Νέα ελπιδοφόρα δεδομένα ανατρέπουν το θεραπευτικό τοπίο για εκατοντάδες γυναίκες που μάχονται έναν από τους πιο επιθετικούς τύπους καρκίνου: τον τριπλά αρνητικό καρκίνο του μαστού (TNBC). Μια κλινική μελέτη-σταθμός αποκαλύπτει ότι μια πειραματική θεραπεία μπορεί να μειώσει σημαντικά τον κίνδυνο επιδείνωσης της νόσου, προσφέροντας μια νέα προοπτική σε ασθενείς με περιορισμένες έως τώρα επιλογές.
Ηγέτης στην αντιμετώπιση του TNBC: Το Trodelvy στο προσκήνιο
Η βασική εξέλιξη αφορά το φάρμακο Trodelvy (sacituzumab govitecan), το οποίο, σύμφωνα με τα νέα στοιχεία, μείωσε τον κίνδυνο επιδείνωσης της νόσου κατά 38%. Αυτή η εξέλιξη είναι ιδιαίτερα κρίσιμη για ασθενείς με προχωρημένο TNBC που δεν είχαν λάβει προηγούμενη θεραπεία και των οποίων οι όγκοι δεν εκφράζουν την πρωτεΐνη PD-L1, έναν στόχο για τις ανοσοθεραπείες όπως το Keytruda. Η μελέτη συνέκρινε την αποτελεσματικότητα του Trodelvy με αυτή μιας τυπικής χημειοθεραπείας σε 558 ασθενείς, επιβεβαιώνοντας την υπεροχή του.
Τι είναι ο Τριπλά Αρνητικός Καρκίνος του Μαστού (TNBC);
Ο TNBC αποτελεί μια ιδιαίτερα επιθετική μορφή διηθητικού καρκίνου του μαστού, αντιπροσωπεύοντας περίπου το 10% με 15% όλων των περιπτώσεων. Χαρακτηρίζεται από:
- Ταχύτερη ανάπτυξη και εξάπλωση.
- Λιγότερες θεραπευτικές επιλογές σε σύγκριση με άλλους τύπους καρκίνου του μαστού.
- Γενικά χειρότερη πρόγνωση.
Αυτή η ιδιαίτερη κατηγοριοποίηση προέκυψε επειδή τα καρκινικά κύτταρα δεν διαθέτουν τους τρεις υποδοχείς που συνήθως στοχεύονται σε άλλες μορφές καρκίνου του μαστού: τους υποδοχείς οιστρογόνων, προγεστερόνης και HER2. Αυτή η απουσία καθιστά τις ορμονοθεραπείες και τις θεραπείες που στοχεύουν το HER2 αναποτελεσματικές.
Ο μηχανισμός δράσης: Στοχευμένη παράδοση φαρμάκου
Το Trodelvy ανήκει σε μια νέα γενιά φαρμάκων που ονομάζονται αντισώματα-φορείς φαρμάκων (Antibody-Drug Conjugates – ADCs). Ο μηχανισμός τους είναι επαναστατικός: έχουν σχεδιαστεί να μεταφέρουν το αντικαρκινικό φάρμακο με ακρίβεια στα καρκινικά κύτταρα. Αυτή η στοχευμένη προσέγγιση έχει ως αποτέλεσμα:
- Λιγότερες βλάβες στους υγιείς ιστούς.
- Μείωση των σοβαρών παρενεργειών σε σχέση με την παραδοσιακή χημειοθεραπεία.
Ανάλυση: Η ανάπτυξη των ADCs αντιπροσωπεύει μια σημαντική πρόοδο στην ογκολογία, καθώς συνδυάζει την ειδικότητα των μονοκλωνικών αντισωμάτων με την κυτταροτοξική δράση των χημειοθεραπευτικών παραγόντων, βελτιώνοντας την αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια των θεραπειών.
Ευρήματα της μελέτης και η σημασία τους
Η κλινική δοκιμή έδειξε ότι οι ασθενείς που έλαβαν Trodelvy είχαν μέσο χρόνο χωρίς επιδείνωση της νόζου (progression-free survival) 9,7 μήνες, έναντι 6,9 μηνών για όσους έλαβαν συμβατική χημειοθεραπεία. Τα αρχικά αποτελέσματα είχαν ανακοινωθεί τον Μάιο, ενώ τα πιο πρόσφατα, πλήρη ευρήματα παρουσιάστηκαν στο συνέδριο της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Ογκολογίας (ESMO) στο Βερολίνο.
Ο Χαβιέρ Κορτές, επικεφαλής του Διεθνούς Κέντρου Καρκίνου του Μαστού στην Ισπανία και κύριος ερευνητής της δοκιμής, δήλωσε χαρακτηριστικά: «Η ικανότητα του sacituzumab govitecan (Trodelvy) να καθυστερεί σημαντικά την επιδείνωση της νόσου και τον θάνατο ενδέχεται να αποτελεί τη σημαντικότερη πρόοδο στη θεραπεία αυτής της ομάδας ασθενών τα τελευταία 20 χρόνια, από τότε που ο TNBC αναγνωρίστηκε ως ξεχωριστός τύπος καρκίνου».
Η φαρμακευτική εταιρεία Gilead, παραγωγός του Trodelvy, έχει λάβει την πρώτη έγκριση στις ΗΠΑ το 2020 για τη θεραπεία ασθενών με προχωρημένο TNBC που είχαν ήδη υποβληθεί σε τουλάχιστον δύο προηγούμενες θεραπείες. Αυτό σημαίνει ότι το φάρμακο έχει ήδη μια εδραιωμένη θέση στην κλινική πρακτική για συγκεκριμένες ομάδες ασθενών.
Μελλοντικές προοπτικές και συνδυασμοί θεραπειών
Ενώ τα δεδομένα για τη συνολική επιβίωση (overall survival) δεν είναι ακόμη ώριμα και παρακολουθούνται, η Gilead εξερευνά και άλλους συνδυασμούς. Τον Μάιο, ανακοινώθηκε ότι το Trodelvy σε συνδυασμό με το Keytruda της Merck μείωσε τον κίνδυνο επιδείνωσης του TNBC κατά 35% όταν χρησιμοποιήθηκε ως αρχική θεραπεία. Αυτό υπογραμμίζει τη δυναμική των συνδυαστικών θεραπειών στην εξατομικευμένη ογκολογία, όπου η συνεργική δράση διαφορετικών φαρμάκων μπορεί να προσφέρει ακόμη καλύτερα αποτελέσματα.
In the author’s assessment: Η συνεχιζόμενη έρευνα και ανάπτυξη στον τομέα του καρκίνου του μαστού, ειδικά για τους πιο επιθετικούς υποτύπους όπως ο TNBC, δημιουργεί ένα αισιόδοξο κλίμα για τους ασθενείς. Η έμφαση στις στοχευμένες θεραπείες που ελαχιστοποιούν τις παρενέργειες, ενώ μεγιστοποιούν την αποτελεσματικότητα, αποτελεί τον πυρήνα της σύγχρονης ογκολογικής προσέγγισης. Οι εξελίξεις αυτές μπορούν να μεταφραστούν σε παράταση της ζωής και βελτίωση της ποιότητας ζωής για χιλιάδες ασθενείς παγκοσμίως.
