Μια ματιά στην ιστορία της Ελλάδας μέσα από τα ευρήματα ομαδικών τάφων και τις μαρτυρίες του Γεντί Κουλέ.
Οι Ομαδικοί Τάφοι στις Συκιές Θεσσαλονίκης: Ένας Καθρέφτης της Εμφύλιας Ελλάδας
Η ανακάλυψη έξι ομαδικών τάφων στις Συκιές Θεσσαλονίκης, που περιείχαν τα λείψανα τριάντα τριών εκτελεσμένων κομμουνιστών της περιόδου του εμφυλίου πολέμου, ξυπνά μνήμες από τις πιο σκοτεινές σελίδες της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας. Μιας εποχής γεμάτης πολιτικές διώξεις και βαθιά διχασμούς που σημάδεψαν την ελληνική κοινωνία για δεκαετίες.
Η δεκαετία 1940-50 ήταν μια περίοδος ατελείωτης τραγωδίας για την Ελλάδα. Κατοχή, εμφύλιος, θάνατοι, σφαγές, φυλακίσεις, βασανισμοί… Οι φυλακές γέμισαν, με το Επταπύργιο (Γεντί Κουλέ) να ξεχωρίζει ως ένα από τα πιο σκληρά μέρη κράτησης. Σύμφωνα με τον συγγραφέα Σπύρο Κουζινόπουλο, το Γεντί Κουλέ ήταν η «Βαστίλη της Θεσσαλονίκης», όπως αναφέρει χαρακτηριστικά στο νέο του βιβλίο.
Γεντί Κουλέ: Ένας «Φάρος» Ιστορίας και Μνήμης
Η ιστορία του Γεντί Κουλέ είναι βαμμένη με το αίμα των χιλιάδων κρατουμένων που πέρασαν από τα κελιά του. Ένα μέρος θυσίας, ιστορίας και μνήμης, όπου οι αγώνες για ιδανικά τιμωρήθηκαν με στέρηση και θάνατο. Κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου, η φυλακή ήταν ασφυκτικά γεμάτη, φιλοξενώντας τόσο ποινικούς όσο και πολιτικούς κρατούμενους. Μερικοί από αυτούς άφησαν σημαντικό αποτύπωμα στην ελληνική ιστορία, ενώ άλλοι άλλαξαν μετά την επαφή τους με τους πολιτικούς κρατούμενους.
Από τα κελιά του Επταπυργίου πέρασε ο Άρης Βελουχιώτης και ο Νίκος Ζαχαριάδης, ο οποίος και δραπέτευσε από εκεί. Στο βιβλίο του ο Σπύρος Κουζινόπουλος αναλύει λεπτομερώς όλα τα σενάρια διαφυγής του.
Επίσης, φυλακίστηκαν και οι τελευταίοι πολιτικοί κρατούμενοι της δικτατορίας 1967-74, οι οποίοι αργότερα περιέγραψαν τις άθλιες συνθήκες κράτησης.
Οι Τόποι Εκτελέσεων και η Σταθεροποίηση της Δεκαετίας του ’50
Το Γεντί Κουλέ συνδέθηκε επίσης με τον εφιάλτη των εκτελέσεων κατά την περίοδο της Κατοχής και του Εμφυλίου Πολέμου. Στα αρχεία του Επταπυργίου δεν αναφέρονται εκτελέσεις το 1950, αλλά το 1949 εκτελέστηκαν τέσσερις πολιτικοί κρατούμενοι λίγο πριν τη λήξη του Εμφυλίου.
Σημαντικό ρόλο στη διακοπή των εκτελέσεων έπαιξε η κυβερνητική αστάθεια του 1950 και ο ρόλος του στρατηγού Νικολάου Πλαστήρα, ο οποίος προσπάθησε να επιφέρει συνθήκες ειρήνευσης και να αναθεωρήσει τις ποινικές αποφάσεις των έκτακτων στρατοδικείων.
Ωστόσο, η προσπάθεια του Πλαστήρα ανακόπηκε και το 1951 εκτελέστηκαν 13 πολιτικοί κρατούμενοι. Η τελευταία εκτέλεση στο Γεντί Κουλέ έγινε στις 29 Αυγούστου 1955.
Τα στοιχεία αυτά αντλήθηκαν από το βιβλίο του Σπύρου Κουζινόπουλου «Γεντί Κουλέ: Η Βαστίλη της Θεσσαλονίκης», προσφέροντας μια σημαντική πηγή για την κατανόηση της ιστορίας αυτής της περιόδου.
