώρα, ένα ζήτημα που προκαλεί σοβαρές εσωτερικές πιέσεις.
Η παρουσία της Τουρκίας στη Συρία
Από το 2016, η Τουρκία έχει ξεκινήσει αρκετές στρατιωτικές επιχειρήσεις κατά των κουρδικών δυνάμεων στη βόρεια Συρία, με στόχο την απομάκρυνση των Κούρδων μαχητών από τη συνοριακή ζώνη, ειδικά των Μονάδων Προστασίας του Λαού (YPG), που στηρίζονται από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Ωστόσο, η Άγκυρα θεωρεί το YPG ως παρακλάδι του PKK, που έχει τις ρίζες του σε πολυάριθμες εξεγέρσεις μέσα στην Τουρκία, και έχει χαρακτηριστεί ως τρομοκρατική οργάνωση από τις ΗΠΑ και την ΕΕ.
Ποια είναι η κατάσταση με τα κουρδικά κινήματα;
Σύμφωνα με αναφορές από το Συριακό Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, φιλοτουρκικοί αντάρτες κατέλαβαν πρόσφατα την πόλη Ταλ Ριφάατ, βόρεια του Χαλεπίου, όπου διαμένουν περίπου 200.000 Κούρδοι. Αυτή η περιοχή βρίσκεται εκτός της “ζώνης ασφαλείας” που έχει καθορίσει η Τουρκία, αναγκάζοντας τους Κούρδους κατοίκους να αναζητήσουν ασφαλέστερες περιοχές ανατολικά.
Η τουρκική μυστική υπηρεσία ανακοίνωσε ότι εξουδετέρωσε ηγέτη του PKK στην περιοχή. “Η Τουρκία έχει πετύχει ήδη σημαντικές νίκες κατά της τρομοκρατικής οργάνωσης YPG και αναμένεται να συνεχίσει τις επιχειρήσεις για την ασφάλεια της χώρας”, δήλωσε ο Οζκιζίλτσικ.
