Η μάχη κατά της διαφθοράς στην Ελλάδα και η ανεξαρτησία της δικαιοσύνης βρίσκονται στο επίκεντρο του δημόσιου διαλόγου, με αφορμή πρόσφατες δηλώσεις της Ευρωπαίας Εισαγγελέως, Λάουρα Κοβέσι, και την αντίδραση του κυβερνητικού εκπροσώπου, Παύλου Μαρινάκη. Οι εν λόγω εξελίξεις αναδεικνύουν την πολυπλοκότητα των προκλήσεων που αντιμετωπίζει η χώρα στον τομέα της διαφάνειας και της λογοδοσίας, αλλά και την ανθεκτικότητα των θεσμών της. Η αντιπαράθεση πλέον δεν αφορά μόνο τα εσωτερικά δρώμενα, αλλά τη θέση της Ελλάδας στο ευρωπαϊκό πλαίσιο καταπολέμησης του οικονομικού εγκλήματος.
Ευρωπαϊκή Εισαγγελία και ο Μύθος των «Ελληνικών» Υποθέσεων
Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Παύλος Μαρινάκης, επικαλέστηκε τις δηλώσεις της Λάουρα Κοβέσι για να αποκρούσει την κριτική περί «ελληνικού μονοπωλίου» της διαφθοράς. Η Ευρωπαία Εισαγγελέας υπογράμμισε ότι «διαφθορά υπάρχει παντού» στην Ευρώπη, έχοντας υπό εξέταση περίπου 3.000 υποθέσεις σε ολόκληρη την επικράτεια της ΕΕ.
Αυτή η δήλωση αποτελεί, σύμφωνα με τον κ. Μαρινάκη, διάψευση δύο βασικών αφηγημάτων που κυριαρχούν στον εγχώριο πολιτικό και μιντιακό λόγο:
- Το ένα αφορά τη δημιουργία της εντύπωσης ότι η Αθήνα αποτελεί την «πρωτεύουσα» της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας λόγω του πλήθους των υποθέσεων.
- Το δεύτερο ερμήνευε τις πιθανές καθυστερήσεις ως παρεμπόδιση του έργου της Κοβέσι από την ελληνική κυβέρνηση.
In the author’s assessment: Η επισήμανση της κυρίας Κοβέσι, αν και γενική, προσφέρει ένα σημαντικό μέτρο σύγκρισης, εντάσσοντας την περίπτωση της Ελλάδας σε ένα ευρύτερο ευρωπαϊκό πλαίσιο, αποφεύγοντας την περιθωριοποίηση της χώρας ως μοναδικής εξαίρεσης. Είναι ενδεικτικό ότι το Ευρωπαϊκό Γραφείο Καταπολέμησης της Απάτης (OLAF) αναφέρει συχνά περιπτώσεις κατάχρησης ευρωπαϊκών πόρων σε διάφορα κράτη μέλη.
Εξαρθρώσεις Κυκλωμάτων και Πολιτική Ευθύνη
Ο κ. Μαρινάκης αναφέρθηκε στις εξαρθρώσεις μεγάλων εγκληματικών οργανώσεων, όπως εκείνη στον ΟΠΕΚΕΠΕ, επισημαίνοντας ότι πρόκειται για δεκάδες τέτοιες υποθέσεις που έχουν έρθει στο φως κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησης του Κυριάκου Μητσοτάκη. Αυτές οι εξαρθρώσεις αφορούν τομείς όπως οι φυλακές, οι εφορίες, τα τελωνεία, και υποθέσεις ΦΠΑ και λιμανιών.
Σύμφωνα με τον κυβερνητικό εκπρόσωπο:
- Δεν σημαίνει πως οι εγκληματικές αυτές δραστηριότητες χρεώνονται στην κυβέρνηση, εκτός αν αποδειχθεί η ευθύνη πολιτικών προσώπων.
- Οι περισσότεροι εμπλεκόμενοι ήταν εγκληματίες και πριν το 2019 και «δυστυχώς θα συνεχίσουν να είναι».
- Η συντριπτική πλειονότητα αυτών των υποθέσεων δεν υπονοεί εμπλοκή πολιτικών.
Analysis: Η κυβέρνηση επιδιώκει να διαχωρίσει την οργάνωση του εγκλήματος, που είναι διαχρονικό φαινόμενο, από την αποτελεσματικότητα των αρχών στην αποκάλυψη και καταπολέμησή του. Αυτή η προσέγγιση επιχειρεί να μετατρέψει την αποκάλυψη των φαινομένων διαφθοράς από πολιτικό βάρος σε απόδειξη αποτελεσματικότητας.
