Μια κρίσιμη στιγμή στην ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας έλαβε χώρα στις 28 Ιουλίου 1975, με τη σύγκληση της δίκης που σημάδεψε τη μετάβαση από τη δικτατορία στη δημοκρατία.
Η δίκη των συνταγματαρχών: το τέλος της επταετούς δικτατορίας
Στις Δικαστικές Φυλακές Κορυδαλλού, ξεκίνησε μια ιστορική διαδικασία για τους ηγετικούς παράγοντες της Χούντας των Συνταγματαρχών, οι οποίοι κατηγορήθηκαν για εσχάτη προδοσία και στάση. Οι βασικοί κατηγορούμενοι Γεώργιος Παπαδόπουλος, Στυλιανός Παττακός, Νικόλαος Μακαρέζος και Δημήτριος Ιωαννίδης βρέθηκαν ενώπιον του Πενταμελούς Εφετείου Αθηνών, αποδεικνύοντας την αποφασιστικότητα της χώρας να αποδώσει δικαιοσύνη μετά το τέλος της χούντας το 1974.
Από την αμνηστία στην ποινική δίωξη των πραξικοπηματιών
Παρά την αρχική αμνηστία για πολιτικά εγκλήματα μετά τη πτώση της δικτατορίας, η εξαιρέση των πρωταιτίων πραξικοπηματιών από αυτήν, μέσω της Γ’ Συντακτικής Πράξης, σηματοδότησε την έναρξη μιας μακράς δικαστικής μάχης. Νεαροί δικηγόροι με δημοκρατικό φρόνημα πρωτοστάτησαν για την παραπομπή τους, ενώ 24 συνολικά αξιωματικοί κατηγορήθηκαν, με τουλάχιστον 20 να δικάζονται στην ουσία.
Η δίκη ως σύμβολο δημοκρατίας
Η πρώτη μέρα της δίκης τον Ιούλιο του 1975 χαρακτηρίστηκε από έντονες συγκρούσεις μεταξύ των κατηγορουμένων και απορριπτική στάση προς το δικαστήριο, ιδίως από τον Παπαδόπουλο και τους στενούς του συνεργάτες. Τα μέσα ενημέρωσης και η κοινωνία παρακολούθησαν με αυστηρή κριτική, αποδοκιμάζοντας τη δικτατορική νοοτροπία. Η σύμβαση της κοινωνικής αποδοχής προς την απόδοση δικαιοσύνης ανέδειξε τη δίκη ως ορόσημο με ηθικό και πολιτικό βάρος για τη νεότερη Ελλάδα.
Ετυμηγορίες και το μήνυμα της μηδενικής ανοχής στη δικτατορία
Στις 23 Αυγούστου, ο πρόεδρος του δικαστηρίου Γιάννης Ντεγιάννης ανακοίνωσε τις ποινές:
- Θανατική ποινή για Παπαδόπουλο, Παττακό και Μακαρέζο, που τελικά μετέτρεψε ο τότε πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής σε ισόβια κάθειρξη, ευθυγραμμίζοντας την Ελλάδα με τις δημοκρατικές αρχές της Ευρώπης.
- Ισόβια κάθειρξη για Ιωαννίδη και άλλους αξιωματικούς.
- 20ετής κάθειρξη για Αγγελή και Λαδά.
- 5 χρόνια φυλάκιση για τον Σταματελόπουλο.
Αυτή η δίκη αποτέλεσε ένα σαφές μήνυμα αποτροπής κάθε μορφής αυταρχισμού και επιβεβαίωση της δέσμευσης τηςδημοκρατίας να προστατεύει τα ανθρώπινα δικαιώματα και το κράτος δικαίου.
