Η ραγδαία εξέλιξη της τεχνητής νοημοσύνης (AI) μετασχηματίζει όχι μόνο τον τρόπο εργασίας, αλλά και τις κοινωνικές δεξιότητες της νέας γενιάς. Μια πρόσφατη έρευνα αποκαλύπτει μια ανησυχητική τάση: σχεδόν οι μισοί εργαζόμενοι της Generation Z (ηλικίας 16-28 ετών) στο Ηνωμένο Βασίλειο εκφράζουν φόβο να επικοινωνήσουν με συναδέλφους χωρίς τη βοήθεια της AI, προτιμώντας συχνά τα chatbots έναντι των ανθρώπινων αλληλεπιδράσεων. Αυτή η εξάρτηση εγείρει σοβαρά ερωτήματα για το μέλλον της αυθεντικής επικοινωνίας στον εργασιακό χώρο.
Η AI ως «Δίχτυ Ασφαλείας» για τη Gen Z
Η έρευνα, που διεξήχθη από το δίκτυο ταλέντων Nova και δημοσιεύτηκε στη Daily Mail, σε δείγμα 1.000 νέων εργαζομένων σε Αγγλία, Σκωτία και Ουαλία, φέρνει στο φως μια νέα πραγματικότητα:
- Το 45% των ερωτηθέντων χρησιμοποιεί τακτικά την AI (όπως το ChatGPT και το Google Gemini) για να προετοιμαστεί πριν από επαγγελματικές συζητήσεις, συναντήσεις ή εκδηλώσεις δικτύωσης.
- Δύο στους πέντε δηλώνουν ότι η τεχνολογία τους κάνει να νιώθουν «πιο σίγουροι» στην επικοινωνία με συναδέλφους.
- Το 40% χρησιμοποιεί λογισμικό AI ως «δίχτυ ασφαλείας» όταν δεν έχει τι να πει σε έναν συνάδελφο, ειδικά στην εποχή της εξ αποστάσεως εργασίας.
- Πάνω από το ένα τρίτο προετοιμάζει «ice-breakers» (αστεία για να χαλαρώσει την ατμόσφαιρα) με τη βοήθεια της AI.
- Περίπου το 33% κάνει ολόκληρες προσομοιώσεις συζητήσεων με chatbots για να δοκιμάσει φράσεις πριν από δια ζώσης συναντήσεις.
Ενδιαφέρουσα είναι η διαπίστωση ότι οι άνδρες χρησιμοποιούν την AI συχνότερα από τις γυναίκες, αν και το 52% των γυναικών της Gen Z παραδέχεται ότι τη χρησιμοποιεί για την αποστολή επαγγελματικών emails και μηνυμάτων.
Κοινωνικό Άγχος και η Επίδραση της Πανδημίας
Η εξάρτηση από την AI δεν είναι ανεξάρτητη από το αυξανόμενο κοινωνικό άγχος που παρατηρείται στη νέα γενιά. Η έρευνα τονίζει:
- Το 60% των νέων εργαζομένων αποφεύγει ενεργά τις δια ζώσης εκδηλώσεις δικτύωσης.
- Το 29% δηλώνει ότι νιώθει κοινωνικό άγχος όταν χρειάζεται να κάνει «μικρές συζητήσεις» (small talk) πρόσωπο με πρόσωπο.
Ο Αντρέα Μαρίνο, συνιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος της Nova, επισημαίνει ότι η πανδημία του COVID-19, η τηλεργασία και η άνοδος της AI «έχουν αλλάξει ριζικά τον τρόπο με τον οποίο επικοινωνούν οι νέοι επαγγελματίες». Αναλύοντας την κατάσταση, τονίζει: «Βλέπουμε μια γενιά που είναι πιο συνδεδεμένη από ποτέ διαδικτυακά, αλλά λιγότερο σίγουρη στον πραγματικό κόσμο. Ενώ η τεχνολογία έχει κάνει ευκολότερη την επαφή, έχει δυσκολέψει την αληθινή επικοινωνία».
