Η ροή φυσικού αερίου από το Αζερμπαϊτζάν προς τη Σερβία έχει διακοπεί προσωρινά και η επανασύνδεση παραμένει αβέβαιη. Αυτή η πληροφορία επιβεβαιώθηκε από τον Σέρβο πρόεδρο Αλεξάνταρ Βούτσιτς μέσω του ειδησεογραφικού πρακτορείου Tanjug στις 11 Ιανουαρίου.
Η NIS και οι στρατηγικές συνεργασίες είναι πιθανόν να παίζουν σημαντικό ρόλο στη θέση της Σερβίας. Η NIS, μία από τις μεγαλύτερες εταιρείες πετρελαίου της Σερβίας και σημαντικός συντελεστής στο δημόσιο ταμείο, συνδέεται στενά με την Gazprom, την ρωσική ενεργειακή γιγαντία, ενώ η Σερβία προσπαθεί να διασφαλίσει τη θέση της στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
«Έλαβα ενημέρωση από τους φίλους μας στο Αζερμπαϊτζάν ότι εξαιτίας ανωτέρας βίας, δεν θα μπορέσουμε να έχουμε τα 1,7 εκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου που είχαμε καθημερινά», δήλωσε ο Βούτσιτς στους δημοσιογράφους.
Παλαιότερες πιέσεις για ενεργειακή απεξάρτηση από τη Ρωσία επανέρχονται στο προσκήνιο, καθώς η Σερβία, που φτάνει στα 3 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου ετησίως, υπέγραψε το 2023 συμφωνία με το Αζερμπαϊτζάν για την προμήθεια 400 εκατομμυρίων κυβικών μέτρων ετησίως από το 2024. Το υπόλοιπο της κατανάλωσης καλύπτεται μέχρι στιγμής από τη Ρωσία.
Η Σερβία αντιμετωπίζει πιέσεις να επαναστατήσει κατά της εξάρτησής της από τη ρωσική ενέργεια, ειδικά μετά από τις νέες κυρώσεις των ΗΠΑ, οι οποίες υποχρεώνουν τη Gazprom Neft να αποχωρήσει από την πλειοψηφική της συμμετοχή στην NIS μέσα σε 45 ημέρες.
Σχέσεις NIS και Gazprom παραμένουν περίπλοκες, καθώς η NIS ανήκει κατά 50% στη Gazprom Neft και κατά 6,15% στη Gazprom, ενώ η σερβική κυβέρνηση κατέχει το 29,87%. Οι μικρομέτοχοι συγκεντρώνουν το υπόλοιπο ποσοστό.
Η Σερβία προμηθεύεται φυσικό αέριο μέσω Βουλγαρίας, και η Bulgargaz ανακοίνωσε ότι ενημερώθηκε για την διακοπή της ροής φυσικού αερίου από το Αζερμπαϊτζάν, προσθέτοντας ότι οι ποσότητες που απαιτούνται έχουν καλυφθεί μέσω της τουρκικής Botas, χωρίς επιπλέον κόστος.
Τεχνικά θέματα φαίνεται να είναι η αιτία για αυτή τη διακοπή, με πηγή της ΒP να επισημαίνει ότι προκλήθηκε «πρόβλημα» στην πλατφόρμα Alpha στο υπεράκτιο κοίτασμα φυσικού αερίου Shah Deniz. Η BP επιβεβαίωσε ότι το πρόβλημα εντοπίστηκε σε υποθαλάσσιο αγωγό που εξυπηρετεί την πλατφόρμα.
Η BP δήλωσε ότι το προσωπικό είναι ασφαλές και ότι δεν υπάρχουν περιβαλλοντικές επιπτώσεις.
Καθώς η κατάσταση του ενεργειακού τομέα συνεχώς εξελίσσεται, συγκρίσεις με το τι συνέβη στη Βουλγαρία το 2022, όταν αυτή σταμάτησε να προμηθεύεται ρωσικό αέριο, προκύπτουν. Παρά τις δυσκολίες, η Βουλγαρία συνεχίζει να διοχετεύει ρωσικό φυσικό αέριο σε γειτονικές χώρες.
Αυτό το νέο σκηνικό δημιουργεί μια ευκαιρία για την ΕΕ και το Αζερμπαϊτζάν, οι οποίοι υπέγραψαν συμφωνία το 2022 για την αύξηση των εισαγωγών αερίου, στοχεύοντας στην ενεργειακή ευελιξία και διαφοροποίηση πηγών προμήθειας.
