Η κρισιμότητα των επικείμενων έμμεσων διαπραγματεύσεων μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς αναδεικνύεται ανάγλυφα, καθώς η διεθνής κοινότητα αγωνιά για τον τερματισμό του πολέμου στη Γάζα. Με τη σύγκρουση να διανύει τον δεύτερο χρόνο της, οι πιέσεις για άμεση επίλυση εντείνονται, ενώ η ανθρωπιστική κρίση στην περιοχή αγγίζει οριακά σημεία. Οι συνομιλίες, που ξεκινούν σήμερα στην Αίγυπτο, φέρουν το βάρος των προσδοκιών για αποκλιμάκωση και μια πολυπόθητη ειρήνη.
Οι Διεθνείς Πιέσεις και ο Ρόλος Τραμπ
Οι διεθνείς παρεμβάσεις για την επίλυση της κρίσης στη Γάζα εντείνονται, με τον πρώην πρόεδρο των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, να κρούει τον κώδωνα του κινδύνου προς τις αντιμαχόμενες πλευρές. Σύμφωνα με δηλώσεις του στην πλατφόρμα Truth Social, ο Τραμπ ζήτησε τόσο από τους Ισραηλινούς όσο και από τη Χαμάς να «προχωρήσουν ΓΡΗΓΟΡΑ» στις συνομιλίες. Ανέφερε μάλιστα ότι διεξήχθησαν «πολύ θετικές συζητήσεις το σαββατοκύριακο με τη Χαμάς και χώρες από όλο τον κόσμο» με στόχο:
- Την απελευθέρωση των ομήρων.
- Τον τερματισμό του πολέμου στη Γάζα.
- Την επίτευξη «ΕΙΡΗΝΗΣ στη Μέση Ανατολή».
Η παρέμβαση αυτή υπογραμμίζει το βάρος που δίνεται στις επερχόμενες διαπραγματεύσεις και την ευρεία διεθνή επιθυμία για άμεση δράση. Αναλυτές εκτιμούν ότι η έκκληση του Τραμπ, αν και προέρχεται από έναν πολιτικό που δεν βρίσκεται στην εξουσία, αντικατοπτρίζει ένα ευρύτερο κλίμα επείγουσας ανάγκης, καθώς η κατάσταση στη Γάζα επιδεινώνεται ραγδαία.
Το Αμερικανικό Σχέδιο: Βάση Διαπραγμάτευσης και Κόκκινες Γραμμές
Το σχέδιο που τέθηκε στο τραπέζι των συνομιλιών, με αμερικανική πρωτοβουλία, αποτελεί τη βάση για τις έμμεσες διαπραγματεύσεις και περιλαμβάνει αρκετούς κεντρικούς άξονες:
- Κατάπαυση του πυρός: Άμεσος τερματισμός των εχθροπραξιών.
- Ανταλλαγή ομήρων/αιχμαλώτων: Απελευθέρωση ομήρων εντός 72 ωρών.
- Σταδιακή απόσυρση: Αποχώρηση του ισραηλινού στρατού από τη Λωρίδα της Γάζας σε στάδια.
- Αφοπλισμός της Χαμάς: Ένα κεντρικό, αλλά και αμφιλεγόμενο, σημείο του σχεδίου.
Η Χαμάς, από την πλευρά της, εξέφρασε τη βούλησή της για συμφωνία, τονίζοντας ωστόσο την ανάγκη για «άμεση» ανταλλαγή ομήρων και αιχμαλώτων. Στην απάντησή της στο αμερικανικό σχέδιο, δεν υπήρξε καμία αναφορά στον αφοπλισμό, στοιχείο που υποδηλώνει μια σημαντική διαφωνία. Αντιθέτως, η Χαμάς επιμένει στην «πλήρη ισραηλινή απόσυρση» από τον θύλακα και στη συμμετοχή της σε οποιαδήποτε συζήτηση για το μέλλον της Γάζας.