Ανάλυση: Η Αυθεντική Συζήτηση ως Σπάνιο Νόμισμα
Η φράση του Μαρίνο ότι «η αυθεντική συνομιλία έχει γίνει η σπανιότερη δεξιότητα όλων» είναι ιδιαίτερα εύστοχη. Σε μια ψηφιακά κορεσμένη εποχή, όπου η άμεση επικοινωνία φιλτράρεται συχνά μέσω οθονών και αλγορίθμων, η ικανότητα για γνήσια, αυθόρμητη ανθρώπινη αλληλεπίδραση φαίνεται να υποχωρεί. Αυτό έχει σημαντικές επιπτώσεις όχι μόνο στην προσωπική ανάπτυξη, αλλά και στην επαγγελματική εξέλιξη.
Στην πραγματικότητα, η ικανότητα να επικοινωνεί κανείς με σαφήνεια, πειθώ και ενσυναίσθηση είναι θεμελιώδης για την ηγεσία, τη συνεργασία και τη δημιουργία ισχυρών επαγγελματικών σχέσεων. Η υπερβολική εξάρτηση από την AI για την παραγωγή λόγου μπορεί να οδηγήσει σε ομογενοποιημένη επικοινωνία, όπου λείπει η προσωπική πινελιά και η αυθεντικότητα. Μια τέτοια τάση ενδέχεται να υπονομεύσει την κριτική σκέψη και την ικανότητα επίλυσης προβλημάτων σε σύνθετες κοινωνικές καταστάσεις, καθώς η AI, όσο προηγμένη κι αν είναι, δεν μπορεί να αναπαράγει την ανθρώπινη διαίσθηση και την ανάγνωση μη-λεκτικών ενδείξεων.
Προοπτικές και Συμβουλές Ειδικών
Η συγγραφέας και ειδικός στη ρητορική, Σούζι Άσφιλντ, καλεί τη Generation Z να αναλάβει δράση: «Η αυτοπεποίθηση στην επικοινωνία δεν είναι έμφυτη – χτίζεται με εξάσκηση. Όσο περισσότερο χρόνο περνάς πίσω από μια οθόνη, τόσο πιο δύσκολο γίνεται να μιλήσεις με σαφήνεια και σιγουριά από κοντά». Η συμβουλή της είναι απλή: «Μιλήστε περισσότερο. Όσοι μπορούν να επικοινωνούν με αυτοπεποίθηση στην πραγματική ζωή, θα είναι πάντα αυτοί που ξεχωρίζουν».
Αυτό υπογραμμίζει την ανάγκη για επαναξιολόγηση του ρόλου των “soft skills” στον σύγχρονο εργασιακό χώρο. Ενώ η ψηφιακή παιδεία και η εξοικείωση με την AI είναι πλέον απαραίτητες, η ανάπτυξη δεξιοτήτων όπως η διαπροσωπική επικοινωνία, η ενσυναίσθηση και η ικανότητα διαπραγμάτευσης παραμένουν κρίσιμες για την επιτυχία. Οι εργοδότες, αναγνωρίζοντας αυτή την τάση, ενδέχεται να αρχίσουν να δίνουν μεγαλύτερη έμφαση στην αξιολόγηση αυτών των δεξιοτήτων κατά τις προσλήψεις και την επαγγελματική εξέλιξη.
Το Μέλλον της Επικοινωνίας
Η AI, αν και ένα πανίσχυρο εργαλείο, δεν μπορεί και δεν πρέπει να αντικαταστήσει την ανθρώπινη αλληλεπίδραση. Η πρόκληση για τη Generation Z είναι να βρει τη σωστή ισορροπία: να αξιοποιήσει τις δυνατότητες της τεχνολογίας για να ενισχύσει την παραγωγικότητά της, αλλά ταυτόχρονα να καλλιεργήσει τις κοινωνικές δεξιότητες που είναι απαραίτητες για ουσιαστικές σχέσεις και μια επιτυχημένη καριέρα. Η αυθεντική επικοινωνία, τελικά, θα παραμείνει το κλειδί για την επαγγελματική και προσωπική εξέλιξη σε έναν ολοένα και πιο ψηφιακό κόσμο.