Δικαιοσύνη και Πολιτικές Παρεμβάσεις: Κόκκινη Γραμμή
Ένα κρίσιμο σημείο του διαλόγου αφορά την ανεξαρτησία της δικαιοσύνης. Ο Παύλος Μαρινάκης τόνισε την πάγια θέση της κυβέρνησης κατά οποιασδήποτε παρέμβασης στην ανεξάρτητη αρχή. Με αφορμή την παρέμβαση του Υπουργού Εθνικής Άμυνας, Νίκου Δένδια, υπέρ του Πάνου Ρούτσι, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος ξεκαθάρισε:
- Η συμπαράσταση στον άνθρωπο Πάνο Ρούτσι είναι αυτονόητη σε ανθρώπινο επίπεδο.
- Η τύχη της υπόθεσης αποτελεί αποκλειστική αρμοδιότητα της Δικαιοσύνης.
- Οποιαδήποτε υπόδειξη από πολιτικό πρόσωπο προς τη Δικαιοσύνη αποτελεί «ξεκάθαρη απειλή για τους πυλώνες της Δημοκρατίας» και μετατρέπει τη χώρα σε «μπανανία».
Ως ιστορική αναφορά, ο κ. Μαρινάκης παρέπεμψε στις περιπτώσεις «παρα-υπουργείων Δικαιοσύνης» που λειτουργούσαν κατά την περίοδο διακυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ, όπως έχει παραδεχθεί ο κ. Κοντονής, δηλώνοντας πως κάτι τέτοιο «δεν θα ξανακάνουμε».
Analysis: Ο διάλογος αυτός υπογραμμίζει τη διαρκή ένταση μεταξύ των τριών εξουσιών στην Ελλάδα. Η αυστηρή στάση της κυβέρνησης κατά των παρεμβάσεων στη δικαιοσύνη συνιστά μια προσπάθεια ενίσχυσης της διάκρισης των εξουσιών, ένα θεμελιώδες στοιχείο μιας εύρωστης δημοκρατίας.
Εξωτερική Πολιτική: Τουρκία και «Πίρι Ρέις»
Σε θέματα εξωτερικής πολιτικής, ο Παύλος Μαρινάκης αναφέρθηκε στο ζήτημα του ερευνητικού σκάφους «Πίρι Ρέις». Διευκρίνισε ότι η Ελλάδα εξέδωσε αντι-Navtex, διαβεβαιώνοντας ότι η κατάσταση είναι «υπό απόλυτο έλεγχο» και αποτρέποντας κάθε κινδυνολογία.
Σχετικά με τον διάλογο με την Τουρκία, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος δήλωσε ότι είναι «επιδίωξη αλλά δεν είναι αυτοσκοπός». Αυτό σημαίνει ότι η Ελλάδα θα συνεχίσει να ακολουθεί μια «ενεργητική πολιτική στο πεδίο», η οποία, κατά την κυβέρνηση, αποδίδει και διαψεύδει τις κριτικές της αντιπολίτευσης.
Analysis: Η συνεπής και σταθερή στάση στην εξωτερική πολιτική, ιδίως όσον αφορά την Τουρκία, είναι ζωτικής σημασίας για τη διαφύλαξη των κυριαρχικών δικαιωμάτων της χώρας και την περιφερειακή σταθερότητα. Η διπλωματική αντιμετώπιση του περιστατικού με το «Πίρι Ρέις» εντάσσεται σε αυτήν τη στρατηγική.
Συμπεράσματα: Προκλήσεις και Θεσμική Αντοχή
Οι τοποθετήσεις του κυβερνητικού εκπροσώπου αναδεικνύουν την πολυπλοκότητα των ζητημάτων που απασχολούν την ελληνική δημόσια ζωή, από την καταπολέμηση της διαφθοράς και την ανεξαρτησία της δικαιοσύνης μέχρι τις λεπτές ισορροπίες στην εξωτερική πολιτική. Ενώ η μάχη κατά της διαφθοράς παραμένει διαρκής, η κυβέρνηση επιδιώκει να αναδείξει την αποτελεσματικότητα των μηχανισμών της και την ανυποχώρητη στάση της υπέρ της διάκρισης των εξουσιών. Το μήνυμα είναι σαφές: η Ελλάδα, ως κράτος δικαίου, δεν εκτρέπεται από τις βασικές αρχές της δημοκρατίας, παρά τις όποιες εσωτερικές και εξωτερικές πιέσεις.
