Η Ευρώπη δηλώνει ενωμένη απέναντι στη Ρωσία, όμως διστάζει να αγγίξει τα δεσμευμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία, φοβούμενη ένα «συστημικό σοκ» για την ευρωπαϊκή οικονομία.
Γιατί η Ευρώπη φοβάται να κατάσχει τα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία;
Παρά τις ισχυρές δηλώσεις ενότητας απέναντι στη Ρωσία μετά την εισβολή στην Ουκρανία, η Ευρωπαϊκή Ένωση διστάζει να προχωρήσει στην κατάσχεση των παγωμένων περιουσιακών στοιχείων της Ρωσικής Κεντρικής Τράπεζας. Ο υπουργός Εξωτερικών του Βελγίου, Μαξίμ Πρεβό, αποκάλυψε τους σοβαρούς λόγους πίσω από αυτή την απροθυμία.
Σε συνέντευξη στο Γαλλικό Πρακτορείο, ο Πρεβό δήλωσε ότι μια τέτοια ενέργεια «θα μπορούσε να προκαλέσει φρικτό συστημικό σοκ σε όλα τα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια» και να «πλήξει πολύ σκληρά την αξιοπιστία του ευρώ». Αυτή η ανησυχία για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα αποτελεί κεντρικό παράγοντα στην ευρωπαϊκή στάση.
Το δίλημμα των ρωσικών assets και ο ρόλος του Euroclear
Πολλές χώρες μέλη της ΕΕ, ιδίως οι βαλτικές, έχουν ζητήσει επίμονα την κατάσχεση των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων. Συνολικά, 210 δισεκατομμύρια ευρώ από αυτά τα κεφάλαια βρίσκονται στο Βέλγιο, υπό τον έλεγχο του χρηματοπιστωτικού ινστιτούτου Euroclear. Υποστηρίζουν ότι με αυτά τα χρήματα θα μπορούσε να χρηματοδοτηθεί η στήριξη της ΕΕ προς την Ουκρανία, χωρίς να επιβαρυνθούν οι Ευρωπαίοι φορολογούμενοι, ιδιαίτερα σε μια περίοδο που πολλές χώρες αντιμετωπίζουν οικονομικές δυσκολίες.
Ωστόσο, ισχυρά κράτη όπως η Γερμανία και η Γαλλία, καθώς και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ), διαφωνούν κάθετα με αυτή την πρόταση. Ο φόβος είναι ότι μια τέτοια κίνηση θα οδηγούσε σε μαζική φυγή κεφαλαίων και θα αποσταθεροποιούσε περαιτέρω την αξία του ευρώ.
Κίνδυνος φυγής κεφαλαίων και διεθνούς εμπιστοσύνης
Ο Μαξίμ Πρεβό τόνισε επίσης τον κίνδυνο οι τρίτες χώρες που έχουν τοποθετήσει δισεκατομμύρια στην Ευρώπη να τα αποσύρουν. Όπως δήλωσε, μια τόσο απλή κατάσχεση περιουσιακών στοιχείων θα τις έκανε να σκεφτούν: «Εάν είναι τόσο απλό να κατασχεθούν αύριο αυτά τα περιουσιακά στοιχεία (…) τότε θα τα τοποθετήσουμε κάπου αλλού».
Αυτή η ανησυχία υπογραμμίζει την ευρύτερη επίδραση στην διεθνή εμπιστοσύνη και την ελκυστικότητα της Ευρώπης ως χρηματοπιστωτικού κέντρου.
Η επιλογή της ΕΕ: Τόκοι αντί κεφαλαίου
Για να βοηθήσουν την Ουκρανία χωρίς να προκαλέσουν χρηματοπιστωτική αναταραχή, οι «27» έχουν αποφασίσει να χρησιμοποιήσουν μόνο τους τόκους των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων, οι οποίοι ανέρχονται σε πολλά δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναμένεται να παρουσιάσει τις προτάσεις της επί του θέματος μέχρι τα τέλη Οκτωβρίου. Ο Πρεβό παρέμεινε επιφυλακτικός, δηλώνοντας ότι «θα περιμένουμε να δούμε τι θα προταθεί».
