Η κλιμάκωση των επιχειρήσεων των ΗΠΑ κατά πλοίων που φέρονται να μεταφέρουν ναρκωτικά στα ανοιχτά της Βενεζουέλας αποτελεί ένα θέμα που εγείρει σοβαρά ερωτήματα για το διεθνές δίκαιο και τις γεωπολιτικές ισορροπίες. Οι πρόσφατες ανακοινώσεις του πρώην Προέδρου Ντόναλντ Τραμπ φωτίζουν μια ανησυχητική τάση, με τις Ηνωμένες Πολιτείες να υιοθετούν μια ολοένα και πιο επιθετική στάση στη μάχη κατά της διακίνησης ναρκωτικών, η οποία, όμως, συνοδεύεται από έντονες αντιδράσεις και νομικές αμφισβητήσεις.
Νέο Κύμα Επιθέσεων και Απολογισμός
Σύμφωνα με πρόσφατη ανάρτηση του Ντόναλντ Τραμπ στο Truth Social, οι Ηνωμένες Πολιτείες εξαπέλυσαν ένα ακόμη «θανατηφόρο κινητικό πλήγμα» εναντίον ενός σκάφους ανοιχτά των ακτών της Βενεζουέλας, με αποτέλεσμα τον θάνατο έξι ατόμων. Ο Τραμπ χαρακτήρισε το σκάφος ως ιδιοκτησία «ναρκοτρομοκρατών» που μετέφερε ναρκωτικά.
- Πρόκειται για την πέμπτη τέτοιου είδους επίθεση από την κυβέρνηση Τραμπ σε ύποπτο πλοίο διακίνησης ναρκωτικών σε διεθνή ύδατα από τον Σεπτέμβριο.
- Ο συνολικός αριθμός των αναφερόμενων νεκρών από αυτές τις επιχειρήσεις ανέρχεται πλέον σε 27.
- Οι δηλώσεις του Τραμπ αναφέρουν ότι «οι υπηρεσίες πληροφοριών επιβεβαίωσαν πως το σκάφος μετέφερε ναρκωτικά, συνδεόταν με παράνομα ναρκοτρομοκρατικά δίκτυα και κινούνταν κατά μήκος γνωστής διαδρομής λαθρεμπορίου».
- Δεν έχουν δοθεί στη δημοσιότητα αποδείξεις ή λεπτομέρειες σχετικά με την ταυτότητα των σκαφών ή των επιβαινόντων από τις ΗΠΑ, παρά το βίντεο εναέριας παρακολούθησης που κοινοποιήθηκε, το οποίο δείχνει ένα μικρό σκάφος να πλήττεται από πύραυλο και να εκρήγνυται.
Διεθνές Δίκαιο και Αντιδράσεις
Οι επιχειρήσεις αυτές έχουν προκαλέσει σφοδρές αντιδράσεις και νομικές συζητήσεις. Αναλυτές του διεθνούς δικαίου κατηγορούν τις Ηνωμένες Πολιτείες για παραβίαση του διεθνούς δικαίου, ενώ χώρες της περιοχής, όπως η Κολομβία και η Βενεζουέλα, έχουν καταδικάσει τα πλήγματα.
Ανάλυση: Η νομιμότητα αυτών των επιθέσεων εδράζεται στην ερμηνεία του διεθνούς δικαίου της θάλασσας και του δικαιώματος αυτοάμυνας. Ενώ οι ΗΠΑ χαρακτηρίζουν τις ενέργειες ως “αυτοάμυνα” ενάντια σε “ναρκοτρομοκρατικές” απειλές, πολλοί νομικοί υποστηρίζουν ότι η χρήση θανατηφόρου βίας σε διεθνή ύδατα έναντι μη στρατιωτικών σκαφών, χωρίς σαφή και άμεσα επαληθεύσιμα στοιχεία απειλής, μπορεί να συνιστά υπέρβαση των ορίων του διεθνούς δικαίου. Η απουσία λεπτομερών αποδείξεων για την ταυτότητα των σκαφών και των επιβαινόντων εντείνει τις ανησυχίες.
