Η Ελλάδα βρίσκεται στο επίκεντρο της κρίσης λειψυδρίας, με αυξανόμενες προκλήσεις λόγω κλιματικής αλλαγής και ανθρώπινης δραστηριότητας.
Η Ελλάδα στην 19η θέση παγκοσμίως για τον κίνδυνο λειψυδρίας
Σύμφωνα με έρευνα του World Resources Institute (https://www.wri.org/data/aqueduct-40-country-rankings), η Ελλάδα κατατάσσεται στην 19η θέση παγκοσμίως όσον αφορά τον κίνδυνο εμφάνισης λειψυδρίας. Η κλιματική αλλαγή αποτελεί τον βασικό παράγοντα, επηρεάζοντας αρνητικά τόσο την πλευρά της προσφοράς νερού με μειωμένες βροχοπτώσεις, όσο και τη ζήτηση, λόγω αυξημένης κατανάλωσης για άρδευση και οικιακή χρήση.
Παράλληλα, η έκθεση της Deloitte για τη διαχείριση υδάτων που εκπονήθηκε για την ελληνική κυβέρνηση επιβεβαιώνει και αναλύει τις σημαντικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει η χώρα μας.
Οι κύριες προκλήσεις στη διαχείριση υδάτινων πόρων στην Ελλάδα
- Αύξηση των απολήψεων νερού για ύδρευση (+139%) από το 2001 έως το 2022. Ο υπερδιπλασιασμός οφείλεται στην αύξηση της τουριστικής κίνησης και στην ανόδο της κατά κεφαλήν κατανάλωσης, ενώ σημαντικό ρόλο παίζουν οι απώλειες νερού σε δίκτυα, που φτάνουν το 50%. Ιδιαίτερα επιβαρυμένες είναι νησιωτικές περιοχές, όπως οι Κυκλάδες, όπου η ζήτηση ενισχύεται κατά τους θερινούς μήνες, δημιουργώντας προκλήσεις επάρκειας και πίεση στις υποδομές.
- Η Ελλάδα δαπανά τον μεγαλύτερο όγκο νερού ανά εκτάριο αρδευόμενης γης στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Παρά τη μείωση των αγροτικών εκμεταλλεύσεων, η ζήτηση νερού για άρδευση παραμένει υψηλή λόγω αύξησης θερμοκρασιών, μεγαλύτερων αναγκών ανά καλλιέργεια και παλαιών δικτύων διανομής. Επιπλέον, η στήριξη πολιτικών που προωθούν την καλλιέργεια νέων εκτάσεων ενδέχεται να αυξήσει περαιτέρω την κατανάλωση νερού.
- Μείωση διαθεσιμότητας επιφανειακών υδάτων και αύξηση έκρηξης υπόγειων υδάτων (υφαλμύριση). Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ (https://www.statistics.gr/el/statistics/-/publication/SOP07/-), από το 2000 έως το 2022 η άντληση υπόγειων υδάτων αυξήθηκε κατά 80%, ενώ η χρήση επιφανειακών μειώθηκε κατά 40%. Η υπερεκμετάλλευση αυτών των πόρων επιφέρει υφαλμύριση και μειωμένη ποιότητα νερού, θέτοντας σε κίνδυνο τόσο την υδροδότηση όσο και την παραγωγή ενέργειας από τα φράγματα της ΔΕΗ.
Συμπεράσματα και στρατηγικές διαχείρισης
Η πίεση στους υδάτινους πόρους της Ελλάδας καθιστά επιτακτική την ανάγκη για ολοκληρωμένη διαχείριση υδάτων που να λαμβάνει υπόψη την κλιματική αλλαγή, τη μείωση απωλειών σε δίκτυα, την προσαρμογή των γεωργικών πρακτικών και την ορθολογική χρήση νερού στους τουριστικούς προορισμούς. Μόνο μέσα από συντονισμένες πολιτικές και επενδύσεις σε υποδομές, η χώρα θα μπορέσει να διασφαλίσει την επάρκεια και βιωσιμότητα των υδάτινων πόρων της για το μέλλον.
