Σαν σήμερα, πριν από ένα τέταρτο του αιώνα, η Ελλάδα βυθίστηκε στο πένθος, καθώς ένα από τα πιο τραγικά ναυάγια της σύγχρονης ιστορίας της κόστισε τη ζωή σε 81 ανθρώπους.
Η τραγωδία του «Εξπρές Σάμινα»: Ένα ναυάγιο που σημάδεψε την Ελλάδα
Η 26η Σεπτεμβρίου 2000 παραμένει χαραγμένη στη συλλογική μνήμη ως ημέρα εθνικής τραγωδίας. Το επιβατηγό-οχηματαγωγό «Εξπρές Σάμινα», εν μέσω δυσμενών καιρικών συνθηκών, προσέκρουσε στις «Πόρτες», δύο βραχονησίδες έξω από το λιμάνι της Πάρου, και βυθίστηκε σε περίπου μισή ώρα, αφήνοντας πίσω του 81 νεκρούς και ένα πλήθος αναπάντητων ερωτημάτων.
Το «Σάμινα», ένα φέρι κλειστού τύπου κατασκευής του 1966, εκτελούσε το δρομολόγιο Πειραιάς – Πάρος – Νάξος – Ικαρία – Σάμος – Πάτμος – Λειψοί. Καθώς πλησίαζε την Παροικιά Πάρου, στις 22:12, με ταχύτητα περίπου 18 κόμβων, συγκρούστηκε με τις βραχονησίδες. Η πρόσκρουση προκάλεσε ρήγμα τριών μέτρων στα δεξιά ύφαλα του πλοίου, οδηγώντας σε άμεση εισροή υδάτων στο μηχανοστάσιο, διακοπή ρεύματος και απώλεια ελέγχου. Ο πανικός εντάθηκε από προβλήματα στα συστήματα ασφαλείας και την μη λειτουργία της εφεδρικής ηλεκτρογεννήτριας.
Οι ανεξιχνίαστες πτυχές και οι ευθύνες
Οι επιχειρήσεις διάσωσης ξεκίνησαν άμεσα, με τη συνδρομή του Λιμενικού Σώματος, ψαράδων από την Πάρο και Αντίπαρο, εμπορικών σκαφών και δύο βρετανικών πολεμικών πλοίων, του «Λίβερπουλ» και του «Ελίζαμπεθ», υπό καιρικές συνθήκες 7-8 μποφόρ. Παρά τις υπεράνθρωπες προσπάθειες, ο απολογισμός ήταν βαρύς. Ο υπολιμενάρχης Πάρου, Δημήτρης Μάλαμας, έχασε τη ζωή του από καρδιακή προσβολή κατά τη διάρκεια των διασώσεων, προσθέτοντας ακόμα μία τραγική νότα στο γεγονός.
Η δικαστική διερεύνηση που ακολούθησε οδήγησε σε ποινικές διώξεις για ανθρωποκτονία με ενδεχόμενο δόλο κατά του πλοιάρχου, του υποπλοιάρχου, του χειριστή πηδαλίου και του δόκιμου πλοιάρχου. Η πλοιοκτήτρια εταιρεία αντιμετώπισε επίσης κατηγορίες για έκθεση επιβατών σε κίνδυνο. Ο πλοίαρχος Βασίλειος Γιαννακής και ο υποπλοίαρχος Αναστάσιος Ψυχογιός προφυλακίστηκαν.
Η δίκη, η οποία ολοκληρώθηκε το 2006, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το ναυάγιο οφειλόταν κυρίως σε «κακή διακυβέρνηση», με κύρια ευθύνη του υποπλοιάρχου. Επισημάνθηκε επίσης ότι οι υδατοστεγείς θύρες δεν ήταν κλειστές, γεγονός που επιτάχυνε τη βύθιση. Ωστόσο, η απόφαση αυτή προκάλεσε έντονες αντιδράσεις, καθώς πολλοί υποστήριξαν ότι δεν αποδόθηκαν πλήρως οι ευθύνες στην πλοιοκτήτρια εταιρεία ή στην κρατική εποπτεία. Το ναυάγιο της «Σάμινα» παραμένει ένα ανοιχτό τραύμα, σύμβολο μιας εποχής όπου η ασφάλεια των επιβατών και η αξιοπλοΐα των πλοίων αμφισβητήθηκαν έντονα.
Άλλα σημαντικά γεγονότα της 26ης Σεπτεμβρίου:
- 1989: Η τρομοκρατική οργάνωση «17 Νοέμβρη» δολοφονεί τον Παύλο Μπακογιάννη στην Αθήνα, σε μία ενέργεια που συγκλόνισε την πολιτική ζωή της Ελλάδας.
- 1997: Οι U2 δίνουν συναυλία στη Θεσσαλονίκη, στο πλαίσιο των εκδηλώσεων της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης, με πάνω από 50.000 θεατές.
Γεννήσεις:
1888 – Τόμας Στερνς Έλιοτ (Thomas Stearns Eliot): Ο Αμερικανός εκδότης, θεατρικός συγγραφέας, ποιητής και κριτικός, μία από τις εμβληματικές μορφές του 20ού αιώνα και ηγετική φυσιογνωμία του μοντερνιστικού κινήματος. Τιμήθηκε με Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1948.
1966 – Χρήστος Δάντης (Χρήστος Βλαχάκης): Ο Έλληνας τραγουδοποιός, συνθέτης, στιχουργός και παραγωγός, γνωστός για επιτυχίες όπως τα «Push ups» και τη συνεισφορά του στο «My Number One» της Έλενας Παπαρίζου.
1981 – Σερένα Ουίλιαμς (Serena Williams): Η Αμερικανίδα πρώην επαγγελματίας τενίστρια, πολυπρωταθλήτρια του παγκόσμιου τένις και σύμβολο ενδυνάμωσης των γυναικών στον αθλητισμό, με 23 τίτλους Grand Slam στο μονό.
Θάνατοι:
1902 – Λίβαϊ Στρως (Levi Strauss): Ο Γερμανικής καταγωγής Αμερικανός επιχειρηματίας και ιδρυτής της Levi Strauss & Co., της πρώτης εταιρείας παραγωγής τζιν στον κόσμο, έφυγε από τη ζωή.
1989 – Παύλος Μπακογιάννης: Ο Έλληνας πολιτικός, δημοσιογράφος και αγωνιστής για τη δημοκρατία, δολοφονήθηκε από τη «17 Νοέμβρη».
2008 – Πωλ Νιούμαν (Paul Newman): Ο Αμερικανός ηθοποιός, σκηνοθέτης, επιχειρηματίας και φιλάνθρωπος, εμβληματική μορφή του Χόλιγουντ, πέθανε σε ηλικία 83 ετών.
Εορτολόγιο & Επέτειοι:
- Βραδιά του Ερευνητή
- Διεθνής Ημέρα για την Ολική Κατάργηση των Πυρηνικών Όπλων
- Ευρωπαϊκές Ημέρες Πολιτιστικής Κληρονομιάς
- Ευρωπαϊκή Ημέρα Γλωσσών
- Παγκόσμια Ημέρα Αντισύλληψης
- Παγκόσμια Ημέρα Περιβαλλοντικής Υγείας
