Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση της Εθνικής Αρχής Διασφάλισης Ποιότητας στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση (ΑΔΙΠΠΔΕ) για το 2024, ένας στους πέντε μαθητές που ολοκληρώνουν την υποχρεωτική εκπαίδευση στην Ελλάδα ενδέχεται να είναι λειτουργικά αναλφάβητοι. Αυτή η μελέτη προειδοποιεί για σοβαρές ελλείψεις στις δεξιότητες ανάγνωσης, γραφής και μαθηματικών, που θα μπορούσαν να επηρεάσουν την ικανότητά τους να ανταγωνίζονται σε ακαδημαϊκά, επαγγελματικά και κοινωνικά επίπεδα.
Η έκθεση αποκαλύπτει ότι οι μαθητές που ολοκληρώνουν την έβδομη τάξη και το γυμνάσιο παρουσιάζουν ανησυχητικά επίπεδα δυσκολίας στην κατανόηση βασικών εννοιών. Ο πρόεδρος της ΑΔΙΠΠΔΕ, Ηλίας Ματσαγγούρας, αναφέρει, «Ένας σημαντικός αριθμός μαθητών παλεύει ακόμη και με ερωτήσεις που θα έπρεπε να είναι απλές για την ηλικία τους, καθιστώντας την κατάσταση ολοένα και πιο κρίσιμη».
Η διαπίστωση αυτή τονίζει την ανάγκη για επείγουσες παρεμβάσεις. Χωρίς την κατάλληλη προετοιμασία, σχεδόν το 20% των μαθητών ενδέχεται να αποχωρήσει από το Γυμνάσιο χωρίς τις απαραίτητες γλωσσικές και γνωστικές δεξιότητες, μια κατάσταση που η UNESCO χαρακτηρίζει ως λειτουργικό αναλφαβητισμό.
Τι είναι ο Λειτουργικός Αναλφαβητισμός;
Ο λειτουργικός αναλφαβητισμός αναφέρεται στην αδυναμία ατόμων να κατανοήσουν και να εφαρμόσουν τις γνώσεις που έχουν στη ζωή τους, με αποτέλεσμα την περιορισμένη συμμετοχή τους στην κοινωνία. Αν και μπορεί να διαθέτουν κάποιες πληροφορίες, δεν έχουν τη δυνατότητα να τις χρησιμοποιήσουν δημιουργικά και αποτελεσματικά.
Αυτή η κατάσταση προκαλεί έγνοιες, καθώς στον σύγχρονο κόσμο, η εκπαίδευση και η γνώση αποτελούν τα θεμέλια για τις ευκαιρίες που αναμένονται στην προσωπική και επαγγελματική ζωή. Οι παρατηρήσεις δείχνουν ότι, ακόμα και σε τομείς όπως η θρησκεία, οι μορφωμένοι και οι αμόρφωτοι συνυπάρχουν, προκαλώντας αντιφάσεις.
Προβλήματα εμφανίζονται όταν οι προηγμένες γνώσεις δεν εφαρμόζονται στην πράξη, γεγονός που οδηγεί στη συσσώρευση δεξιοτήτων που δεν παράγουν αποτελέσματα. Είναι σημαντικό να σημειώσουμε ότι η γνώση χωρίς εφαρμογή δεν έχει αξία – σκεφτείτε μια βιβλιοθήκη γεμάτη πολύτιμες πληροφορίες αλλά σε γλώσσα που κανείς δεν καταλαβαίνει. Χρειάζεται χρόνος και προσηλωμένη προσπάθεια ώστε η γνώση να μετατραπεί σε πράξη και να αποφέρει αποτελέσματα που να προσφέρουν αξία στην κοινωνία.
Συμπερασματικά, μόνο η γνώση που εφαρμόζεται και παράγει θετικά αποτελέσματα μπορεί να θεωρηθεί πολύτιμη και χρήσιμη. Είναι κρίσιμο για την εκπαιδευτική κοινότητα να αναγνωρίσει την ανάγκη για αποτελεσματική χρήση των αποκτηθέντων γνώσεων, ώστε οι μαθητές να συμβάλλουν εποικοδομητικά στην κοινωνία.
