Η ευρωπαϊκή δικαιοσύνη επιβεβαίωσε τον κρίσιμο ρόλο των δικαστών στην προστασία των δικαιωμάτων των μεταναστών, διαμορφώνοντας νέα δεδομένα στη διαχείριση του μεταναστευτικού ζητήματος στην Ευρώπη.
Η σύγκρουση μεταξύ της ιταλικής κυβέρνησης και των δικαστηρίων για τη μεταφορά μεταναστών στην Αλβανία
Τον Νοέμβριο του 2023, η κυβέρνηση της Τζόρτζια Μελόνι σύναψε συμφωνία με τον πρωθυπουργό της Αλβανίας Εντι Ράμα για τη δημιουργία δύο κέντρων μεταφοράς μεταναστών, διασωθέντων στην κεντρική Μεσόγειο, στην Αλβανία. Ωστόσο, η εφαρμογή αυτού του σχεδίου μπλοκαρίστηκε από τις ιταλικές δικαστικές αρχές, οι οποίες επικαλέστηκαν το ευρωπαϊκό δίκαιο για να διατάξουν την επιστροφή των μεταναστών στην Ιταλία.
Η νομική βάση της απόφασης του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης
Το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης ξεκαθάρισε ότι, παρά το δικαίωμα ενός κράτους να χαρακτηρίσει με νομική πράξη ως «ασφαλή» μια τρίτη χώρα, αυτός ο χαρακτηρισμός υπόκειται σε δικαστικό έλεγχο. Δηλαδή, η τελική απόφαση για την ασφάλεια μιας χώρας και την τύχη των μεταναστών ανήκει στον εκάστοτε δικαστή που εξετάζει την κάθε συγκεκριμένη περίπτωση.
Η απόφαση βασίζεται στο γεγονός ότι μία χώρα της ΕΕ δεν μπορεί να θεωρείται ασφαλής στο σύνολό της, αν υπάρχουν περιοχές ή ομάδες ανθρώπων που δεν εξασφαλίζουν πλήρη ασφάλεια. Αυτό περιορίζει την πρακτική της απελάσεως μεταναστών σε χώρες που δεν διασφαλίζουν 100% την προστασία τους.
Οι αντιδράσεις της ιταλικής κυβέρνησης στην ευρωπαϊκή απόφαση
Η κυβέρνηση Μελόνι εξέφρασε έντονη ανησυχία για την επέκταση των δικαστικών αρμοδιοτήτων, σημειώνοντας ότι η δικαιοσύνη υπερβαίνει τις πολιτικές εξουσίες, υπονομεύοντας την εθνική κυριαρχία στην μεταναστευτική πολιτική. Όπως δήλωσε, η απόφαση αυτή «επιτρέπει σε δικαστές να επηρεάζουν τη μεταναστευτική πολιτική βασιζόμενοι έως και σε ιδιωτικές πηγές».
Η κυβέρνηση πιστεύει πως η απόφαση αυτή περιορίζει την αυτονομία των κυβερνήσεων και αδυνατίζει την αποτελεσματικότητα των εθνικών πολιτικών για την παράνομη μετανάστευση και την προστασία των συνόρων. Ταυτόχρονα, εκφράζει ανησυχίες για την πολιτική εφαρμογή του νέου Ευρωπαϊκού Συμφώνου για τη Μετανάστευση και το Άσυλο, το οποίο αναμένεται να τεθεί σε ισχύ σύντομα και προβλέπει αυστηρότερους κανόνες.
Το μέλλον της μεταναστευτικής πολιτικής στην Ιταλία και την ΕΕ
Η ιταλική κυβέρνηση υπογραμμίζει ότι, ενόψει της νέας ευρωπαϊκής νομοθεσίας, θα συνεχίσει να αναζητά τεχνικές και νομικές λύσεις ώστε να προστατεύσει τους πολίτες της, διασφαλίζοντας την αποτελεσματική διαχείριση των μεταναστευτικών ροών.