Σημαντικά γεγονότα της 28ης Ιουλίου στην Ελλάδα και τον κόσμο
1586: Ο σερ Φράνσις Ντρέικ εισάγει την πατάτα στην Ευρώπη από την Κολομβία, ένα τρόφιμο που θα αλλάξει ριζικά τη διατροφή. Στην Ελλάδα, η εξάπλωσή της καθιερώθηκε αργότερα από τον Ιωάννη Καποδίστρια, ανοίγοντας νέους δρόμους στην αγροτική παραγωγή.
1976: Σεισμός 7,8 Ρίχτερ καταστροφικός στην κινεζική πόλη Τανγκσάν, με πάνω από 240.000 θύματα, μία από τις φονικότερες φυσικές καταστροφές παγκοσμίως.
1978: Κυκλοφορεί στις ΗΠΑ η κλασική κωμωδία «Animal House», σκηνοθετημένη από τον Τζον Λάντις με πρωταγωνιστή τον Τζον Μπελούσι.
1996: Στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Ατλάντα, ο Ιωάννης Μελισσανίδης κερδίζει χρυσό στην ενόργανη γυμναστική και ο Κάχι Καχιασβίλι κάνει παγκόσμιο ρεκόρ στην άρση βαρών.
1998: Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων δικαιώνει την Ελληνοκύπρια Τιτίνα Λοϊζίδου για την αποζημίωση περιουσίας της στα Κατεχόμενα, μια ιστορική απόφαση για τα δικαιώματα προσφύγων.
2005: Ο Ιρλανδικός Δημοκρατικός Στρατός τερματίζει τον ένοπλο αγώνα του μετά από 36 χρόνια βίας.
Ημέρες γέννησης μεγάλων προσωπικοτήτων
1836: Γεννήθηκε ο Εμμανουήλ Ροΐδης, επιφανής Έλληνας συγγραφέας και κριτικός, γνωστός για το έργο του «Η Πάπισσα Ιωάννα», με ισχυρή σάτιρα και ρηξικέλευθες απόψεις που άνοιξαν δρόμους στη νεοελληνική σκέψη.
1929: Η Τζάκι Κένεντι Ωνάση, σύμβολο κομψότητας και δύναμης ως Πρώτη Κυρία των ΗΠΑ και μετέπειτα σύζυγος του Αριστοτέλη Ωνάση, ανήκει στις σημαντικές προσωπικότητες που γεννήθηκαν αυτή την ημέρα.
1954: Γεννιέται ο Ούγκο Τσάβες, πρόεδρος της Βενεζουέλας και ηγετική μορφή της λατινοαμερικάνικης πολιτικής, γνωστός για την “Μπολιβαριανή Επανάσταση” και την έντονη κριτική προς τις ΗΠΑ.
1974: Ο Αλέξης Τσίπρας, πρώην πρωθυπουργός της Ελλάδας και ηγετικό πρόσωπο της σύγχρονης αριστεράς, γεννήθηκε αυτή την ημέρα.
1981: Γεννιέται ο Γιάννης Τσιμιτσέλης, δημοφιλής Έλληνας ηθοποιός με έντονη παρουσία στη τηλεόραση, τον κινηματογράφο και το θέατρο.
Επιφανείς θάνατοι που σημάδεψαν την παγκόσμια πολιτιστική κληρονομιά
1741: Απεβίωσε ο Αντόνιο Βιβάλντι, σπουδαίος Ιταλός συνθέτης του μπαρόκ, γνωστός ως “ο κόκκινος παπάς” και δημιουργός των Τεσσάρων Εποχών.
1750: Απεβίωσε ο Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ, κορυφαίος Γερμανός συνθέτης και οργανίστας, που θεμελίωσε τη δυτική κλασική μουσική με αριστουργήματα όπως Η Τέχνη της Φούγκας.
Εορτολόγιο και εθνικές επετείοι
Την ημέρα τιμώνται οι Άγιοι: Ειρήνη, Χρυσοβαλάντης, Ακάκιος, Αυξέντιος, Δρόσος, Τίμων, Δροσούλα.
