Η ελληνική οικονομία συνεχίζει να ενισχύει την ελαφρυντική της φορολογία, με περίπου 7.500 επιχειρήσεις να επωφελούνται από φοροαπαλλαγές συνολικού ύψους 1,268 δισ. ευρώ. Παράλληλα, σχεδόν 5 εκατομμύρια ιδιοκτήτες ακινήτων είδαν να μειώνεται η φορολογική τους επιβάρυνση κατά 9,5 δισ. ευρώ.
Αξιοσημείωτο είναι ότι οι φοροαπαλλαγές δεν περιορίζονται, αλλά αντίθετα αυξάνονται χρόνο με το χρόνο, επιβαρύνοντας τον κρατικό προϋπολογισμό. Σύμφωνα με την καταγραφή της ΑΑΔΕ μέχρι τις 30 Σεπτεμβρίου 2024, σήμερα υπάρχουν 1.116 φοροαπαλλαγές που κοστίζουν συνολικά 18,825 δισ. ευρώ. Σε μόλις έναν χρόνο, προστέθηκαν 52 νέες περιπτώσεις και το κόστος τους αυξήθηκε κατά 3,268 δισ. ευρώ, από 15,55 δισ. ευρώ το 2023 στα 18,82 δισ. ευρώ φέτος.
Ένα σημαντικό τμήμα του δημόσιου κόστους, ύψους 9,5 δισ. ευρώ, προέρχεται από απαλλαγές στη φορολογία κεφαλαίου, που περιλαμβάνουν φόρους μεταβίβασης, γονικές παροχές, δωρεές, κληρονομιές και ΕΝΦΙΑ. Αξιοσημείωτο είναι ότι φέτος το ποσό αυτό είπε να αυξηθεί κατά 3,983 δισ. ευρώ, κυρίως λόγω του αφορολόγητου ορίου που ισχύει για τη μεταβίβαση της πρώτης κατοικίας, γεγονός που υποδηλώνει την αύξηση στις αγοραπωλησίες ακινήτων. Πιο συγκεκριμένα, το αφορολόγητο της πρώτης κατοικίας κόστισε στον προϋπολογισμό μόλις 88,6 εκατ. ευρώ το 2023, ενώ το 2024 εκτινάχθηκε στα 3,053 δισ. ευρώ, σημειώνοντας αύξηση σχεδόν 3 δισ. ευρώ.
Τα οικονομικά στοιχεία που περιλαμβάνονται στην Έκθεση φορολογικών δαπανών, η οποία κατατέθηκε στη Βουλή μαζί με τον προϋπολογισμό του 2025, αφορούν το φορολογικό έτος 2023, με βάση τα στοιχεία των εκκαθαρίσεων φορολογικών δηλώσεων έως τον Οκτώβριο 2024, εκτός από δεδομένα που επιλέχθηκε να χρησιμοποιηθούν διαφορετικά.
Η εκτίμηση του ύψους των φορολογικών δαπανών παρουσιάζει σημαντικές προκλήσεις, όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και σε άλλες ανεπτυγμένες χώρες της ΕΕ και του ΟΟΣΑ. Η σύγκριση μεταξύ διαφόρων χωρών είναι δύσκολη, καθώς πολλές από αυτές προσπαθούν να εκτιμήσουν τις απώλειες εσόδων λόγω των φορολογικών δαπανών, ενώ άλλες τις βλέπουν ως αναπόσπαστο κομμάτι του φορολογικού τους συστήματος.
Η μέθοδος που χρησιμοποιείται για την εκτίμηση του κόστους μίας φορολογικής δαπάνης μετρά την προκαλούμενη απώλεια φορολογικών εσόδων, γνωστή ως μέθοδος διαφυγόντων εσόδων.
Η αποτίμηση των φορολογικών δαπανών είναι ενίοτε περίπλοκη λόγω της έλλειψης σαφούς ορισμού και διαθέσιμων στοιχείων. Το κόστος κάθε φορολογικής δαπάνης μετράται ξεχωριστά, ωστόσο, οι περισσότερες περιπτώσεις είναι αλληλένδετες, γεγονός που σημαίνει ότι η συνολική απώλεια εσόδων από την εφαρμογή όλων των μέτρων δεν μπορεί να υπολογιστεί απλά προσθέτοντας τις μεμονωμένες εκτιμήσεις.
Προς το παρόν, έχουν καταγραφεί συνολικά 1.116 περιπτώσεις φορολογικών δαπανών, και ο αριθμός τους ανά κατηγορία φορολογίας και τύπο δικαιούχων αποτυπώνεται στους σχετικούς πίνακες.
