Ένα παρασκήνιο διπλωματικών κινήσεων βρίσκεται σε εξέλιξη, με την Ουκρανία και ευρωπαϊκές δυνάμεις να επεξεργάζονται ένα σχέδιο 12 σημείων για τον τερματισμό του πολέμου. Οι συζητήσεις αποκτούν νέα διάσταση μετά τις φερόμενες πιέσεις του Ντόναλντ Τραμπ προς τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι για εδαφικές παραχωρήσεις, υπογραμμίζοντας την κρίσιμη στιγμή για το μέλλον της Ουκρανίας και την ευρωπαϊκή ασφάλεια.
Το Σχέδιο των 12 Σημείων: Ένας Οδικός Χάρτης για την Ειρήνη;
Στον πυρήνα των εξελίξεων βρίσκεται ένα σχέδιο 12 σημείων, το οποίο συνδιαμορφώνεται από ευρωπαϊκές χώρες και την Ουκρανία. Αυτή η πρωτοβουλία φέρεται να αποτελεί απάντηση στις νέες απαιτήσεις της Ρωσίας και ειδικότερα του Βλαντίμιρ Πούτιν προς τις ΗΠΑ για εδαφικές παραχωρήσεις από το Κίεβο. Σύμφωνα με πηγές του Bloomberg, ένα κεντρικό στοιχείο του σχεδίου είναι η πρόβλεψη για ένα «συμβούλιο ειρήνης» υπό την προεδρία του Ντόναλντ Τραμπ, το οποίο θα επιβλέπει την εφαρμογή του.
Οι βασικές προβλέψεις του σχεδίου περιλαμβάνουν:
- Μόλις συμφωνηθεί κατάπαυση του πυρός από Ρωσία και Ουκρανία.
- Επιστροφή όλων των εκτοπισμένων παιδιών στην Ουκρανία και ανταλλαγές αιχμαλώτων.
- Παροχή εγγυήσεων ασφαλείας στην Ουκρανία.
- Χρηματοδότηση για την αποκατάσταση των πολεμικών ζημιών.
- Τον ταχύ δρόμο ένταξης της Ουκρανίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ένα αίτημα ζωτικής σημασίας για το Κίεβο, που έχει ενισχυθεί μετά τη ρωσική εισβολή.
Ένα σημαντικό οικονομικό κεφάλαιο του σχεδίου αφορά τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας. Αυτές θα αρθούν σταδιακά, αλλά τα περίπου 300 δισ. δολάρια από τα παγωμένα αποθεματικά της ρωσικής κεντρικής τράπεζας θα επιστραφούν μόνο εάν η Μόσχα συμφωνήσει να συνεισφέρει στην ανοικοδόμηση της Ουκρανίας. Οι περιορισμοί θα επανέλθουν αυτόματα σε περίπτωση νέας ρωσικής επίθεσης, λειτουργώντας ως μηχανισμός αποτροπής.
Η Σκληρή Πίεση του Τραμπ: Το “Donbas for Peace”
Την ίδια ώρα που οι ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες λαμβάνουν χώρα, έντονη ανησυχία προκαλούν οι πληροφορίες για πιέσεις που φέρεται να άσκησε ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ στον Ουκρανό ομόλογό του, Βολοντίμιρ Ζελένσκι. Σύμφωνα με ανώτατο Ουκρανό αξιωματούχο που μίλησε στο Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων (AFP) υπό τον όρο της ανωνυμίας, κατά τη συνάντηση των δύο ηγετών στην Ουάσιγκτον την Παρασκευή, ο Τραμπ προέτρεψε τον Ζελένσκι να παραχωρήσει στη Ρωσία την περιοχή του Ντονμπάς —που περιλαμβάνει τις περιφέρειες Ντονέτσκ και Λουχάνσκ. Ο ίδιος αξιωματούχος περιέγραψε τη συνάντηση ως «τεταμένη και δύσκολη», εκφράζοντας την εντύπωση «μεταστροφής» της αμερικανικής πολιτικής.
Ανάλυση: Η φερόμενη αυτή απαίτηση του Τραμπ, εάν επιβεβαιωθεί, θα αποτελούσε μια δραματική αλλαγή στη δυτική στρατηγική, καθώς θα νομιμοποιούσε εδαφικές κατακτήσεις της Ρωσίας και θα αντέβαινε στις αρχές του διεθνούς δικαίου που υπερασπίζεται η Ουκρανία. Ιστορικά, η παραχώρηση εδαφών υπό πίεση σπάνια οδηγεί σε διαρκή ειρήνη, συχνά δημιουργώντας προηγούμενα για μελλοντικές διεκδικήσεις. Η Ουκρανία έχει σταθερά αρνηθεί την παραχώρηση εδαφών, θεωρώντας το «κόκκινη γραμμή».
Διπλωματικό Παρασκήνιο και Προοπτικές
Παρά τις φήμες για άμεση συνάντηση Τραμπ-Πούτιν, ανώτερος αξιωματούχος του Λευκού Οίκου διέψευσε αυτό το ενδεχόμενο. Αντίθετα, η τηλεφωνική επικοινωνία μεταξύ του υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάρκο Ρούμπιο, και του Ρώσου ομολόγου του, Σεργκέι Λαβρόφ, χαρακτηρίστηκε ως «παραγωγική», υποδηλώνοντας ότι οι δίοδοι επικοινωνίας παραμένουν ανοιχτές.
Περαιτέρω Ανάλυση: Η ενεργή εμπλοκή ευρωπαϊκών χωρών στη διαμόρφωση ενός ειρηνευτικού σχεδίου, παράλληλα με τις αμερικανικές πρωτοβουλίες, αναδεικνύει την πολυδιάστατη φύση της διπλωματίας στην παρούσα κρίση. Ενώ οι ΗΠΑ διαδραματίζουν παραδοσιακά έναν κεντρικό ρόλο, η ΕΕ, ως άμεσα γειτονική δύναμη και σημαντικός οικονομικός εταίρος της Ουκρανίας, επιδιώκει να διασφαλίσει τα δικά της συμφέροντα σε μια διαρκή ειρήνη. Η προοπτική ένταξης της Ουκρανίας στην ΕΕ, ενσωματωμένη στο σχέδιο των 12 σημείων, υπογραμμίζει αυτή την ευρωπαϊκή στρατηγική επιδίωξη. Αυτή η προσέγγιση είναι ευθυγραμμισμένη με την ενισχυμένη ενεργό διπλωματία της Ε.Ε. σε κρίσεις, όπως φαίνεται και σε άλλες γεωπολιτικές προκλήσεις της περιοχής.
Το μέλλον του πολέμου στην Ουκρανία φαίνεται να διαμορφώνεται σε ένα περίπλοκο διπλωματικό πεδίο, όπου οι προθέσεις των μεγάλων παικτών και οι αντοχές των εμπλεκόμενων μερών θα καθορίσουν την πορεία προς την –αβέβαιη ακόμα– ειρήνη.