Η «Μη Διεθνής Ένοπλη Σύγκρουση» των ΗΠΑ
Η νέα επίθεση έρχεται λίγο μετά τη διαρροή ενός υπομνήματος προς το Κογκρέσο, το οποίο, σύμφωνα με αμερικανικά μέσα ενημέρωσης, ανέφερε ότι η αμερικανική κυβέρνηση έχει καταλήξει στο συμπέρασμα πως οι Ηνωμένες Πολιτείες βρίσκονται σε κατάσταση «μη διεθνούς ένοπλης σύγκρουσης» με τα καρτέλ ναρκωτικών. Αυτή η διαπίστωση είναι κρίσιμη διότι, υπό το πρίσμα του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου (lex specialis κατά τη διάρκεια ένοπλης σύγκρουσης), ενδεχομένως να παρέχει ένα διαφορετικό πλαίσιο για τη χρήση βίας.
Συγκείμενο: Η αναγνώριση μιας “μη διεθνούς ένοπλης σύγκρουσης” (NIAC) είναι συνήθως δυσχερής και απαιτεί την εκπλήρωση συγκεκριμένων κριτηρίων, όπως η ένταση των εχθροπραξιών και ο βαθμός οργάνωσης των μη κρατικών ομάδων. Εάν οι ΗΠΑ έχουν επίσημα αναγνωρίσει μια τέτοια σύγκρουση με τα καρτέλ, αυτό θα μπορούσε θεωρητικά να επεκτείνει τα δικαιώματα χρήσης βίας και να δικαιολογήσει στρατιωτικές επιχειρήσεις που υπό άλλες συνθήκες θα ήταν παράνομες. Ωστόσο, η εφαρμογή των κανόνων του ένοπλου πολέμου έναντι μη κρατικών παραγόντων, όπως τα καρτέλ, σε διεθνή ύδατα παραμένει ένα εξαιρετικά ευαίσθητο και νομικά αμφιλεγόμενο ζήτημα, ειδικά όταν δεν υπάρχει σαφής γεωγραφικός περιορισμός των επιχειρήσεων.
Επιπτώσεις και Προκλήσεις για το Μέλλον
Οι ενέργειες των ΗΠΑ στην Καραϊβική και στα ανοιχτά της Βενεζουέλας αναδεικνύουν μια στρατηγική που δίνει προτεραιότητα στην άμεση αντιμετώπιση της διακίνησης ναρκωτικών μέσω στρατιωτικών μέσων. Ωστόσο, οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις αυτής της προσέγγισης είναι αβέβαιες.
- Ενδέχεται να ενταθεί η ένταση με τις χώρες της περιοχής, ειδικά με τη Βενεζουέλα, οι σχέσεις με την οποία είναι ήδη τεταμένες.
- Υπάρχει ο κίνδυνος κλιμάκωσης των συγκρούσεων εάν οι ΗΠΑ συνεχίσουν μονομερείς ενέργειες χωρίς ευρύτερη διεθνή συναίνεση και νομική κάλυψη.
- Η έλλειψη διαφάνειας και η μη παροχή λεπτομερών στοιχείων για τα θύματα και τα εμπλεκόμενα δίκτυα δημιουργούν σοβαρά ζητήματα λογοδοσίας και εμπιστοσύνης.
Η παγκόσμια μάχη κατά των ναρκωτικών απαιτεί μια ολοκληρωμένη προσέγγιση που να περιλαμβάνει όχι μόνο την καταστολή, αλλά και τη διπλωματία, την οικονομική ανάπτυξη και την αντιμετώπιση των βαθύτερων αιτιών της διακίνησης. Η μονομερής στρατιωτική δράση, χωρίς ισχυρή νομική θεμελίωση και διεθνή συνεργασία, μπορεί να αποδειχθεί αναποτελεσματική και δυνητικά επικίνδυνη για την περιφερειακή σταθερότητα.
