Ο ΟΗΕ βρίσκεται αντιμέτωπος με μια δραστική αλλαγή, καθώς ο Γενικός Γραμματέας προτείνει σημαντικές περικοπές στον προϋπολογισμό του οργανισμού, μια κίνηση που θα επηρεάσει άμεσα χιλιάδες θέσεις εργασίας.
Οικονομικές Πιέσεις στον ΟΗΕ και η Μείωση του Προϋπολογισμού
Ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών βρίσκεται σε μια κρίσιμη καμπή, καθώς ο Γενικός Γραμματέας, Αντόνιο Γκουτέρες, εισηγήθηκε στα κράτη μέλη μια σημαντική μείωση του τακτικού προϋπολογισμού του ΟΗΕ για το 2026. Η πρόταση αυτή προβλέπει περικοπή κατά περίπου 15%, η οποία μεταφράζεται σε μια μείωση περίπου 500 εκατομμυρίων δολαρίων και την κατάργηση άνω των 2.500 θέσεων εργασίας.
Αυτή η κίνηση έρχεται ως απάντηση στις σοβαρές δημοσιονομικές πιέσεις που αντιμετωπίζει ο οργανισμός εδώ και χρόνια. Οι πιέσεις αυτές εντάθηκαν κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησης του τότε Προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, με τις Ηνωμένες Πολιτείες να καθυστερούν ή να μην καταβάλλουν πλήρως τις υποχρεωτικές συνεισφορές τους.
Η Πρωτοβουλία ΟΗΕ 80 και οι Επιπτώσεις στο Ανθρώπινο Δυναμικό
Αρχικά, τονίζεται ότι ο Αντόνιο Γκουτέρες είχε υποβάλει μια πρόταση προϋπολογισμού ύψους 3,7 δισεκατομμυρίων δολαρίων για το 2026, ένα επίπεδο ουσιαστικά ίσο με αυτό του 2025. Ωστόσο, στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας «ΟΗΕ 80», η οποία στοχεύει στη βελτίωση της αποτελεσματικότητας του θεσμού, ο Γενικός Γραμματέας επανεξέτασε την αρχική του πρόταση, καταλήγοντας στην τρέχουσα, πιο δραστική περικοπή.
Σύμφωνα με τις επιστολές που δημοσιοποιήθηκαν, η αναθεωρημένη πρόταση οδηγεί σε τακτικό προϋπολογισμό ύψους 3,238 δισεκατομμυρίων δολαρίων και συνεπάγεται την κατάργηση 2.681 θέσεων εργασίας. Αυτό αντιστοιχεί σε χονδρικά το 19% των θέσεων που χρηματοδοτούνται από το συγκεκριμένο μέρος του προϋπολογισμού.
Η Χρόνια Κρίση Ρευστότητας και ο Ρόλος των Κρατών Μελών
Ο ΟΗΕ αντιμετωπίζει εδώ και χρόνια μια χρόνια κρίση ρευστότητας, κυρίως λόγω της μη έγκαιρης ή μη πλήρους καταβολής των υποχρεωτικών συνεισφορών από ορισμένα κράτη μέλη. Οι ΗΠΑ, που παραδοσιακά αποτελούν τον μεγαλύτερο χρηματοδότη του τακτικού προϋπολογισμού του ΟΗΕ (με ποσοστό άνω του 22% βάσει της Γενικής Συνέλευσης), είχαν συσσωρεύσει καθυστερούμενες οφειλές 1,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων στα τέλη Ιανουαρίου, ειδικά μετά την επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο. Αντίστοιχα, το 2024, η Κίνα, με τη δεύτερη μεγαλύτερη συνεισφορά (20%), κατέβαλε τα προβλεπόμενα κεφάλαια μόλις στα τέλη Δεκεμβρίου.
Αυτά τα προβλήματα ρευστότητας ενισχύονται από τις αυξανόμενες ανησυχίες για περαιτέρω μειώσεις των χρηματοδοτήσεων, ιδιαίτερα ενόψει μιας ενδεχόμενης επιστροφής του Trump στην αμερικανική προεδρία. Ήδη, πολλές υπηρεσίες του ΟΗΕ έχουν υποστεί σημαντικά πλήγματα από τις μαζικές περικοπές στην αμερικανική οικονομική βοήθεια προς το εξωτερικό, επισημαίνοντας την ευαισθησία του οργανισμού στις γεωπολιτικές αλλαγές και τις οικονομικές πολιτικές των μεγάλων δωρητών.
