Μετά από πολλές ημέρες έντονων συγκρούσεων, η Συρία φαίνεται να σημειώνει μια στιγμή ελπίδας καθώς ο ηγέτης των ανταρτών, Αμπού Μοχάμεντ αλ Τζολάνι, συναντήθηκε με τον απερχόμενο πρωθυπουργό Μοχάμεντ αλ Τζαλάλι. Η εικόνα τους στο ίδιο τραπέζι εκπέμπει ένα ξεκάθαρο μήνυμα προς την παγκόσμια κοινότητα ότι ο ηγέτης της ισλαμιστικής συμμαχίας Χαγιάτ Ταχρίρ αλ-Σαμ (HTS) είναι έτοιμος να αναλάβει κυβερνητικές ευθύνες.
Ωστόσο, εκατομμύρια Σύροι και διεθνείς κυβερνήσεις αναρωτιούνται: Ποιος είναι πραγματικά αυτός ο άνδρας και ποιοι είναι οι σκοποί του; Τι τύπο κοινωνίας επιδιώκει να δημιουργήσει στη Συρία; Η διαδικασία σχηματισμού μιας μεταβατικής κυβέρνησης ξεκίνησε αμέσως μετά την κατάρρευση του καθεστώτος του Μπασάρ αλ Άσαντ, αλλά πολλές λεπτομέρειες παραμένουν ασαφείς.
Το εξτρεμιστικό passato του αλ Τζολάνι
Ο αλ Τζολάνι φαίνεται να επιδιώκει να αποδεσμευτεί από το εξτρεμιστικό του παρελθόν. Ζητά να αποκαλείται με το πραγματικό του όνομα, Αχμέντ αλ Σάρα, και έχει απομακρυνθεί από την χαρακτηριστική εμβληματική φορεσιά των τζιχαντιστών που φόραγε κατά την αρχή του εμφυλίου το 2011. Σε μια συνέντευξη το 2021 στην αμερικανική δημόσια τηλεόραση (PBS), αναφέρθηκε ότι ήταν «άδικο» να έχει καταταχθεί η HTS στην κατηγορία των «τρομοκρατικών οργανώσεων» από τις ΗΠΑ.
Ο αλ Τζολάνι, ο οποίος γεννήθηκε στη Σαουδική Αραβία αλλά μεγάλωσε στη Συρία, υπήρξε για χρόνια μέλος σκληρών τζιχαντιστικών οργανώσεων. Μετά την αμερικανική εισβολή στο Ιράκ το 2003, συμμετείχε σε διάφορες οργανώσεις και το 2005 αιχμαλωτίστηκε από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Εκείνη την περίοδο λέγεται ότι διαμόρφωσε την ιδεολογία του συναντώντας τον Αμπού Μπακρ αλ Μπαγντάντι, ο οποίος του ανέθεσε να ιδρύσει το «Μέτωπο αλ-Νούσρα» το 2011 στη Συρία.
Αμφιβολίες για τις «αποστάσεις» από το ISIS
Το 2017, η HTS αναπτύχθηκε εναντίον άλλων εξτρεμιστικών ομάδων, κάτι που όμως θεωρήθηκε από πολλούς ως μια στρατηγική του αλ Τζολάνι για να εδραιώσει την επιρροή του στην περιοχή. Στην επαρχία Ιντλίμπ, κατηγορήθηκε για σοβαρές παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπως εκτελέσεις και βασανισμούς πολιτικών αντιπάλων. Αν και οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν προσφέρει αμοιβή 10 εκατομμυρίων δολαρίων για πληροφορίες σχετικά με τον αλ Τζολάνι, δύσκολα γίνεται να πιστέψει κανείς ότι θα μπορέσει να διεξάγει ελεύθερες και δίκαιες εκλογές.
Στην Ιντλίμπ, ωστόσο, ο αλ Τζολάνι έχει αποδείξει κάποια στυλ συνεργασίας, πλησιάζοντας τις χριστιανικές και Δρούζικες κοινότητες, ενώ έχει ζητήσει περισσότερη συμμετοχή των γυναικών στη δημόσια ζωή, αν και προς το παρόν δεν έχουν ακόμα ενσωματωθεί στη δημόσια διοίκηση. Επίσης, επιδιώκει την εφαρμογή του Ισλαμικού Νόμου (Σαρία), αλλά όχι όπως αυτή εφαρμόζεται από το Ισλαμικό Κράτος ή τη Σαουδική Αραβία, λέγοντας ότι η λανθασμένη συμπεριφορά ορισμένων ισλαμιστικών ομάδων έχει πλήξει την εικόνα του Ισλάμ στη Δύση.
Οι πράξεις είναι το παν
Είναι, χωρίς αμφιβολία, νωρίς για μια ασφαλή αποτίμηση της κατάστασης. Ο αλ Τζολάνι θα κριθεί από τις ενέργειές του, όταν οι διεθνείς τηλεοπτικές κάμερες έχουν αποχωρήσει από τη Συρία. Αξιοσημείωτο είναι ότι οι Ταλιμπάν, που επικαλείται ως πρότυπο, έχουν εφαρμόσει πολύ πιο αυστηρούς κανόνες από αυτούς που είχαν υποσχεθεί μετά την επιστροφή τους στην εξουσία το 2021.
Όπως σημειώνει ο Ααρόν Ζελίν, αναλυτής του Washington Institute με ειδίκευση στη Συρία, η πραγματική πρόκληση είναι να κατανοήσουμε αν οι πρόσφατες κινήσεις του είναι πραγματικά μια προσπάθεια επικοινωνίας που προορίζεται να παραπλανήσει.
