Οι έξυπνοι μετρητές ηλεκτρικής ενέργειας φέρνουν πολλές καινοτομίες στον τομέα της ενέργειας, προσφέροντας στους καταναλωτές νέα οφέλη όπως ειδικά τιμολόγια ρεύματος για θέρμανση, την δυνατότητα προαγοράς ενέργειας με εκπτώσεις και αυτόματη διαχείριση βλαβών. Αυτές οι προσφορές θα είναι διαθέσιμες σταδιακά καθώς οι μετρητές αυτοί εγκαθίστανται στο δίκτυο.
Όπως προκύπτει από μελέτη κόστους – οφέλους που εκπόνησε ο ΔΕΔΔΗΕ, οι έξυπνοι μετρητές επιτρέπουν την εφαρμογή διαφοροποιημένων χρεώσεων, π.χ., για θέρμανση και ηλεκτρικά οχήματα. Έτσι, εκτός από τα πολυζωνικά τιμολόγια (όπου οι χρεώσεις αλλάζουν κατά τη διάρκεια της ημέρας), οι μετρητές θα μπορούν να προσφέρουν ξεχωριστά τιμολόγια σύμφωνα με την χρήση, εφόσον οι συσκευές είναι συνδεδεμένες σε διαφορετικές γραμμές παροχής. Αυτό σημαίνει ότι οι καταναλωτές μπορούν να κερδίσουν αν μειώνουν τη χρήση ενεργοβόρων συσκευών τις ώρες υψηλής ζήτησης, συμμετέχοντας στην αγορά απόκρισης ζήτησης.
Σχετική με το χώρο της θέρμανσης είναι και η υπηρεσία του “έξυπνου boiler”. Σε περιόδους χαμηλής ζήτησης, όταν οι τιμές είναι χαμηλές ή και αρνητικές (όπως συνέβη σε διάφορες αγορές της ΕΕ), ο έξυπνος μετρητής μπορεί να δίνει εντολή στην εγκατάσταση να ξεκινήσει, ζεσταίνοντας το νερό σε πολύ οικονομικές συνθήκες. Σε ακραίες περιπτώσεις, ο καταναλωτής μπορεί να πληρώνεται για την κατανάλωση ενέργειας που αλλιώς θα απορρίπτονταν από το δίκτυο, περιορίζοντας έτσι την κατανάλωση ρεύματος για τη θέρμανση νερού τις ώρες αιχμής.
Ένα άλλο πλεονέκτημα είναι η προαγορά ενέργειας: οι καταναλωτές μπορούν να εξασφαλίσουν πακέτα ενέργειας εκ των προτέρων με εκπτώσεις από τον προμηθευτή τους, όπως λειτουργούν τα καρτοκινητά τηλέφωνα. Ωστόσο, για να γίνει αυτό, απαιτείται η ανάπτυξη κατάλληλων εμπορικών προγραμμάτων στην Ελλάδα, τα οποία ήδη εφαρμόζονται σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες.
Στην περίπτωση διακοπής ρεύματος, ο έξυπνος μετρητής θα μπορεί να στείλει σήμα (γνωστό ως “last gasp”) στο δίκτυο πριν σβήσει, αυτόματα ειδοποιώντας τον Διαχειριστή για τη βλάβη. Έτσι, αν υπάρχει συσσώρευση σημάτων από μια περιοχή, ο Διαχειριστής μπορεί να αξιολογήσει άμεσα την κατάσταση και να προγραμματίσει την αποκατάσταση της βλάβης. Με την αποκατάσταση, ο μετρητής θα στέλνει ένα άλλο σήμα (“first breath”), επιβεβαιώνοντας την επαναφορά της ηλεκτροδότησης.
Οι έξυπνοι μετρητές προσφέρουν και άλλες υπηρεσίες, όπως η ανίχνευση και μείωση ρευματοκλοπών. Παράλληλα, η εφαρμογή πολυζωνικών τιμολογίων μπορεί να οδηγήσει σε εξοικονόμηση ενέργειας και χρημάτων για τους καταναλωτές που προγραμματίζουν την κατανάλωση τους εκτός των ωρών αιχμής, π.χ. τα απογευματινά διαστήματα που η παραγωγή των φωτοβολταϊκών μειώνεται ενώ η ζήτηση είναι αυξημένη.
Η διαδικασία εγκατάστασης των έξυπνων μετρητών έχει ήδη ξεκινήσει, με στόχο ολοκλήρωσης το 2030. Τρέχει μάλιστα διαγωνισμός για την προμήθεια 7.1 εκατομμυρίων μετρητών που θα αντικαταστήσουν τις συμβατικές εγκαταστάσεις, με προϋπολογισμό 1,16 δισ. ευρώ. Σύμφωνα με εκτιμήσεις του ΔΕΔΔΗΕ, παρά το αρχικό κόστος, οι καταναλωτές θα αποκομίσουν οφέλη ύψους 1,1-1,6 δισ. ευρώ συνολικά, κυρίως λόγω της μείωσης ρευματοκλοπών, των κλοπών μετασχηματιστών, των λειτουργικών δαπανών και της καλύτερης διαχείρισης του φορτίου σε ώρες μη αιχμής.
