Η Ευρώπη βιώνει μια ιστορική στροφή στη μεταναστευτική πολιτική της, με επίκεντρο τις αυστηρότερες πρακτικές απέλασης και διαχείρισης των μεταναστών.
Η άνοδος των «Αδερφών της Ιταλίας» και η αλλαγή στη δημόσια συζήτηση
Όταν ο Nicola Procaccini εξελέγη στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το κόμμα του, Αδερφιά της Ιταλίας, θεωρούνταν μικρό και περιθωριακό. Με έντονα σκληρή στάση στο θέμα της μετανάστευσης, δυσκολευόταν να βρει αποδοχή ακόμη και μεταξύ των συναδέλφων του. Σήμερα, ηγείται της ομάδας των Ευρωπαίων Συντηρητικών και Μεταρρυθμιστών και το κόμμα του ηγείται της κυβέρνησης υπό τη Τζόρτζια Μελόνι.
Η μετάβαση αυτή αντικατοπτρίζει τη γενικότερη τάση στην Ευρώπη, όπου η σκληρή γραμμή απέναντι στους παράνομους μετανάστες επιστρέφει δυναμικά, ενώ οι πολιτικές δυνάμεις—από δεξιές έως κεντρώες—αναζητούν κοινό έδαφος για την ασφάλεια των συνόρων.
Η πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης στη μετανάστευση
Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει εντείνει τις προσπάθειές της με νέους κανόνες και συνεργασίες, όπως η ανάπτυξη πρακτόρων στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, για τον έλεγχο των μεταναστευτικών ροών. Η πολιτική της Δανίας για τους πρόσφυγες αποτελεί πλέον πρότυπο για πολλές χώρες.
Αν και κάποιες από αυτές τις πρακτικές έχουν δεχτεί κριτική σχετικά με τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, η συναίνεση μεταξύ των ευρωπαϊκών πολιτικών παρατάξεων παραμένει ισχυρή: «Θα είμαστε πιο σκληροί, θα είμαστε πιο αυστηροί», επισημαίνει ο Martin Hofmann, ειδικός στη μεταναστευτική πολιτική.
Μεταναστευτικές ροές και διαχείριση
Μετά την κορύφωση της μεταναστευτικής κρίσης πριν από σχεδόν δέκα χρόνια, οι μεταναστευτικές ροές έχουν πλέον μειωθεί περίπου κατά 20% το πρώτο εξάμηνο του 2025, σύμφωνα με στοιχεία της Frontex. Την ίδια στιγμή, ωστόσο, αυξάνονται με αργό ρυθμό και οι απελάσεις.
Οι συμφωνίες με χώρες της Βόρειας Αφρικής, όπως η Λιβύη και η Τυνησία, έχουν μειώσει τις αφίξεις μεταναστών, αλλά με σοβαρό αντίκτυπο στα ανθρώπινα δικαιώματα, όπως η βίαιη απέλαση Αφρικανών το 2023.
Αντιδράσεις και ανησυχίες
Η στροφή προς αυστηρότερες μεταναστευτικές πολιτικές προκαλεί ανησυχίες σε οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ορισμένους πολίτες, που φοβούνται στιγματισμό και καταπάτηση των δικαιωμάτων των νόμιμων μεταναστών. Η Magdalena Czarzynska-Jachim, δήμαρχος του Σόποτ στην Πολωνία, τονίζει:
- «Οι νόμιμοι μετανάστες είναι οι γείτονές μας, όχι εγκληματίες.»
- Η διαχείριση των προσφύγων από την Ουκρανία δείχνει την ανάγκη για ισορροπία μεταξύ ασφάλειας και ανθρωπισμού.
Η σκληροποίηση της στάσης και οι ιστορικές αναφορές
Παράλληλα, η ευρωπαϊκή πολιτική φροντίδα απέναντι στη μετανάστευση θυμίζει την αυστηρή μεταχείριση που εφαρμόστηκε στην Αυστραλία, προκαλώντας έντονες συζητήσεις για τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Όπως επισημαίνει ο Αλεξάντερ Ντάουνερ, πρώην υπουργός Εξωτερικών της Αυστραλίας, η προεδρία της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν υιοθέτησε ανάλογες πρακτικές.
Η μεταναστευτική πολιτική της Ευρώπης βρίσκεται πλέον σε κρίσιμο σταυροδρόμι, όπου η ανάγκη για ασφάλεια συνορεύει με τις αξίες του ανθρωπισμού και της αλληλεγγύης, καθιστώντας απαραίτητο τον συνεχή διάλογο και την ισορροπημένη αντιμετώπιση.
