Μια ιστορική αναδρομή στην πιο σκοτεινή Ανάσταση και το μυστήριο της σορού του Πατριάρχη Γρηγορίου Ε’, που σημάδεψε την Ελληνική Επανάσταση.
Η τραγική Ανάσταση του 1821
Η 10η Απριλίου 1821, ημέρα του Πάσχα, έμελλε να γίνει η πιο μαύρη στην ιστορία της Ορθοδοξίας. Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Γρηγόριος Ε’ βρήκε φρικτό θάνατο, απαγχονισμένος στην κεντρική πύλη του Πατριαρχείου, ως αντίποινα για την έκρηξη της Ελληνικής Επανάστασης. Το σώμα του παρέμεινε κρεμασμένο για τρεις ημέρες, ένα τρομακτικό μήνυμα προς τους χριστιανούς υπηκόους της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Έξι ημέρες μετά, στις 16 Απριλίου, ξεκινά ένα σχεδόν μυθικό γεγονός: ο καπετάν Νικόλαος Παπαδόπουλος Σκλάβος από την Κεφαλλονιά ισχυρίστηκε ότι ανέσυρε από τα νερά του Κεράτιου Κόλπου τη σορό του Πατριάρχη.
Η αμφιλεγόμενη ανέλκυση της σορού του Πατριάρχη Γρηγορίου Ε’
Οι μαρτυρίες σχετικά με την τύχη του σώματος του Πατριάρχη ποικίλουν και συχνά συγκρούονται. Σύμφωνα με τον ιστορικό Γιάννη Κορδάτο, η σορός, αφού κατέβηκε από την κρεμάλα στις 13 Απριλίου, πωλήθηκε σε Εβραίους για 800 γρόσια. Εκείνοι φέρονται να την έσυραν στους δρόμους και να την πέταξαν στον Κεράτιο, αφού πρώτα την έδεσαν με σίδερο στον λαιμό για να βυθιστεί.
Άλλες πηγές, όπως η Αμερικανική Εγκυκλοπαίδεια, υποστηρίζουν ότι η σορός τελικά δεν κατέληξε στη θάλασσα, αλλά παραδόθηκε, έναντι αμοιβής, στους χριστιανούς. Η αλήθεια ίσως βρίσκεται κάπου στη μέση, χαμένη ανάμεσα σε εθνικούς μύθους, φόβους και την επιθυμία για λύτρωση.
Ο καπετάν Σκλάβος: Ήρωας ή δημιουργός ενός μύθου;
Ο Νικόλαος Παπαδόπουλος Σκλάβος δήλωσε ότι βρήκε τη σορό να επιπλέει, καθώς το σίδερο είχε λυθεί. Την πήρε στο πλοίο του, την τύλιξε με σάβανο και έβαλε πλώρη για την Οδησσό, για να την θάψει εκεί με τιμές. Αργότερα, ζήτησε οικονομική βοήθεια από την ελληνική κυβέρνηση για τα έξοδα του ταξιδιού.
Εδώ όμως αρχίζουν οι αμφιβολίες. Ο Γάλλος ιστορικός Ραφενέλ, αναφερόμενος και στον Κορδάτο, ισχυρίζεται ότι το σώμα που μεταφέρθηκε στην Οδησσό δεν ήταν του Πατριάρχη, αλλά ενός απλού παπά που πέθανε κατά τη διάρκεια του ταξιδιού. Σύμφωνα με τον Ραφενέλ, ο Σκλάβος και οι σύντροφοί του είπαν ψέματα στις ρωσικές αρχές, παρουσιάζοντας το πτώμα ως του Πατριάρχη, για να προκαλέσουν συγκίνηση και να ενισχύσουν το εθνικό αίσθημα.
Όπως έγραψε χαρακτηριστικά: «Η των Ελλήνων ευσέβεια παραδίδεται μετ’ αγαλλιάσεως εις τα φαντασιώδη. Αυτό το λείψανο γηραιού ασήμαντου, και ίσως εγκληματίου, εστάλη μυστικώς εις Οδησσόν».
