Η πρόταση Τραμπ για την Γάζα φαίνεται να αναδιαμορφώνει το σκηνικό στη Μέση Ανατολή, προσφέροντας μια πιθανή διέξοδο από την παρατεταμένη σύγκρουση. Η αποδοχή του σχεδίου από την Χαμάς και άλλες παλαιστινιακές οργανώσεις θα σηματοδοτούσε μια κρίσιμη στροφή, με άμεσες επιπτώσεις στην ανθρωπιστική κρίση και τις γεωπολιτικές ισορροπίες.
Η Πρόταση Τραμπ: Σημεία-Κλειδιά και Άμεσες Επιπτώσεις
Το σχέδιο ειρήνης, που παρουσιάστηκε αρχικά από τον πρώην πρόεδρο των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, σε συνεργασία με τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου, περιλαμβάνει 20 σημεία που στοχεύουν σε μια **ταχεία κατάπαυση του πυρός** στη Γάζα. Οι βασικές προβλέψεις του σχεδίου είναι:
- Η απελευθέρωση όλων των ομήρων, ζώντων και νεκρών, εντός 72 ωρών από τη δημόσια αποδοχή της συμφωνίας από το Ισραήλ.
- Η απελευθέρωση **Παλαιστινίων κρατουμένων** από ισραηλινές φυλακές.
- Η σημαντική **αύξηση της ανθρωπιστικής βοήθειας** προς τη Γάζα, μια περιοχή που μαστίζεται από οξεία ανθρωπιστική κρίση.
- Η μεταβίβαση της διακυβέρνησης της Λωρίδας της Γάζας σε μια **προσωρινή διοίκηση Παλαιστινίων τεχνοκρατών**.
- Η σύσταση ενός **διεθνούς «Συμβουλίου Ειρήνης»**, υπό την προεδρία του Ντόναλντ Τραμπ, με τη συμμετοχή του πρώην πρωθυπουργού της Μεγάλης Βρετανίας, Τόνι Μπλερ.
Στο πλαίσιο αυτό, ο Νετανιάχου δήλωσε ότι οι ισραηλινές δυνάμεις θα διατηρήσουν τον έλεγχο της ασφάλειας περιμετρικά της Γάζας και εντός «στις περισσότερες περιοχές της Λωρίδας», τουλάχιστον μέχρι την επιστροφή όλων των ομήρων.
Αντιδράσεις και Διπλωματικές Κινήσεις
Η προοπτική αποδοχής του σχεδίου από την Χαμάς αναμένεται να ανακοινωθεί στους μεσολαβητές Κατάρ και Αίγυπτο. Η διεθνής κοινότητα έχει εκφράσει ποικίλες αντιδράσεις:
* Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Αντόνιο Κόστα, χαρακτήρισε την ανταπόκριση Νετανιάχου «ενθαρρυντική», καλώντας όλα τα μέρη να αξιοποιήσουν την ευκαιρία για ειρήνη.
* Ο Ύπατος Αρμοστής του ΟΗΕ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, Βόλκερ Τουρκ, έκανε λόγο για «θετική» εξέλιξη, τονίζοντας την ανάγκη για κατάπαυση του πυρός και απελευθέρωση ομήρων.
* Κοινή ανακοίνωση υπογραμμίζει τη σημασία της εταιρικής σχέσης με τις ΗΠΑ για την ειρήνη στην περιοχή, χαιρετίζοντας την πρόταση για τον τερματισμό του πολέμου, την ανοικοδόμηση της Γάζας και την αποτροπή εκτόπισης των Παλαιστινίων, καθώς και τη δέσμευση Τραμπ να μην επιτρέψει την προσάρτηση της Δυτικής Όχθης.
Ερμηνεύοντας τη Στάση της Χαμάς και τις Λαϊκές Αντιδράσεις
Ανάλυση: Η απόφαση της Χαμάς να εξετάσει θετικά το σχέδιο, παρά την ιστορική της άρνηση σε οποιαδήποτε συμφωνία με το Ισραήλ, υποδηλώνει την εξάντληση των στρατιωτικών της δυνατοτήτων και την πίεση που δέχεται από την παρατεταμένη σύγκρουση και την ανθρωπιστική κρίση. Η ανάγκη ανακούφισης του πληθυσμού της Γάζας φαίνεται να υπερβαίνει, προς το παρόν, τις ιδεολογικές της θέσεις. Η παρουσία διεθνούς επίβλεψης και η προοπτική αποκατάστασης στην Γάζα προσφέρουν ένα πλαίσιο που μπορεί να θεωρηθεί ως «νίκη» από την πλευρά της οργάνωσης, παρά τις υποχωρήσεις.
Οι αντιδράσεις των κατοίκων της Γάζας είναι ετερόκλητες. Ένας κάτοικος της Ντέιρ αλ Μπάλαχ εξέφρασε την πλήρη δυσπιστία προς το σχέδιο, θεωρώντας τον Τραμπ και τις ΗΠΑ ταυτισμένους με το Ισραήλ. Ωστόσο, άλλος κάτοικος του ίδιου δήμου, έθεσε ως προτεραιότητα τον τερματισμό της αιματοχυσίας, υποστηρίζοντας ότι το ζήτημα του παλαιστινιακού κράτους μπορεί να συζητηθεί αργότερα. Αυτή η διάσταση στις απόψεις αντικατοπτρίζει την **ψυχολογική κόπωση** και την **αγωνία για επιβίωση** που κυριαρχεί στην πληγείσα περιοχή.
Το «Συμβούλιο Ειρήνης» και ο Ρόλος Τόνι Μπλερ: Ένα Ιστορικό Πλαίσιο
Η πρόταση για ένα «Συμβούλιο Ειρήνης» υπό την ηγεσία του Τραμπ και με τον Τόνι Μπλερ είναι αξιοσημείωτη. Ο Τόνι Μπλερ υπήρξε ενεργό μέλος του Κουαρτέτου για τη Μέση Ανατολή (ΗΠΑ, ΕΕ, ΟΗΕ, Ρωσία) και ειδικός απεσταλμένος του από το 2007 έως το 2015, μια περίοδο κατά την οποία προσπάθησε να συμβάλει στην οικοδόμηση παλαιστινιακών θεσμών και στην οικονομική ανάπτυξη της περιοχής. Η εμπειρία του αυτή ενδεχομένως να εκτιμήθηκε για τον τωρινό ρόλο. Ο ρόλος του Τραμπ ως επικεφαλής, παρά την αμφιλεγόμενη πολιτική του στα θέματα της Μέσης Ανατολής κατά την προεδρία του, υποδεικνύει μια προσπάθεια **αξιοποίησης της προσωπικής του επιρροής** σε περίπτωση που το σχέδιο προχωρήσει.
Στο δικό μας πλαίσιο, η ελληνική διπλωματία παραδοσιακά παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή, λόγω των ιστορικών και γεωγραφικών δεσμών. Η πιθανή ομαλοποίηση της κατάστασης στην Γάζα, ακόμη και με προσωρινές λύσεις, θα μπορούσε να δημιουργήσει **νέες ευκαιρίες για σταθερότητα** στην ευρύτερη περιοχή, γεγονός που θα ήταν θετικό για την ελληνική εξωτερική πολιτική και τις οικονομικές σχέσεις. Η παρουσία διεθνών παικτών στο «Συμβούλιο Ειρήνης» ενισχύει την πολυεθνική προσέγγιση σε ένα πρόβλημα που απαιτεί συλλογικές λύσεις.