Στο πλαίσιο αυτό, η Χαμάς ζήτησε στους μεσολαβητές την επιτακτική ανάγκη:
- Ολοκληρωτικής παύσης των ισραηλινών στρατιωτικών επιχειρήσεων σε όλη τη Λωρίδα της Γάζας.
- Πλήρους διακοπής όλων των αεροπορικών δραστηριοτήτων (αναγνώρισης, υπερπτήσεων drones).
- Απόσυρσης από το εσωτερικό της πόλης της Γάζας.
Σε αντάλλαγμα, το κίνημα και οι «παρατάξεις της αντίστασης» θα τερματίσουν τις δικές τους στρατιωτικές επιχειρήσεις. Η δήλωση του επικεφαλής του αμερικανικού διπλωματικού σώματος, Μάρκο Ρούμπιο, ότι οι ισραηλινοί βομβαρδισμοί αναμένεται να «σταματήσουν» σε περίπτωση συμφωνίας, προσθέτει ένα επιπλέον επίπεδο προσδοκιών.
Η Συνεχιζόμενη Βία και ο Ανθρωπιστικός Απολογισμός
Παρά τις διαπραγματευτικές διεργασίες, οι στρατιωτικές επιχειρήσεις συνεχίζονται. Χθες, ο ισραηλινός στρατός πραγματοποίησε βομβαρδισμούς στη Γάζα, με την πολιτική προστασία να κάνει λόγο για τουλάχιστον 20 νεκρούς. Ο επικεφαλής του γενικού επιτελείου του Ισραήλ, Εγιάλ Ζαμίρ, διεμήνυσε ότι σε περίπτωση αποτυχίας των διαπραγματεύσεων «θα ξαναρχίσουμε τη μάχη», μια δήλωση που υπογραμμίζει την αστάθεια της κατάστασης.
Ο απολογισμός της βίας παραμένει τραγικός:
- Στις 7 Οκτωβρίου 2023, 1.219 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους στην ισραηλινή πλευρά, κυρίως άμαχοι.
- Από τους 251 ομήρους που απήχθησαν, 47 παραμένουν στη Γάζα, εκ των οποίων οι 25 έχουν κηρυχθεί νεκροί από τον ισραηλινό στρατό.
- Στη Λωρίδα της Γάζας, τουλάχιστον 67.139 άνθρωποι έχουν χάσει τη ζωή τους από τις ισραηλινές επιχειρήσεις, στην πλειονότητά τους άμαχοι, σύμφωνα με το Υπουργείο Υγείας της Χαμάς (αριθμοί που θεωρούνται αξιόπιστοι από τον ΟΗΕ).
Ο ΟΗΕ έχει κηρύξει κατάσταση λιμού σε τομείς της Λωρίδας της Γάζας, ενώ ανεξάρτητοι ερευνητές του κάνουν λόγο για πιθανή διάπραξη γενοκτονίας από το Ισραήλ, κατηγορίες που η κυβέρνηση του Ισραήλ απορρίπτει.
Ανάλυση: Η παρούσα συγκυρία αποτελεί ένα κρίσιμο σταυροδρόμι για την περιοχή. Η επιτακτική ανάγκη για ανθρωπιστική βοήθεια, σε συνδυασμό με την πίεση για αποκλιμάκωση της βίας, απαιτεί άμεσες και αποφασιστικές ενέργειες. Η στάση των δύο πλευρών έναντι των βασικών σημείων του αμερικανικού σχεδίου –ιδίως ο αφοπλισμός της Χαμάς και η πλήρης αποχώρηση του Ισραήλ– θα κρίνει την επιτυχία ή την αποτυχία των διαπραγματεύσεων. Η αδυναμία επίτευξης συμφωνίας θα οδηγήσει σε περαιτέρω κλιμάκωση, με απρόβλεπτες συνέπειες για την ήδη δοκιμαζόμενη περιοχή.
