Στις 16 Φεβρουαρίου 1923, η Ελλάδα βίωσε μια ιστορική αλλαγή. Οι πολίτες, κοιμώμενοι στις 16 Φεβρουαρίου, ξύπνησαν την 1η Μαρτίου, σηματοδοτώντας την υιοθέτηση του Γρηγοριανού Ημερολογίου και εγκαταλείποντας το Ιουλιανό. Αυτή η μετάβαση, πέρα από μια απλή ημερολογιακή προσαρμογή, αντιπροσώπευε μια στροφή προς την επιστημονική ακρίβεια, τη διεθνή εναρμόνιση και, αναπόφευκτα, προκάλεσε αντιδράσεις και διχασμούς.
Γιατί η Ελλάδα άλλαξε σε Γρηγοριανό Ημερολόγιο;
Το Ιουλιανό Ημερολόγιο, εισαγόμενο από τον Ιούλιο Καίσαρα το 45 π.Χ., υπέφερε από ένα σταδιακό σφάλμα. Κάθε 128 χρόνια, η συσσώρευση μικρών αποκλίσεων οδηγούσε σε μια επιπλέον ημέρα. Έτσι, μέχρι το 1582, όταν ο Πάπας Γρηγόριος ΙΓ’ παρουσίασε το Γρηγοριανό Ημερολόγιο, το Ιουλιανό είχε ήδη χάσει 10 ημέρες σε σχέση με τον ηλιακό χρόνο.
Ο Πάπας, κατόπιν συμβουλής αστρονόμων, θέλησε να διορθώσει αυτήν την ανακρίβεια. Μετά την 4η Οκτωβρίου 1582, η επόμενη ημέρα ορίστηκε ως 15η Οκτωβρίου 1582. Ενώ οι καθολικές χώρες το υιοθέτησαν άμεσα, οι Ορθόδοξες χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας, διατήρησαν το Ιουλιανό Ημερολόγιο για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.
Το «Χάσμα» των 13 Ημερών και οι Αντιδράσεις
Η μετάβαση στο Γρηγοριανό ημερολόγιο δεν ήταν ομαλή. Μέρος του κλήρου και σημαντικό τμήμα του πληθυσμού θεώρησαν την αλλαγή αυτή ως «αντίθεση στην παράδοση» και αντιστάθηκαν. Αυτή η αντίσταση οδήγησε την Εκκλησία της Ελλάδος να διατηρήσει το Ιουλιανό Ημερολόγιο για τον εορτασμό των θρησκευτικών εορτών, δημιουργώντας το λεγόμενο παλαιοημερολογίτικο σχίσμα, το οποίο υφίσταται μέχρι σήμερα και αποτελεί σημείο αναφοράς για συζητήσεις περί θρησκευτικής παράδοσης.
Στην πράξη, η μετάβαση στο νέο ημερολόγιο διευκόλυνε τις διεθνείς σχέσεις της Ελλάδας, ευθυγραμμίζοντάς την με την υπόλοιπη παγκόσμια κοινότητα. Ωστόσο, το ημερολογιακό χάσμα παρέμεινε πηγή διαφωνιών για ορισμένους παραδοσιακούς κύκλους.
Το Ημερολόγιο Σήμερα: Συγχρονισμός και Διαφωνίες
Σήμερα, το Γρηγοριανό Ημερολόγιο χρησιμοποιείται σχεδόν παγκοσμίως, αν και ορισμένες Ορθόδοξες Εκκλησίες, όπως η Ρωσική και η Σερβική, παραμένουν πιστές στο Ιουλιανό. Στην Ελλάδα, το κράτος ακολουθεί το Γρηγοριανό Ημερολόγιο, ενώ η Εκκλησία χρησιμοποιεί το διορθωμένο Ιουλιανό, δημιουργώντας μια διαφορά 13 ημερών μόνο για τις κινητές εορτές και συνεχίζοντας να τροφοδοτεί συζητήσεις γύρω από την παράδοση.
Η 16η Φεβρουαρίου 1923 σηματοδότησε ένα άλμα στον χρόνο για την Ελλάδα. Έκτοτε, το ημερολόγιό μας συμβαδίζει με τον κόσμο, παρόλο που οι συζητήσεις σχετικά με την αλλαγή εξακολουθούν να αναζωπυρώνονται κατά καιρούς, ιδίως σε σχέση με τον εκκλησιαστικό πατριαρχείο και τις θρησκευτικές πεποιθήσεις διαφόρων ομάδων.
