Η 19η Μαΐου σηματοδοτεί μια από τις πιο επώδυνες στιγμές στην ιστορία του Ποντιακού Ελληνισμού, με την έναρξη της συστηματικής γενοκτονίας που αποδεκάτισε τον ελληνικό πληθυσμό της περιοχής.
Η Αρχή της Γενοκτονίας των Ποντίων
Στις 19 Μαΐου 1919, ο Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ φτάνει στη Σαμψούντα, ξεκινώντας επίσημα την κατασταλτική του αποστολή στην παραπαίουσα Οθωμανική Αυτοκρατορία, η οποία στην πραγματικότητα σημαίνει έναρξη της Γενοκτονίας των Ποντίων Ελλήνων. Με πάνω από 350.000 νεκρούς από μαζικές σφαγές, εξανδραποδισμό και εξορίες, η γενοκτονία αυτή αποτελεί ένα από τα πιο μαύρα κεφάλαια της ελληνικής και παγκόσμιας ιστορίας.
Η Βαρβαρότητα της Πολιτικής Εξόντωσης
Η πολιτική αυτή στοχευμένης εξαφάνισης των ελληνικών πληθυσμών, που είχε ήδη πλήξει τους Αρμένιους και τους Ασσυρίους, επιχειρήθηκε να επιβληθεί μέσω μαζικών βασανιστηρίων, εξαναγκαστικών πορειών θανάτου και δολοφονιών αθώων. Η επιλογή του Πόντου ως πεδίου αντιπαράθεσης στην εθνικιστική πολιτική του Κεμάλ οδήγησε στην ολοκληρωτική καταστροφή αιώνων ποντιακού πολιτισμού.
Η Τραγική Θυσία της Σάντας
Μια από τις πιο συγκλονιστικές στιγμές της γενοκτονίας διαδραματίστηκε στο ορεινό σύμπλεγμα της Σάντας, όπου στις 21 Σεπτεμβρίου 1921, οι κάτοικοι, καταδιωκόμενοι από τους Τούρκους, επέλεξαν να θυσιάσουν τα βρέφη τους για να σωθεί το υπόλοιπο χωριό. Με ανείπωτο πόνο, παραχώρησαν τα μωρά στους αντάρτες για να τα σκοτώσουν, ώστε να αποφευχθεί η αποκάλυψη της θέσης τους από το κλάμα τους. Χάρη σε αυτήν την θυσία, 300 άνθρωποι κατάφεραν να γλιτώσουν.
Η αναγνώριση και ο διαρκής αγώνας μνήμης
Το 1994 η Βουλή των Ελλήνων αναγνώρισε επίσημα την 19η Μαΐου ως Ημέρα Μνήμης της Γενοκτονίας των Ποντίων. Αυτός ο εθνικός εορτασμός αποτελεί φόρο τιμής στις χιλιάδες ζωές που χάθηκαν και στην προσφορά των επιζώντων, που κατάφεραν να διατηρήσουν τη γλώσσα, τη θρησκεία και την ποντιακή ταυτότητα ζωντανά μέσα από τις δυσκολίες του ξεριζωμού και της προσφυγιάς. Παρά τις σαφείς αποδείξεις και το νομικό πλαίσιο που ορίζει τη γενοκτονία, η διεθνής αναγνώριση παραμένει μερική, με συνεχείς προσπάθειες από την ελληνική διασπορά και το ακαδημαϊκό κοινό.
Ιστορικά γεγονότα που σημάδεψαν την 19η Μαΐου
- 1822: Ναυμαχία στα ανοιχτά της Χίου μεταξύ του ελληνικού στόλου υπό τον Μιαούλη και τον τουρκικό, ενισχύοντας το ηθικό μετά τη φρικτή σφαγή της Χίου.
- 1919: Η αποβίβαση του Κεμάλ στη Σαμψούντα, που σηματοδοτεί την έναρξη της γενοκτονίας των Ποντίων.
- 1991: Η μαζική ψήφος των Κροατών για ανεξαρτησία από τη Γιουγκοσλαβία, σηματοδοτώντας την έναρξη πολέμων στα Βαλκάνια.
- 1997: Επεισόδια στη Λευκωσία κατά τη διάρκεια προσπάθειας προσέγγισης των δύο κοινοτήτων της Κύπρου.
- 2012: Η πρώτη κατάκτηση Champions League από την Τσέλσι σε μια συγκλονιστική αναμέτρηση.
- 2018: Ο γάμος του πρίγκιπα Χάρι και της Μέγκαν Μαρκλ, συμβολίζοντας τη νέα εποχή της βρετανικής μοναρχίας.
Γεννήσεις σημαντικών προσωπικοτήτων
1881 – Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ: Ιδρυτής της σύγχρονης Τουρκίας, στρατιωτικός και πολιτικός, που επέβαλε ριζικές μεταρρυθμίσεις και εκσυγχρόνισε το παλαιό Οθωμανικό κράτος σε κοσμική δημοκρατία.
1925 – Μάλκολμ Χ: Αμερικανός ακτιβιστής για τα δικαιώματα των Αφροαμερικανών, πρωτοπόρος του κινήματος Black Power, που δολοφονήθηκε το 1965 αφήνοντας σημαντική κληρονομιά στον αγώνα για φυλετική ισότητα.
Αναμνηστικοί θάνατοι προσωπικοτήτων
1536 – Άννα Μπολέυν: Βασίλισσα της Αγγλίας, δεύτερη σύζυγος του Ερρίκου Η΄, κεντρικό πρόσωπο στην Αγγλική Θρησκευτική Μεταρρύθμιση. Η εκτέλεσή της για προδοσία και μοιχεία παραμένει μια από τις πιο δραματικές στιγμές στην ιστορία της Αγγλίας.
1935 – Τόμας Έντουαρντ Λόρενς («Λόρενς της Αραβίας»): Βρετανός αξιωματικός και συγγραφέας, γνωστός για το ρόλο του στη Μέση Ανατολή στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο και την προώθηση του αραβικού εθνικισμού.
1994 – Ζακλίν Μπουβιέ Κένεντι Ωνάση: Πρώτη κυρία των ΗΠΑ, σύζυγος του Τζον Φ. Κένεντι και αργότερα του Αριστοτέλη Ωνάση, σύμβολο κομψότητας και πολιτικής επιρροής με διαχρονική πολιτιστική απήχηση.
Εορτολόγιο και Εθνικές Επετείους
Γιορτάζουν: Αγαμέμνων, Μέμνων, Μεμνία, Πατρίκιος, Πατρικία
Εθνικές Επετείους:
– Ημέρα Μνήμης της Γενοκτονίας των Ποντίων
– Παγκόσμια Ημέρα Ιδιοπαθών Φλεγμονωδών Νόσων του Εντέρου
– Παγκόσμια Ημέρα Οικογενειακού Ιατρού
