Η Χεζμπολάχ δηλώνει «έτοιμη να μαρτυρήσει» και απορρίπτει κατηγορηματικά τον αφοπλισμό της, επιβεβαιώνοντας την ακλόνητη στάση της απέναντι στις εθνικές και διεθνείς πιέσεις. Η δήλωση αυτή, που έρχεται εν μέσω αυξημένων γεωπολιτικών εντάσεων στην περιοχή, υπογραμμίζει την πολυπλοκότητα της λιβανικής πολιτικής σκηνής και τις προκλήσεις για την περιφερειακή σταθερότητα. Γιατί όμως η Χεζμπολάχ επιμένει στα όπλα της και ποιες είναι οι επιπτώσεις αυτής της άρνησης για τον Λίβανο και το ευρύτερο γεωπολιτικό τοπίο;
Η Σκληρή Γραμμή του Ηγέτη: «Δεν θα παραδώσουμε τα όπλα μας»
Σε μια εμφατική δήλωση που αναμεταδόθηκε σε ολόκληρο τον Λίβανο, ο επικεφαλής της Χεζμπολάχ, Ναΐμ Κάσεμ, απέρριψε κατηγορηματικά κάθε σκέψη αφοπλισμού της οργάνωσης. Μπροστά σε δεκάδες χιλιάδες υποστηρικτές που συγκεντρώθηκαν για να τιμήσουν τον προκάτοχό του, Χασάν Νασράλα, έναν χρόνο μετά τον θάνατό του από ισραηλινή επίθεση, ο Κάσεμ τόνισε: «Δεν θα παραδώσουμε τα όπλα μας. Δεν θα επιτρέψουμε τον αφοπλισμό. Θα αντιμετωπίσουμε (…) αυτή την υπαρξιακή μάχη» και πρόσθεσε ότι είναι «έτοιμοι να μαρτυρήσουν».
Η ομιλία μεταδόθηκε σε γιγαντοοθόνες στη Βηρυτό, κοντά στο μαυσωλείο του Νασράλα, καθώς και σε περιοχές του νότιου και ανατολικού Λιβάνου, όπου η Χεζμπολάχ διατηρεί ισχυρή επιρροή. Οι συγκεντρωμένοι φώναζαν συνθήματα όπως «Θάνατος στην Αμερική, θάνατος στο Ισραήλ» και κρατούσαν τις χαρακτηριστικές κίτρινες σημαίες της οργάνωσης, μαζί με σημαίες του Λιβάνου και του Ιράν.
Πιέσεις και Διλήμματα: Το Σχέδιο Αφοπλισμού και οι Αντιδράσεις
Η άρνηση του Κάσεμ έρχεται σε μια περίοδο όπου η λιβανική κυβέρνηση, υπό τον Ναουάφ Σαλάμ, βρίσκεται αντιμέτωπη με σημαντικές πιέσεις. Συγκεκριμένα, τον Αύγουστο, η κυβέρνηση ζήτησε από τις ένοπλες δυνάμεις να εκπονήσουν ένα σχέδιο για τον αφοπλισμό της Χεζμπολάχ έως το τέλος του έτους, μια κίνηση που υποστηρίζεται έντονα από τις Ηνωμένες Πολιτείες και πηγάζει από τον φόβο εντατικοποίησης των ισραηλινών βομβαρδισμών.
Οι πιέσεις αυτές δεν είναι νέες. Η διεθνής κοινότητα, και ειδικότερα δυτικές δυνάμεις, ζητούν εδώ και χρόνια τον αφοπλισμό όλων των μη κρατικών ένοπλων ομάδων στον Λίβανο, σύμφωνα με την Απόφαση 1701 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, η οποία τερμάτισε τον πόλεμο Λιβάνου-Ισραήλ το 2006. Η Χεζμπολάχ, ωστόσο, έχει ιστορικά αρνηθεί τον αφοπλισμό της, θεωρώντας τον στρατιωτικό της βραχίονα ως απαραίτητο για την άμυνα του Λιβάνου έναντι του Ισραήλ. Πρόκειται για μια θέση που βρίσκει υποστήριξη σε ένα σημαντικό μέρος του λιβανικού πληθυσμού, ιδίως μεταξύ της σιιτικής κοινότητας.
