Το Ιράν επενδύει στη συνεργασία του με το Αφγανιστάν, επενδύοντας στους εμπορικούς του δεσμούς, παρά τη μη αναγνώριση του καθεστώτος των Ταλιμπάν στην Καμπούλ. Ιρανοί αξιωματούχοι έχουν εντείνει τις επαφές τους με τους Αφγανούς στην προσπάθεια να προχωρήσουν σε διμερείς οικονομικές συνεργασίες που έχουν μείνει εκκρεμείς.
Σύμφωνα με το Al Monitor, αξιοσημείωτες οικονομικές συμφωνίες είχαν επιτευχθεί το 2021, περιλαμβάνοντας την κατασκευή δρόμων από το Ιράν σε οκτώ διαφορετικές επαρχίες του Αφγανιστάν, προκειμένου να βελτιωθούν οι εμπορικές και μεταφορικές υποδομές.
Ο Σεγιέντ Χοσεΐν Μιρσαφί, σύμβουλος του Υπουργού Οδών και Αστικής Ανάπτυξης του Ιράν, δήλωσε πρόσφατα ότι η Τεχεράνη είναι έτοιμη να επενδύσει 6 δισεκατομμύρια δολάρια για την ανάπτυξη των υποδομών μεταφορών του Αφγανιστάν.
Επιπλέον, οι Ταλιμπάν έχουν συζητήσει για την ανάπτυξη σιδηροδρομικών συνδέσεων με το Ιράν. Τον περασμένο Μάιο, αναχώρησε το πρώτο σιδηροδρομικό φορτίο προς την Τουρκία μέσω του Ιράν, ένα γεγονός κομβικό για τη βελτίωση του εμπορίου, με δυνατότητα διαχείρισης 5 εκατομμυρίων τόνων εμπορευμάτων ετησίως.
Ο Ρομπέρτο Νέτσια, ανεξάρτητος ερευνητής, επισημαίνει ότι η επιστροφή των Ταλιμπάν στην Καμπούλ και η επακόλουθη αστάθεια οδήγησαν την Τεχεράνη να αναζητήσει οικονομικές λύσεις ως τρόπο για την προώθηση της σταθερότητας στην περιοχή.
Η στρατηγική αυτή ενισχύθηκε από τις πρόσφατες διορισμένες προσωπικότητες των Ταλιμπάν που έχουν επαφές με εθνοτικές μειονότητες, παραδοσιακά συνδεδεμένες με το Ιράν. Σύμφωνα με τον Νέτσια, το ενδιαφέρον του Ιράν για περιφερειακή συνδεσιμότητα, ειδικά με την Κίνα, συνιστά βασική πτυχή αυτής της στρατηγικής.
Σύνδεση με την Κίνα
Η σύναψη σιδηροδρομικής διαδρομής που θα συνδέει την Κίνα με το Αφγανιστάν και το Ιράν προσφέρει την προοπτική ενίσχυσης των συνεργασιών. Η συμφωνία του Ιουλίου 2023 προγραμματίζει τη δημιουργία σιδηροδρομικού διαδρόμου που θα διευκολύνει την ροή κινεζικών επενδύσεων.
Συζητήσεις μεταξύ Ιρανών και Αφγανών αξιωματούχων για τη σύνδεση της διαδρομής Χεράτ-Χαφ τόνισαν ότι η εγγύτητα των τριών χωρών μπορεί να μειώσει τα κόστη μεταφοράς, γεγονός που αναδεικνύει τη σημασία ολοκλήρωσης αυτού του έργου.
Αύξηση εμπορικών σχέσεων Αφγανιστάν-Ιράν
Το εμπόριο μεταξύ Καμπούλ και Τεχεράνης ανέρχεται στα 4 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως, δείχνοντας συμμάχους σε δύσκολες εποχές. Τα πρώτα εννέα μήνες του 2024 φέρνουν επιπλέον αύξηση, αν και οι προοπτικές επηρεάζονται από πιθανές νέες κυρώσεις λόγω πολιτικών αλλαγών στις Ηνωμένες Πολιτείες.
«Η κατάσταση γίνεται αβέβαιη», σημειώνει ο Σαχ, αναφερόμενος στις πολιτικές που μπορεί να εφαρμόσει ο Ντόναλντ Τραμπ αν επανεκλεγεί.
Επενδύσεις στο λιμάνι Τσαμπαχάρ
Η συμφωνία για την ανάπτυξη του εμπορικού διαδρόμου Τσαμπαχάρ το 2016 δεν προχώρησε, κυρίως λόγω μακροπρόθεσμων κυρώσεων. Ωστόσο, οι Ταλιμπάν αρχίζουν τώρα να επενδύουν 35 εκατομμύρια δολάρια στο λιμάνι Τσαμπαχάρ, προκειμένου να εξασφαλίσουν πρόσβαση σε διεθνείς αγορές.
Ο Μουλά Μπαραντέρ, Αφγανός αναπληρωτής πρωθυπουργός, έχει προτρέψει το Ιράν να παραχωρήσει εκτάσεις στο λιμάνι, ενισχύοντας περαιτέρω τη συνεργασία τους.
Μακροχρόνιες Αντιφάσεις
Παρά τις διαφορές, το Ιράν βρίσκει τη συνεργασία με τους Ταλιμπάν απαραίτητη. Οι πρόσφατες επαφές δείχνουν πώς η Τεχεράνη επιδιώκει στρατηγική θέση στους εμπορικούς δρόμους του Αφγανιστάν, κάτι που θεωρεί επενδυτική ευκαιρία σε μια καίρια περιοχή.
Ο Νέτσια αναφέρει ότι η πίεση από Αφγανούς μετανάστες στο Ιράν εντείνει τις διμερείς εντάσεις, επιδεικνύοντας την ανάγκη για συνεργασία σε καιρούς προκλήσεων.
