Ήταν 30 Μαρτίου 1822 όταν η Χίος, ένα νησί με πλούσια ιστορία, βίωσε μια από τις πιο σκοτεινές στιγμές της. Η σφαγή της Χίου, μια συστηματική εξόντωση αμάχων, άφησε ανεξίτηλο σημάδι στην ελληνική ιστορία.
Η Χίος πριν την καταστροφή
Η Χίος, γνωστή για τη ναυτιλία και το εμπόριο της, είχε επιλέξει μια ουδέτερη στάση στην Ελληνική Επανάσταση του 1821. Όμως, τον Μάρτιο του 1822, η άφιξη επαναστατικών δυνάμεων υπό τον Λυκούργο Λογοθέτη από τις Οινούσσες και τη Σάμο άλλαξε τα δεδομένα, βάζοντας το νησί στο στόχαστρο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Η Οθωμανική αντίδραση και η Σφαγή
Η αντίδραση των Οθωμανών ήταν άμεση και βίαιη. Στις 30 Μαρτίου, περισσότεροι από 7.000 στρατιώτες αποβιβάστηκαν στη Χίο, ξεκινώντας μια οργανωμένη σφαγή. Μέσα σε λίγες εβδομάδες, πάνω από 30.000 Χιώτες βρήκαν φρικτό θάνατο, 25.000 αιχμαλωτίστηκαν και 50.000 εκτοπίστηκαν. Οι μαρτυρίες περιγράφουν φρικαλεότητες που ξεπερνούν κάθε φαντασία: εγκλήματα κατά γυναικών, παιδιών και ιερέων, καταστροφές εκκλησιών και μοναστηριών, και λεηλασίες άνευ ελέους. Η Χίος, κάποτε σύμβολο πολιτισμού και ευημερίας, μετατράπηκε σε ένα απέραντο νεκροταφείο. Η **γενοκτονία της Χίου** ξεπέρασε κάθε προηγούμενο βιαιότητας.
Η διεθνής κατακραυγή και ο Φιλελληνισμός
Η σφαγή της Χίου προκάλεσε διεθνή κατακραυγή και συγκλόνισε την ευρωπαϊκή κοινή γνώμη. Ο πίνακας του Ευγένιου Ντελακρουά, με τίτλο «Η Σφαγή της Χίου», έγινε σύμβολο του φιλελληνικού κινήματος, εκφράζοντας τη συμπαράσταση προς τους Έλληνες. Παράλληλα, το ποίημα “Το Ελληνόπουλο” του Βίκτωρος Ουγκώ, σε μετάφραση του Κωστή Παλαμά, με τους στίχους “βόλια, μπαρούτη θέλω, νά!”, αποτύπωνε την επιθυμία για αντίσταση και εκδίκηση.
Η Χίος ως Σύμβολο Θυσίας
Αν και η Οθωμανική Αυτοκρατορία ήλπιζε να τρομοκρατήσει τους Έλληνες, το αποτέλεσμα ήταν το αντίθετο. Η Σφαγή της Χίου έγινε σύμβολο θυσίας για την ελευθερία, ενίσχυσε το φιλελληνικό κίνημα και αφύπνισε την παγκόσμια κοινή γνώμη για τη σημασία της ελευθερίας και της ανθρώπινης αξιοπρέπειας. Η **γενοκτονία** αυτή αποτέλεσε σημείο καμπής για την Ελληνική Επανάσταση.
Σαν σήμερα στην ιστορία: 30 Μαρτίου
Η 30η Μαρτίου, εκτός από την επέτειο της Σφαγής της Χίου, έχει σημαδευτεί και από άλλα σημαντικά γεγονότα:
- 1282: Ο Σικελικός Εσπερινός, μια εξέγερση στη Σικελία κατά των Γάλλων κατακτητών.
- 1815: Η Διακήρυξη του Ρίμινι από τον Ζοακίμ Μιρά, ένα κάλεσμα για την ιταλική εθνική αφύπνιση.
- 1841: Ίδρυση της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος, ένα σημαντικό βήμα για την οικονομική ανάπτυξη του νεοσύστατου κράτους.
- 2020: Θάνατος του Μανώλη Γλέζου, ενός ήρωα της Εθνικής Αντίστασης και σύμβολο αγώνα.
Η μνήμη της Σφαγής της Χίου παραμένει ζωντανή, υπενθυμίζοντας τις θυσίες που έγιναν για την ελευθερία και την ανάγκη για διαρκή επαγρύπνηση απέναντι σε κάθε μορφή βίας και καταπίεσης.
