Τα τελευταία χρόνια, τα κρυπτονομίσματα έχουν υποστεί μια εντυπωσιακή μεταμόρφωση, μεταφέροντας τον εαυτό τους από ένα πείραμα ψηφιακών πληρωμών σε έναν σημαντικό παράγοντα της παγκόσμιας οικονομίας. Αυτή η εξέλιξη έχει αντίκτυπο όχι μόνο στον χρηματοπιστωτικό τομέα αλλά και στη γεωπολιτική σκακιέρα.
Όπως αναφέρει το Geopolitical Monitor, ο ψηφιακός και «άυλος» χαρακτήρας των κρυπτονομισμάτων παρέχει τη δυνατότητα στους χρήστες να αποφεύγουν οικονομικές κυρώσεις.
Από καιρό, οι κυρώσεις χρησιμοποιούνται ως εργαλείο πίεσης για να αλλάξουν συγκεκριμένες συμπεριφορές κρατών. Ωστόσο, η ανάπτυξη των κρυπτονομισμάτων ενδέχεται να εξουδετερώνει την αποτελεσματικότητα αυτών των μέτρων, καθώς χώρες όπως η Ρωσία, το Ιράν και η Βόρεια Κορέα αποκτούν εμπειρία στην παράκαμψή τους.
Η Ρωσία στο προσκήνιο
Η Ρωσία αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα του πώς τα κρυπτονομίσματα αναδιαρθρώνουν τη γεωπολιτική σκακιέρα και τροποποιούν την εφαρμογή των κυρώσεων. Μετά την εισβολή της στην Ουκρανία το 2022, η Μόσχα βρέθηκε αντιμέτωπη με συστηματικές οικονομικές πιέσεις.
Ως απάντηση, η Ρωσία άρχισε να επενδύει σε ψηφιακά περιουσιακά στοιχεία για να στηρίξει την οικονομία της. Μέχρι το 2024, η Δούμα υιοθέτησε κανονισμούς που επέτρεπαν την εξόρυξη κρυπτονομισμάτων και τη χρήση τους για διασυνοριακές συναλλαγές σε ορισμένες περιπτώσεις.
Τα κρυπτονομίσματα, μέσω μυστικών χρηματοοικονομικών καναλιών σε παγκόσμιο και αποκεντρωμένο επίπεδο, αποκτούν σημαντική αξία για τους ιδιώτες και τις επιχειρήσεις που αντιμετωπίζουν κυρώσεις.
Η στρατηγική της Ρωσίας περιλαμβάνει επίσης την ανάπτυξη ενός ψηφιακού ρουβλιού και τη συνεργασία με κράτη όπως το Ιράν για να δημιουργήσουν ένα νέο χρυσό υποστηριζόμενο νόμισμα.
Στο πλαίσιο μιας στρατηγικής «αποδολαριοποίησης», οι κινήσεις αυτές στοχεύουν να ξεφύγουν από την εξάρτηση του δολαρίου ΗΠΑ και να οικοδομήσουν εναλλακτικά χρηματοοικονομικά συστήματα χωρίς την επιρροή των ΗΠΑ. Αυτές οι προσπάθειες δείχνουν πώς τα κρυπτονομίσματα μπορεί να ενισχύσουν την οικονομική ανθεκτικότητα των κρατών που υπόκεινται σε κυρώσεις και να σχεδιάσουν νέες γεωπολιτικές συμμαχίες.
Η κατάσταση στο Ιράν είναι επίσης ενδεικτική: το ανταλλακτήριο Nobitex έχει διαχειριστεί δισεκατομμύρια σε ύποπτες συναλλαγές, ενώ η Βόρεια Κορέα αξιοποιεί τα κρυπτονομίσματα μέσω κυβερνοεπιθέσεων και ransomware για τη χρηματοδότηση του πυρηνικού της προγράμματος.
Η νομιμοποίηση των εσόδων από παράνομες δραστηριότητες
Υπάρχει συχνά και μια αρνητική εικόνα γύρω από την ανωνυμία και την αποκέντρωση των κρυπτονομισμάτων, ιδιαίτερα λόγω της σχέσης τους με παράνομες δραστηριότητες, όπως η διακίνηση ναρκωτικών και όπλων.
Οι παράνομες οργανώσεις έχουν αρχίσει να υιοθετούν τα κρυπτονομίσματα για να κρύψουν την προέλευση των παράνομων χρημάτων τους. Ενθαρρυντικές τέτοιες πρακτικές δεν περιορίζονται μόνο στον ιδιωτικό τομέα, αλλά περιλαμβάνουν και κρατικούς φορείς.
Παρά τη διαφάνεια που προσφέρει το blockchain, οι επιτήδειοι εκμεταλλεύονται ρυθμιστικά κενά, περιπλέκοντας έτσι τις διεθνείς προσπάθειες επιβολής του νόμου.
Η στάση της Κίνας απέναντι στα κρυπτονομίσματα
Η Κίνα είναι ένας από τους πρωτοπόρους στην ανάπτυξη ψηφιακών νομισμάτων κεντρικών τραπεζών (CBDCs), με το ψηφιακό γουάν να είναι ημερήσιος στόχος της στρατηγικής της Πεκίνου για την μείωση της εξάρτησης από το αμερικανικό δολάριο.
Μέσω πειραματικών προγραμμάτων και συνεργασιών με άλλες χώρες, η Κίνα προωθεί το ψηφιακό γουάν ως κύριο νόμισμα για τις διεθνείς συναλλαγές, αμφισβητώντας έτσι το σύστημα SWIFT.
Αξιοσημείωτη είναι και η περίπτωση της Αργεντινής, η οποία βλέπει μια αυξανόμενη υιοθέτηση των κρυπτονομισμάτων ως απάντηση στον υπέρμετρο πληθωρισμό και την υποτίμηση του πέσο. Η χώρα έχει συμφωνήσει να επιτρέψει τη διαπραγμάτευση ξένων ETF, ενώ στη Νιγηρία, με τους περιορισμούς πρόσβασης σε δολάρια, τα stablecoins χρησιμοποιούνται ολοένα και περισσότερο για εμβάσματα.