Ο Ρόλος του Ιράν και η Κληρονομιά του Χασάν Νασράλα
Ο θάνατος του Χασάν Νασράλα, ο οποίος ηγήθηκε της Χεζμπολάχ για 32 χρόνια και λατρευόταν από τους υποστηρικτές του, αποτέλεσε ένα σοβαρό πλήγμα για την οργάνωση, η οποία έχασε πολλούς από τους στρατιωτικούς της ηγέτες στις συγκρούσεις με το Ισραήλ. Η παρουσία του επικεφαλής του Ανώτατου Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας του Ιράν, Αλί Λαριτζανί, στην τελετή μνήμης στη Βηρυτό, υπογραμμίζει τους στενούς δεσμούς της Χεζμπολάχ με την Τεχεράνη. Το Ιράν χρηματοδοτεί, εξοπλίζει και εκπαιδεύει τη Χεζμπολάχ εδώ και δεκαετίες, καθιστώντας την ένα κρίσιμο εργαλείο στην περιφερειακή στρατηγική του.
Αυτή η στρατηγική συμμαχία, γνωστή και ως «Άξονας της Αντίστασης», ενισχύει την επιμονή της Χεζμπολάχ στα όπλα της, καθώς αποτελεί το προκεχωρημένο φυλάκιο του Ιράν στη Μέση Ανατολή και έναν ισχυρό παράγοντα αποτροπής έναντι του Ισραήλ. Analysis: Η εντατικοποίηση της αντιπαράθεσης μεταξύ Ιράν και Ισραήλ, σε συνδυασμό με την περιφερειακή αστάθεια, καθιστά απίθανη την άμεση προοπτική αφοπλισμού της Χεζμπολάχ χωρίς μια ευρύτερη πολιτική διευθέτηση στην περιοχή.
Εσωτερική Διχόνοια και Συμβολικές Κινήσεις
Οι εκδηλώσεις μνήμης για τον Νασράλα, όπως η προβολή του πορτρέτου του στον Βράχο των Περιστεριών στην Βηρυτό, ένα εμβληματικό σημείο της πρωτεύουσας, πυροδότησαν την αντίδραση της λιβανικής κυβέρνησης και ανέδειξαν την έντονη εσωτερική διχόνοια που χαρακτηρίζει τον Λίβανο. Η χώρα είναι βαθιά διχασμένη μεταξύ εκείνων που βλέπουν τη Χεζμπολάχ ως εθνική άμυνα και εκείνων που την θεωρούν ως μια παράνομη ένοπλη οργάνωση που υπονομεύει την κρατική κυριαρχία.
Όπως επισημαίνει ο Δρ. Αντώνης Μπουτάρης, ειδικός σε θέματα Μέσης Ανατολής, «Η Χεζμπολάχ δεν αναγνωρίζει την επίσημη κυριαρχία του λιβανικού κράτους όσον αφορά την άμυνα. Λειτουργεί ως ένα κράτος εν κράτει, με δική της κοινωνική πρόνοια, εκπαίδευση και, κυρίως, στρατιωτική δύναμη, γεγονός που συνιστά μια διαρκή πηγή έντασης». Αυτή η κατάσταση διαβρώνει τους θεσμούς και την αξιοπιστία του κράτους, καθιστώντας δύσκολη την εφαρμογή ενιαίας πολιτικής.
* Η απουσία εθνικής συναίνεσης για τον ρόλο της Χεζμπολάχ εντείνει την πολιτική παράλυση του Λιβάνου.
* Οικονομικές επιπτώσεις: Η διαρκής αστάθεια και η εικόνα ενός «κράτους εν κράτει» αποθαρρύνουν τις ξένες επενδύσεις, επιδεινώνοντας την ήδη σοβαρή οικονομική κρίση του Λιβάνου. Σύμφωνα με εκτιμήσεις του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, το λιβανικό ΑΕΠ έχει συρρικνωθεί κατά πάνω από 50% από το 2018, με την ανεργία να αγγίζει δυσθεώρητα επίπεδα.
* Κοινωνική πόλωση: Η θρησκευτική και πολιτική διαίρεση εντός της λιβανικής κοινωνίας ενισχύεται από την παρουσία της Χεζμπολάχ, οδηγώντας σε κοινωνική πόλωση και, ενίοτε, βίαιες συγκρούσεις.
Η άρνηση του αφοπλισμού της Χεζμπολάχ δεν είναι απλώς μια στρατιωτική απόφαση, αλλά αποτελεί τον πυρήνα ενός πολύπλοκου πλέγματος γεωπολιτικών, εσωτερικών και κοινωνικών παραγόντων που καθορίζουν το μέλλον του Λιβάνου και επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό την ευρύτερη σταθερότητα της Μέσης Ανατολής.
