Μετά τις πρόσφατες επιθέσεις των ΗΠΑ σε τρεις σημαντικές ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις, ανάμεσα στις οποίες και η μονάδα εμπλουτισμού ουρανίου στο Φορντό, ανοίγει ένας νέος κύκλος αβεβαιότητας γύρω από τον πόλεμο μεταξύ Ισραήλ και Ιράν. Πόσο αποτελεσματικές ήταν αυτές οι επιθέσεις και ποια θα είναι η πιθανή αντίδραση της Τεχεράνης;
Η απήχηση των αμερικανικών επιθέσεων στις βασικές πυρηνικές υποδομές του Ιράν
Ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, υποστήριξε με σιγουριά ότι οι «βασικές πυρηνικές εγκαταστάσεις εμπλουτισμού ουρανίου του Ιράν έχουν καταστραφεί ολοκληρωτικά». Ωστόσο, πυρηνικοί αναλυτές εκφράζουν επιφυλάξεις, καθώς υπάρχουν ενδείξεις πως μεγάλο μέρος του πυρηνικού υλικού είχε ήδη μετακινηθεί πριν από τις επιθέσεις.
Σύμφωνα με την ειδικό Ελουάζ Φαγέτ από το «Institut français des relations internationales» (Ifri), «οι δορυφορικές εικόνες αποκαλύπτουν κινητικότητα γύρω από το Φορντό, γεγονός που σημαίνει ότι το εμπλουτισμένο ουράνιο μπορεί να έχει μεταφερθεί σε άλλες εγκαταστάσεις, πιθανόν μη επιτηρούμενες από τη Διεθνή Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας (IAEA)».
Η τεχνογνωσία πίσω από το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα παραμένει ανέπαφη
Η εμπειρογνωμοσύνη που έχει συσσωρεύσει το Ιράν στον πυρηνικό τομέα δεν εξαφανίζεται με τις επιθέσεις, καθώς, όπως επισημαίνει η ίδια, «χιλιάδες επιστήμονες και τεχνικοί έχουν εμπλακεί στο πρόγραμμα». Μετά την απομάκρυνση των διεθνών επιθεωρήσεων λόγω της σύγκρουσης, η διαφάνεια και η παρακολούθηση των πυρηνικών δραστηριοτήτων του Ιράν έχουν ουσιαστικά εκμηδενιστεί.
Αξιολόγηση των στρατηγικών κινήσεων: Μία «επικίνδυνη επιχείρηση» με απρόβλεπτες συνέπειες
Ο Ανδρέας Κριγκ από το King’s College περιγράφει τις αμερικανικές ενέργειες ως «επιχείρηση υψηλού ρίσκου», που μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές και απρόβλεπτες εξελίξεις. Παρά την πιθανότητα μιας παρατεταμένης και αιματηρής σύγκρουσης, υπάρχει και το ενδεχόμενο μίας ελεγχόμενης αποκλιμάκωσης αν η Τεχεράνη αποφασίσει να διαπραγματευτεί.
Ωστόσο, η ισλαμική ηγεσία εξακολουθεί να αισθάνεται ταπεινωμένη και αμφιβάλλει για την καλή πρόθεση των ΗΠΑ στις διαπραγματεύσεις.
Η διπλωματική παγίδα του Τραμπ: Μία «πολιτική χειροβομβίδα» από το Ιράν
Ο ερευνητής Χαμιντρέζα Αζίζι από το γερμανικό Ινστιτούτο Διεθνών Υποθέσεων προειδοποιεί για το ενδεχόμενο το Ιράν να παραχωρήσει στον Τραμπ μία συμβολική νίκη, αποφεύγοντας να απαντήσει στρατιωτικά στις ΗΠΑ και αντίθετα να στρέψει την οργή του κατά του Ισραήλ.
Αυτό το σενάριο, που κρατά την Ουάσινγκτον εκτός άμεσης σύγκρουσης, θα ενίσχυε την πίεση προς το Τελ Αβίβ, όμως μπορεί να κοστίσει πολιτικά πολύ ακριβά στον αμερικανό πρόεδρο, δεδομένης της μεγάλης εσωτερικής αντιπαράθεσης για το θέμα.
Παράλληλα, το Ιράν ενδέχεται να εγκαταλείψει τη Συνθήκη μη Διάδοσης των Πυρηνικών (NPT), αποφεύγοντας τις επιθεωρήσεις της IAEA και κλιμακώνοντας την κρίση.
Όπως επισημαίνει ο Αζίζι σε ανάρτησή του στο X, η χαρά του Τραμπ για τις τακτικές νίκες μπορεί να μετατραπεί σε πολιτική καταστροφή, καθώς «υπάρχει ο κίνδυνος να παραλάβει από το Ιράν μια “πολιτική χειροβομβίδα” που θα μετακινήσει το πυρηνικό παιχνίδι σε ένα επικίνδυνα ασταθές πεδίο».
