Γιατί μας μαγεύει το να παρακολουθούμε κάτι που στην πραγματικότητα μας ενοχλεί;
Η ψυχολογία πίσω από το hate-watching και η γοητεία της αρνητικότητας
Το φαινόμενο του hate-watching περιγράφει την εσκεμμένη παρακολούθηση σειρών, ταινιών ή εκπομπών που δεν μας αρέσουν, απλώς για να τις σχολιάσουμε, να τις κριτικάρουμε ή ακόμα και να τις κοροϊδέψουμε. Παράδοξα, πολλοί άνθρωποι αφιερώνουν σημαντικό χρόνο σε περιεχόμενο που τους προκαλεί εκνευρισμό ή αποστροφή, αναζητώντας την απόλαυση που προσφέρει η κριτική και ο σαρκασμός.
Η διαφορά του hate-watching από την ένοχη απόλαυση
Ενώ η ένοχη απόλαυση αφορά περιεχόμενο που μας αρέσει αλλά ντρεπόμαστε να το αποδεχτούμε, το hate-watching είναι η σκόπιμη επιλογή να δούμε κάτι που μας ενοχλεί ή μας θυμώνει. Είναι μια συνειδητή πράξη, όπου ο θεατής απολαμβάνει την αρνητική εμπειρία, κυρίως μέσω της κριτικής και της απόστασης που παίρνει από το περιεχόμενο.
Γιατί μαγνητιζόμαστε από το αρνητικό;
Η ψυχολόγος Caitlin Slavens εξηγεί ότι οι θεατές συχνά νιώθουν εκνευρισμό ή αποστροφή, αλλά ταυτόχρονα απολαμβάνουν την κριτική που ασκούν. Η Δρ. Charlynn Ruan τονίζει πως η παρακολούθηση της «παρακμής» μιας σειράς ή ενός χαρακτήρα δημιουργεί αίσθημα ανωτερότητας, μετατρέποντας το hate-watching σχεδόν σε κοινωνική δραστηριότητα, ακόμα και σε διαδικτυακές κοινότητες που ενώνονται για να “μισήσουν” έναν συγκεκριμένο χαρακτήρα ή έργο.
Ψυχολογικοί λόγοι για το hate-watching
Ποιες οι συνέπειες του hate-watching;
Παρά τη διασκεδαστική πλευρά του, το hate-watching μπορεί να αυξήσει την κυνικότητα και την επικριτικότητα του θεατή, επηρεάζοντας αρνητικά τις κοινωνικές του σχέσεις. Όπως επισημαίνει η Δρ. Ruan, η συνεχής ενασχόληση με την κριτική μπορεί να οδηγήσει στην υποκειμενική πεποίθηση ότι και οι άλλοι μας κρίνουν με τον ίδιο σκληρό τρόπο, δημιουργώντας ανασφάλειες και φόβο έκθεσης.
Επιπλέον, το hate-watching συχνά ενισχύει στερεότυπα και προκαταλήψεις, καλλιεργώντας διχασμό και περιφρόνηση προς τους διαφορετικούς.
Η βιομηχανία της ψυχαγωγίας και ο ρόλος των social media
Η τηλεόραση, το σινεμά και τα social media δεν ενδιαφέρονται αν αγαπάμε ή μισούμε ένα περιεχόμενο, αρκεί να το παρακολουθούμε. Η πόλωση αντί για την ομοφωνία εμφανίζεται ως στρατηγική επιτυχίας, αυξάνοντας την απήχηση και τις συζητήσεις γύρω από παραγωγές που προκαλούν έντονες αντιδράσεις.
Στην εποχή των social media, το hate-watching γίνεται συλλογικό φαινόμενο, με memes, σχόλια και viral κριτικές να τροφοδοτούν την «λατρεία του μίσους». Ακόμη και όσοι δεν έχουν αρχικά σκοπό να δουν μια σειρά, νιώθουν πίεση να συμμετέχουν στην διαδικτυακή συνομιλία για να μην μείνουν εκτός κοινωνικού πλαισίου.
Τι σημαίνει όμως αυτό για εμάς;
Τελικά, το πραγματικό ερώτημα ίσως δεν είναι γιατί βλέπουμε ό,τι βλέπουμε, αλλά τι μας αποκαλύπτει η σχέση μας με το περιεχόμενο που μας ελκύει τόσο έντονα, ακόμα και μέσα από την αρνητικότητα. Το hate-watching αντικατοπτρίζει πολύπλοκα ψυχολογικά μοτίβα που μπορούν να μας βοηθήσουν να κατανοήσουμε βαθύτερα τις αντιδράσεις και τις προτιμήσεις μας στην ψυχαγωγία.
