Σε σημεία των κεντρικών δρόμων μεγάλων πόλεων της Ελλάδας, συναντάμε άτομα που τρέμουν από το κρύο, με σκυλιά στην αγκαλιά ή ντυμένα με ελάχιστα ρούχα, επαιτώντας. Αυτή η εικόνα είναι δυστυχώς αποτέλεσμα των κυκλωμάτων εμπορίας και εκμετάλλευσης, κυρίως από τη Ρουμανία και τη Βουλγαρία. Καθώς η κατάσταση επιδεινώνεται, τα μέλη των κυκλωμάτων φαίνεται να έχουν «μοιράσει» γεωγραφικά τις περιοχές. Όπως μας ενημερώνει ο Νίκος Κωτούλας από την ομάδα streetwork της ΑΡΣΙΣ, οι Ρουμάνοι τείνουν να είναι πιο δραστήριοι στην Αθήνα, ενώ οι Βούλγαροι στη Θεσσαλονίκη.
Κατασκευή ευαισθησίας με τη βοήθεια των ζώων
Μία από τις πιο πρόσφατες τακτικές των κυκλωμάτων είναι η χρήση μικρών σκύλων ώστε να προκαλέσουν την ευαισθησία των πολιτών. «Αρκετές φορές χρησιμοποιούν πιστοποιημένα ζωάκια, κυρίως μικρόσωμα σκυλιά, για να κινητοποιήσουν τους περαστικούς», λέει ο Κωτούλας. Αυτό αποδεικνύει ότι τα κυκλώματα έχουν προσαρμοστεί και χρησιμοποιούν νέα μέσα για να εντείνουν την εκμετάλλευση.
Όπως αναφέρει ο δικηγόρος και συντονιστής της Ειδικής Δράσης Υπηρεσιών Συντονισμού, Χρυσοβαλάντης – Κωνσταντίνος Παπαθανασίου, η παρουσία ανηλίκων ή ζώων μπορεί να εντείνει την ευθραυστότητα του θύματος, γεγονός που καθιστά την εκμετάλλευση ακόμα πιο σοβαρό ζήτημα. «Αντί να ασχολούμαστε με την αυθεντικότητα των πιστοποιητικών για τα ζώα, εστιάζουμε στο γεγονός ότι οι άνθρωποι αυτοί μπορεί να εκμεταλλεύονται και ανηλίκους», προσθέτει.
Σύμφωνα με παρατηρήσεις της ομάδας της ΑΡΣΙΣ, στη Θεσσαλονίκη παρατηρείται μείωση των ανηλίκων που επαιτούν, γεγονός το οποίο αποδίδεται στην αυξημένη ευαισθητοποίηση της κοινότητας. O Παπαθανασίου τονίζει ότι η αναγνωρισιμότητα της επαιτείας είναι πιο εύκολη στην Θεσσαλονίκη, με χαρακτηριστικά παραδείγματα τα σημεία επαιτείας στην οδό Τσιμισκή. Στην αντίθεση, η κατάσταση στην Αθήνα παραμένει πιο περίπλοκη λόγω του μεγέθους της πόλης.
Η ΑΡΣΙΣ παρατηρεί επίσης ότι οι άνθρωποι που επαιτούν συχνά έχουν κοινά χαρακτηριστικά, όπως οι επιγραφές που χρησιμοποιούν ή τα ζώα που συνοδεύουν, κάτι που υποδηλώνει ότι μπορεί να ανήκουν σε οργανωμένα κυκλώματα.
Μην δίνετε χρήματα
Ειδικοί και φορείς προτείνουν στους πολίτες να μην δίνουν χρήματα στους επαίτες, καθώς αυτό ενισχύει το φαινόμενο της επαιτείας. Αντίθετα, προτείνεται να προσφέρουν νερό, φαγητό και ζεστά ρούχα κατά τη χειμερινή περίοδο. «Οι πολίτες καλούνται να ενημερώσουν τις αρχές αν παρατηρήσουν ενδείξεις εκμετάλλευσης», καταλήγει ο Παπαθανασίου.
Επιπλέον, η ΑΡΣΙΣ υλοποιεί συνεργασία με το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικής Αλληλεγγύης (ΕΚΚΑ), στοχεύοντας στην ανάπτυξη στρατηγικών πρόληψης και υποστήριξης θυμάτων εμπορίας ανθρώπων στα Νοτιοανατολικά Βαλκάνια. Η δράση αυτή υποστηρίζεται στο πλαίσιο του «Προγράμματος Ελλάδας – Ταμείο Εσωτερικής Ασφάλειας 2021-2027» και φιλοδοξεί να ενισχύσει την διεθνή συνεργασία και την αποδοτική ανάλυση της κατάστασης.
