Η περίπτωση του Αμπού Μοχάμεντ αλ Τζολάνι, ηγέτη των τζιχαντιστών στη Συρία, αποδεικνύει την ικανότητά του να εδραιώνει την επιρροή του στο συριακό κράτος με ταχύτητα που εντυπωσιάζει. Έχει αναπτύξει δικές του δυνάμεις αστυνομίας, τοποθετήσει συνεργάτες σε κρίσιμα κυβερνητικά αξιώματα και έχει πραγματοποιήσει συναντήσεις με διεθνείς απεσταλμένους. Αυτές οι ενέργειες αναδεικνύουν το ερώτημα κατά πόσο θα υπάρξει περιθώριο για άλλες πολιτικές δυνάμεις στην επερχόμενη μεταβατική διακυβέρνηση της Συρίας.
Με την ανατροπή του προεδρικού καθεστώτος του Μπασάρ αλ Άσαντ την Κυριακή από την Χαγιάτ Ταχρίρ αλ Σαμ (HTS), η γραφειοκρατία της οργάνωσης έχει ήδη εγκατασταθεί στα κυβερνητικά γραφεία της Δαμασκού.
Ο διορισμός του Μοχάμεντ αλ Μπασίρ ως νέου μεταβατικού πρωθυπουργού της Συρίας επιβεβαίωσε την ηγεμονία της HTS, που αποτελεί τη δυναμικότερη ένοπλη ομάδα μετά από μια δεκαετία και πλέον ένοπλης καταστολής κατά του Άσαντ.
Αν και αρχικά η HTS υπαγόταν στην αλ Κάιντα μέχρι το 2016, έχει προσπαθήσει να διασφαλίσει τις μειονότητες κατά την προέλασή της προς τη Δαμασκό, διαβεβαιώνοντας με τη σειρά του την τοπική ηγεσία και τους πολίτες για την προστασία τους. Ο αλ Τζολάνι επαναλαμβάνει συνεχώς αυτό το μήνυμα.
Απορρίπτοντας τις ανησυχίες περί ισλαμικής διακυβέρνησης, ο Μοχάμεντ Γαζάλ, ένας 36χρονος πολιτικός μηχανικός, δήλωσε: «Δεν υπάρχει ισλαμική κυβέρνηση, απλώς πολιτικοί θεσμοί», διευκρινίζοντας ότι οι υπάλληλοι στον κυβερνητικό τομέα πρέπει να συνεχίσουν τη δουλειά τους καθώς η χώρα είναι καταρρακωμένη.
Αστυνομικές δυνάμεις από την Ιντλίμπ έχουν ήδη αναπτυχθεί στους δρόμους της Δαμασκού, με στόχο την αποκατάσταση της κανονικότητας, έπειτα από αιτήματα της HTS προς τις ένοπλες ομάδες να αποχωρήσουν.
Αν και η HTS είναι η πιο ισχυρή οργάνωση στη Συρία, υπάρχουν και άλλες ένοπλες ομάδες, ιδιαίτερα στις περιοχές κοντά στην Τουρκία και την Ιορδανία, που αγωνίζονται για επιρροή ανάμεσα στις αντιπαραθέσεις με την HTS.
Ο Γεζίντ Σαγίγκ από το Carnegie Middle East Center εκτιμά ότι «η HTS προσπαθεί να διατηρήσει την ορμή της», ενώ οι πολιτικές αντιπαραθέσεις ενδέχεται να δηλητηριάσουν τη σταθερότητα της χώρας στην επομένη του Άσαντ.
Πηγή της αντιπολίτευσης εξέφρασε την πεποίθηση ότι όλες οι μειονότητες της Συρίας θα εκπροσωπηθούν στη μετάβαση της κυβέρνησης, με τον Μπασίρ να δηλώνει ότι «θα παραμείνουμε στην εξουσία μέχρι τον Μάρτιο του 2025», επικεντρώνοντας τις προτεραιότητες της κυβέρνησης στην αποκατάσταση ασφάλειας και των κρατικών θεσμών.
Η αμερικανική κυβέρνηση, μέσω του υπουργού Εξωτερικών Άντονι Μπλίνκεν, ζήτησε από την HTS να επιδιώξει μια ενωτική διαδικασία για τη σύσταση μιας μεταβατικής κυβέρνησης, καταδικάζοντας τυχόν απόπειρες για απομόνωση άλλων πολιτικών δυνάμεων.
Στο μεταξύ, διπλωμάτες στη Δαμασκό ανησυχούν για το γεγονός ότι μόνο η HTS έχει επαφές με ξένες αντιπροσωπείες, αναρωτώμενοι πού βρίσκονται οι επικεφαλής της πολιτικής αντιπολίτευσης. «Τα μηνύματα της HTS είναι θετικά, ωστόσο οι ανησυχίες για την έλλειψη συμπερίληψης στη μεταβατική κυβέρνηση παραμένουν», δήλωσαν χαρακτηριστικά.
Ο Τζόσουα Λάντις, ειδικός σε θέματα Συρίας, τόνισε ότι «ο αλ Τζολάνι πρέπει να επιβάλει την εξουσία του γρήγορα ώστε να αποφευχθεί το χάος», προσθέτοντας παράλληλα ότι απαιτείται μια τεχνική ανανέωση για τη διακυβέρνηση, συνδυάζοντας εμπειρία από διάφορες κοινότητες.
