Σε μια περίοδο έντονης γεωπολιτικής αναταραχής στη Μέση Ανατολή, η αποκάλυψη μιας μυστικής στρατιωτικής επιχείρησης του Ισραήλ στο Κατάρ πριν από περίπου τρεις εβδομάδες πυροδότησε μια διπλωματική κρίση που τίναξε στον αέρα τις λεπτές ισορροπίες στην περιοχή. Η επιχείρηση αυτή, με στόχο την εξουδετέρωση ανώτερων στελεχών της Χαμάς, δεν αποτελεί απλώς ένα ακόμα επεισόδιο στην πολύχρονη σύγκρουση, αλλά μια κρίσιμη στιγμή που οδήγησε σε άμεση παρέμβαση του Ντόναλντ Τραμπ, αναδεικνύοντας τη διαρκή επιρροή του στην περιφερειακή πολιτική σκηνή και τον κρίσιμο ρόλο του Κατάρ στις προσπάθειες διαμεσολάβησης.
Η μυστική επιχείρηση και οι συνέπειες
Η στρατιωτική επιχείρηση, η οποία φέρεται να έλαβε χώρα πριν από τρεις εβδομάδες, απέβλεπε στη φυσική εξόντωση ηγετικών στελεχών της Χαμάς. Η επιλογή του Κατάρ ως χώρου διεξαγωγής αυτής της επιχείρησης είναι ιδιαίτερα σημαντική, καθώς η Ντόχα φιλοξενεί πολιτικά γραφεία της Χαμάς και έχει αναλάβει κομβικό ρόλο ως μεσολαβητής στις συνομιλίες για την απελευθέρωση ομήρων και την κατάπαυση του πυρός στη Γάζα. Η αποκάλυψη της επιχείρησης προκάλεσε άμεση αντίδραση από την πλευρά του Κατάρ, το οποίο, σύμφωνα με το Axios, ανέστειλε τον ρόλο του ως μεσολαβητή και ξεκίνησε επικοινωνιακή εκστρατεία εναντίον του Ισραήλ. Αυτή η εξέλιξη όχι μόνο υπονόμευσε τις εν εξελίξει διαπραγματεύσεις αλλά και όξυνε περαιτέρω τις σχέσεις μεταξύ των αραβικών κρατών και του Ισραήλ.
Η παρέμβαση Τραμπ και το “τελεσίγραφο” στον Νετανιάχου
Η κρίση που προκλήθηκε από την ισραηλινή επιχείρηση οδήγησε σε άμεση εμπλοκή του πρώην Προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ. Σύμφωνα με πηγή που επικαλείται το Axios, ο Τραμπ φέρεται να απηύθυνε ένα αυστηρό μήνυμα στον Ισραηλινό πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου, μέσω τηλεφωνικής επικοινωνίας: «Πάρ’ το ή άστο. Αν το απορρίψεις, ξέχνα μας». Αυτή η φράση υποδηλώνει την πίεση που ασκήθηκε στον Νετανιάχου να δεχθεί ένα σχέδιο για την αποκλιμάκωση της έντασης και την επανέναρξη των συνομιλιών.
Ανάλυση: Η παρέμβαση του Τραμπ, παρά το ότι βρίσκεται εκτός ενεργού θητείας, υπογραμμίζει την ισχυρή προσωπική σχέση που διατηρεί με τον Νετανιάχου και την επιθυμία του να διαδραματίσει ρόλο στην περιφερειακή σταθερότητα, ενδεχομένως και ενόψει των επερχόμενων αμερικανικών εκλογών. Η πέντε φορές τηλεφωνική επικοινωνία μέσα στο ίδιο Σαββατοκύριακο καταδεικνύει την επείγουσα φύση της κατάστασης και την επιμονή του Τραμπ να επιτευχθεί μια συμφωνία.
Προσωπικές διπλωματικές διεργασίες και το παρασκήνιο
Πριν την ισραηλινή επιχείρηση, δύο στενοί συνεργάτες του Τραμπ, ο επιχειρηματίας Στιβ Γουίτκοφ και ο Τζάρεντ Κούσνερ, είχαν συναντηθεί στο Μαϊάμι με τον Ρον Ντέρμερ, έμπιστο σύμβουλο του Νετανιάχου, για να συζητήσουν λύσεις για την «επόμενη μέρα» στη Γάζα. Η αποκάλυψη της επιχείρησης, για την οποία ο Ντέρμερ δήλωσε ότι δεν ήταν ενήμερος, προκάλεσε έντονη απογοήτευση στους συνεργάτες του Τραμπ, οι οποίοι θεώρησαν ότι εξαπατήθηκαν.
Ο Γουίτκοφ φέρεται να πρότεινε στον Ντέρμερ μια δημόσια συγγνώμη προς την Ντόχα ως συμβολική κίνηση για την αποκατάσταση των διαύλων επικοινωνίας. Η τελική συμφωνία περιελάμβανε μια συμβιβαστική φόρμουλα σχετικά με το ζήτημα της «συγγνώμης», με πηγή να αναφέρει πως «ο Νετανιάχου κατάλαβε τι απαιτεί η συγκυρία και το αποδέχθηκε». Αυτό υποδηλώνει την επιτακτική ανάγκη για διπλωματική αποκατάσταση των σχέσεων με το Κατάρ, το οποίο παραμένει απαραίτητος “facilitator” στις διαπραγματεύσεις με τη Χαμάς.
Η σημασία του Κατάρ και οι συνεχιζόμενες πιέσεις
Το Κατάρ, παρά το μικρό του μέγεθος, διαδραματίζει τεράστιο διπλωματικό ρόλο στην περιοχή, φιλοξενώντας ειρηνευτικές συνομιλίες και λειτουργώντας ως δίαυλος επικοινωνίας ακόμη και με οργανώσεις που χαρακτηρίζονται ως τρομοκρατικές από άλλες χώρες. Η διακοπή των διαμεσολαβητικών του προσπαθειών θα είχε σοβαρές επιπτώσεις στις προσπάθειες για κατάπαυση του πυρός και την απελευθέρωση των ομήρων. Η πίεση του Τραμπ φανερώνει την αναγνώριση αυτού του κρίσιμου ρόλου και την ανάγκη διατήρησης του Κατάρ στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.
Ανάλυση: Το περιστατικό αναδεικνύει τις εγγενείς δυσκολίες και την πολυπλοκότητα των παρασκηνιακών διπλωματικών προσπαθειών στη Μέση Ανατολή, όπου η στρατιωτική δράση μπορεί να ανατρέψει σε μια στιγμή μήνες διαπραγματεύσεων. Η εξισορρόπηση των στρατιωτικών στόχων με τη διατήρηση των διπλωματικών καναλιών αποτελεί μόνιμη πρόκληση για όλους τους εμπλεκόμενους φορείς. Το αν το σχέδιο Τραμπ θα αποτελέσει μια **βιώσιμη βάση για κατάπαυση του πυρός** ή απλώς μια διπλωματική παρένθεση, μένει να φανεί, καθώς η κατάσταση στη Γάζα παραμένει εξαιρετικά ρευστή.
