Η «κρυμμένη» δεξαμενή του Κορινθιακού
Μια διεθνής ομάδα ερευνητών ανακάλυψε στον Κορινθιακό Κόλπο ένα υδάτινο σύστημα ηλικίας 800.000 ετών, με νερό χαμηλής αλατότητας αποθηκευμένο σε ιζήματα κάτω από τον θαλάσσιο πυθμένα. Η επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης, Σενάι Χοροζάλ, περιγράφει την περιοχή ως «μια από τις πιο καλά μελετημένες περιοχές της Μεσογείου όσον αφορά στην τεκτονική δραστηριότητα και την απόθεση των ιζημάτων», στοιχείο που έκανε τον Κορινθιακό ιδανικό φυσικό εργαστήριο για την έρευνα.
Πώς σχηματίστηκε και γιατί επιβίωσε
Οι ερευνητές, από πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα της Μάλτας και της Ιταλίας, πραγματοποίησαν υπολογιστικές προσομοιώσεις που καλύπτουν τις μεταβολές των τελευταίων 800.000 ετών. Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι το γλυκό νερό αποθηκεύτηκε κατά τις παγετώδεις περιόδους, όταν η στάθμη της θάλασσας ήταν πολύ χαμηλότερη και εκτείνονταν εκτεταμένες περιοχές της υφαλοκρηπίδας.
«Κατά τη διάρκεια αυτών των περιόδων, το νερό της βροχής και το νερό των ποταμών μπορούσαν να διεισδύσουν στα ιζήματα και να αποθηκευτούν. Η παρουσία πλευρικά εκτεταμένων, χαμηλής διαπερατότητας ιζηματογενών στρωμάτων έχει βοηθήσει στη διατήρηση αυτών των υδάτινων σωμάτων για 800.000 χρόνια», αναφέρει η Χοροζάλ, επισημαίνοντας ότι το σύστημα παρέμεινε μακροπρόθεσμα σε χαμηλή αλατότητα παρά τις εναλλαγές της στάθμης της θάλασσας.
Ένας νέος χάρτης για τα υπόγεια ύδατα της χώρας
Η μελέτη δεν περιορίζεται στην επιστημονική περιέργεια: ανοίγει δρόμους για την αναγνώριση και χαρτογράφηση παράκτιων αποθεμάτων γλυκού νερού. Η Χοροζάλ προειδοποιεί όμως ότι «οποιαδήποτε πιθανή αξιοποίηση θα πρέπει να προσεγγιστεί πολύ προσεκτικά, δεδομένης της περιβαλλοντικής ευαισθησίας των παράκτιων συστημάτων».
Για την Ελλάδα —μια χώρα με αυξανόμενη πίεση στους υδάτινους πόρους— η γνώση του πού βρίσκονται αυτά τα συστήματα και πόσο νερό μπορούν να περιέχουν αποτελεί κρίσιμο στοιχείο για τη στρατηγική διαχείρισης. Η χαρτογράφηση τέτοιων υποθαλάσσιων υδρο-αποθεμάτων μπορεί να συμπληρώσει τις πληροφορίες για τις χερσαίες πηγές και τις παράκτιες ζώνες αφαλάτωσης.
Επιστημονικό πλαίσιο και αξιοπιστία
Η δημοσίευση φιλοξενείται στο Springer και είναι προϊόν συνεργασίας με ομάδες από τη Μάλτα και την Ιταλία. Το Hydrogeology Journal (εκδόσεις Springer) είναι επιστημονικό περιοδικό με έλεγχο από ομότιμους (peer review) και συνδέεται με διεθνείς φορείς που ασχολούνται με τη μελέτη των υπόγειων υδάτων.
Το φαινόμενο των υποθαλάσσιων, παλαιο-αποθηκευμένων γλυκών υδάτων είναι τεκμηριωμένο στη διεθνή βιβλιογραφία: κατά τις παγετώδεις περιόδους η έκθεση της υφαλοκρηπίδας επέτρεψε τη διείσδυση γλυκών νερών σε ιζήματα, ενώ στρώματα χαμηλής διαπερατότητας τα φυλάκισαν και τα προστατεύουν για γεωλογικά χρονικά διαστήματα. Η νέα μελέτη στον Κορινθιακό παρέχει ποσοτικοποιημένες προσομοιώσεις για την εξέλιξη της αλατότητας σε βάθος χρόνου, εμπλουτίζοντας το πλαίσιο γνώσης για τα παράκτια γλυκά νερά στη Μεσόγειο.
O σύνδεσμος για την επιστημονική δημοσίευση:
https://link.springer.com/article/10.1007/s10040-025-02943-x
Κλείνοντας, η μελέτη θυμίζει ότι, παρά τις χιλιάδες χρόνια και τις διακυμάνσεις της θάλασσας, υπάρχουν στον υποθαλάσσιο χώρο διατηρημένα αποθέματα που «λειτουργούσαν ως δεξαμενές που τροφοδοτούνταν συνεχώς κατά την περίοδο που η στάθμη της θάλασσας ήταν χαμηλή», όπως επισημαίνει η Σενάι Χοροζάλ.
