Η επανάσταση στην κινητικότητα που ευαγγελίζονταν οι υπηρεσίες κοινής χρήσης αυτοκινήτων (car–sharing) συρρικνώνεται, καθώς οι μεγάλοι κολοσσοί της αυτοκινητοβιομηχανίας, από τη Volkswagen μέχρι τη Stellantis, αποσύρονται σταδιακά. Η έλλειψη κερδοφορίας και η ανάγκη για αναδιάταξη στρατηγικών οδηγούν σε ένα νέο κεφάλαιο για τον κλάδο, που σηματοδοτεί την επιστροφή στον «πραγματισμό».
Η χαμένη υπόσχεση του Car-Sharing: Από τον ενθουσιασμό στον «πραγματισμό»
Η δεκαετία του 2010 ήταν μια περίοδος έντονου ενθουσιασμού για τις νέες μορφές κινητικότητας. Οι αυτοκινητοβιομηχανίες επένδυσαν σημαντικά κεφάλαια σε υπηρεσίες car-sharing, θεωρώντας τες ως το μέλλον της αστικής μετακίνησης και έναν μοχλό ανάπτυξης. Σήμερα, όμως, η εικόνα είναι διαφορετική. Όμιλοι όπως η Renault, η Volkswagen, η BMW-Daimler, και τελευταία η Stellantis, αναθεωρούν τις στρατηγικές τους, αποσύροντας ή αναδιαρθρώνοντας τις θυγατρικές τους εταιρείες στον τομέα αυτό.
Αυτή η στροφή οφείλεται κυρίως στην έλλειψη κερδοφορίας. Οι επενδύσεις, που αρχικά έγιναν με την προσδοκία μακροπρόθεσμων αποδόσεων, δεν απέδωσαν τα αναμενόμενα. Οι «πρωτοποριακές» αυτές πρωτοβουλίες υποχωρούν μπροστά σε μια νέα πραγματικότητα: την ενεργειακή μετάβαση, τον εντεινόμενο κινεζικό ανταγωνισμό και μια αγορά αυτοκινήτων που αντιμετωπίζει σημαντικές προκλήσεις. Οι κατασκευαστές αναγκάζονται να επικεντρωθούν στις βασικές τους δραστηριότητες, αφήνοντας πίσω τα πειράματα.
Περιπτωσιολογικές Μελέτες: Απόσυρση και Αναδιάρθρωση
Η πορεία αρκετών εταιρειών επιβεβαιώνει αυτή την τάση:
- Η υπηρεσία Zity by Mobilize της Renault, μετά την αποχώρησή της από το Παρίσι, εγκατέλειψε και τη Λυών. Η εταιρεία επικαλέστηκε «εξωτερικούς παράγοντες» όπως επαναλαμβανόμενες ζημιές στον στόλο ηλεκτρικών οχημάτων, που επηρέασαν τόσο τη διαθεσιμότητα όσο και την ποιότητα της υπηρεσίας.
- Η Volkswagen πούλησε το τμήμα car-sharing WeShare στην Miles Mobility το 2022. Η απόφαση υπογραμμίζει τη δυσκολία των κατασκευαστών να επιτύχουν κερδοφορία σε αυτές τις υπηρεσίες.
- Οι BMW και Daimler είχαν ήδη πουλήσει την κοινή τους οντότητα Share Now στην Stellantis το 2022. Η Stellantis, μέσω της θυγατρικής της Free2move, προσπάθησε να εδραιωθεί στον τομέα, αλλά τώρα, σύμφωνα με το Bloomberg, εξετάζει το ενδεχόμενο πώλησης του τμήματος. Ο CEO της Stellantis, Antonio Filosa, αναζητά τρόπους εξοικονόμησης πόρων, εστιάζοντας εκ νέου στην κύρια δραστηριότητα της αυτοκινητοβιομηχανίας.
Ανάλυση: Γιατί δεν «έπιασε» το όραμα;
Η αποτυχία των υπηρεσιών car-sharing να αναπτυχθούν όπως αναμενόταν μπορεί να αποδοθεί σε πολλούς παράγοντες:
- Οικονομικά μοντέλα: Πολλά μοντέλα ήταν δομημένα με μεγάλη αισιοδοξία, χωρίς να λαμβάνουν υπόψη το υψηλό λειτουργικό κόστος (συντήρηση, επαναφόρτιση/ανεφοδιασμός, καθαρισμός οχημάτων) και τις χαμηλές τιμές χρήσης που απαιτούσε ο ανταγωνισμός.
-
Συμπεριφορά χρηστών: Παρά την εγγραφή ενός εκατομμυρίου πολιτών σε υπηρεσίες car-sharing στη Γαλλία, οι οδηγοί παραμένουν σε μεγάλο βαθμό προσκολλημένοι στην ιδιοκτησία οχήματος. Η «πιο έξυπνη» κινητικότητα δεν υπερνίκησε την ανάγκη για προσωπική ιδιοκτησία και την ευκολία χρήσης του δικού τους αυτοκινήτου, ειδικά σε μη αστικά κέντρα.
- Ανταγωνισμός και εναλλακτικές: Η εμφάνιση άλλων υπηρεσιών, όπως τα ηλεκτρικά σκούτερ, τα ποδήλατα κοινής χρήσης και οι εφαρμογές μεταφοράς (ride-hailing), προσέφεραν εναλλακτικές λύσεις που μερικές φορές ήταν πιο ευέλικτες ή φθηνότερες.
-
Διαχειριστικές δυσκολίες: Η διαχείριση μεγάλων στόλων οχημάτων, ιδιαίτερα ηλεκτρικών, αντιμετωπίζει προκλήσεις όπως η διαθεσιμότητα σταθμών φόρτισης και η αντιμετώπιση βανδαλισμών, που επηρεάζουν την ποιότητα της προσφοράς.
Νέες Προτεραιότητες για την Αυτοκινητοβιομηχανία
Οι προκλήσεις της εποχής αναγκάζουν τους κατασκευαστές να αναπροσαρμόσουν τις προτεραιότητές τους. Αντί για το car-sharing, η έμφαση στρέφεται πλέον στην ανάπτυξη της ηλεκτροκίνησης και των οχημάτων που καθορίζονται από λογισμικό (Software Defined Vehicles – SDV). Αυτοί οι τομείς απαιτούν τεράστιες επενδύσεις σε έρευνα και ανάπτυξη και θεωρούνται κρίσιμοι για την επιβίωση και την ανταγωνιστικότητα των αυτοκινητοβιομηχανιών στο μέλλον.
Οι υπηρεσίες κοινής χρήσης αυτοκινήτων, αν και καινοτόμες, δεν κατάφεραν να ενσωματωθούν επιτυχώς στο κερδοφόρο επιχειρηματικό μοντέλο των παραδοσιακών αυτοκινητοβιομηχανιών. Το όραμα της «κινητικότητας κατ’ απαίτηση» μένει προς το παρόν σε δεύτερο πλάνο, καθώς οι κολοσσοί της αυτοκινητοβιομηχανίας επικεντρώνονται σε πιο άμεσες και κρίσιμες προκλήσεις για το μέλλον τους.