Ένα εθνικό σύμβολο: Αλήθεια ή ανάγκη;
Ανασύρθηκε πραγματικά η σορός του Πατριάρχη Γρηγορίου Ε’; Ή μήπως ανελκύστηκε η ανάγκη ενός έθνους να αναδείξει τον πόνο του σε κάτι ιερό και να δημιουργήσει μια συμβολική ιστορία;
Όποια κι αν είναι η αλήθεια, η ιστορία του Πατριάρχη, από το μαρτύριο μέχρι την αγιοποίηση, παραμένει μια από τις πιο συγκλονιστικές σελίδες του 1821. Και η 16η Απριλίου, μια ημέρα γεμάτη μύθους, μυστήριο και έντονα συναισθήματα.
Σημαντικά γεγονότα της 16ης Απριλίου στην Ελλάδα και τον κόσμο
Παρακάτω παρουσιάζονται μερικά από τα σημαντικότερα γεγονότα που συνέβησαν σαν σήμερα:
- 1821: Ο Κεφαλλονίτης πλοίαρχος Νικόλαος Παπαδόπουλος Σκλάβος περισυλλέγει το σώμα του Οικουμενικού Πατριάρχη Γρηγορίου Ε’.
- 1834: Αρχίζει στο Ναύπλιο η δίκη του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη και του Δημητρίου Πλαπούτα.
- 1895: Ο Θεόδωρος Δηλιγιάννης κερδίζει τις εκλογές στην Ελλάδα και ο Χαρίλαος Τρικούπης αποσύρεται από την πολιτική.
- 2015: Ο Αλέξης Τσίπρας συμπεριλαμβάνεται στη λίστα του περιοδικού TIME με τις 100 προσωπικότητες με τη μεγαλύτερη επιρροή στον πλανήτη.
- 2020: Ο αριθμός των επιβεβαιωμένων κρουσμάτων κορωνοϊού παγκοσμίως ξεπερνά τα 2 εκατομμύρια.
- 2021: Ο Ραούλ Κάστρο παραιτείται επισήμως από τη θέση του Πρώτου Γραμματέα του Κομμουνιστικού Κόμματος της Κούβας.
Γεννήσεις της 16ης Απριλίου
Μερικές από τις σημαντικότερες προσωπικότητες που γεννήθηκαν σαν σήμερα είναι:
- 1867: Γουίλμπουρ Ράιτ, πρωτοπόρος της αεροπορίας.
- 1889: Τσάρλι Τσάπλιν, θρύλος του κινηματογράφου.
- 1971: Σελίνα, Αμερικανίδα τραγουδίστρια.
- 1974: Στέλιος Διονυσίου, Έλληνας τραγουδιστής.
- 1985: Κατερίνα Στικούδη, Ελληνίδα τραγουδίστρια, παρουσιάστρια και μοντέλο.
- 1990: Βαγγέλης Μάντζαρης, Έλληνας καλαθοσφαιριστής.
Απεβίωσαν σαν σήμερα
Κάποιοι από τους ανθρώπους που έφυγαν από τη ζωή στις 16 Απριλίου είναι:
- 1939: Θαλής Ι. Τσιριμώκος, Έλληνας πολιτικός.
- 1996: Σταύρος Νιάρχος, Έλληνας εφοπλιστής.
- 2008: Έντουαρντ Λόρεντζ, Αμερικανός μετεωρολόγος.
Εορτολόγιο
Σήμερα γιορτάζουν όσοι φέρουν τα ονόματα: Αγάπιος, Αγάπη, Βασίλισσα, Γαληνός, Γαλήνη, Ειρήνη, Καλλίς, Καλλίδα, Λεωνίδας, Λεωνιδία, Νίκη, Χαρίσσα, Χιονάτη, Χιονία.
Εθνικές Επέτειοι
Η 16η Απριλίου έχει καθιερωθεί ως Παγκόσμια Ημέρα Φωνής.
