Η Ευρωπαϊκή Ένωση εγκαινιάζει έναν νέο μηχανισμό χρηματοδότησης εξοπλιστικών, τον «SAFE», προκαλώντας αντιδράσεις και πολιτικές εντάσεις.
Ο μηχανισμός «SAFE» και οι πρώτες αντιδράσεις στην ΕΕ
Μόλις λίγες ημέρες μετά τη συμφωνία για τη δημιουργία του μηχανισμού SAFE, που θα προσφέρει δάνεια δισεκατομμυρίων ευρώ στα κράτη-μέλη της ΕΕ για την αγορά εξοπλιστικών συστημάτων, εμφανίστηκαν οι πρώτες διαφωνίες.
Η βασική ένσταση δεν αφορά την εύκολη διάθεση μεγάλων χρημάτων για την ενίσχυση της αμυντικής βιομηχανίας, αλλά κυρίως το γεγονός ότι οι τελικές αποφάσεις θα λαμβάνονται από τα ανώτατα όργανα της Κομισιόν και όχι από το Ευρωκοινοβούλιο. Η πρόεδρος του Ευρωκοινοβουλίου, Ρομπέρτα Μέτσολα, ένιωσε «περιθωριοποιημένη» καθώς εκφράστηκε πως ο ρόλος της στην έγκριση του μηχανισμού υποβαθμίστηκε σημαντικά.
Η εκπρόσωπος της Κομισιόν, Πάολα Πίνιο, απαντώντας στις επικρίσεις, επεσήμανε ότι η νομική βάση του κανονισμού στηρίζεται στο Άρθρο 112 της Συνθήκης της ΕΕ, το οποίο καθιστά μοναδικό αρμόδιο το εκτελεστικό όργανο για τη χάραξη πολιτικής στο συγκεκριμένο τομέα.
Εθνικές εντάσεις και διχογνωμίες για το πρόγραμμα εξοπλισμών
Οι αντιδράσεις προέρχονται και από χώρες όπως η Ουγγαρία, η οποία απείχε από τη σχετική ψηφοφορία, καταγγέλλοντας πως το πρόγραμμα εξοπλισμών έχει στόχο κυρίως τη Ρωσία.
Παράλληλα, η Ελλάδα αντιτίθεται στην ένταξη της Τουρκίας στη νέα ευρωπαϊκή αμυντική δομή, ασκώντας κριτική για τη συνεχιζόμενη προκλητική πολιτική και το δόγμα της «Γαλάζιας Πατρίδας» που απειλεί τα κυριαρχικά της δικαιώματα στο Αιγαίο.
Παρόλα αυτά, δεν έχουν σημειωθεί έως τώρα οργανωμένες ενέργειες που να εμποδίζουν την εφαρμογή του «SAFE», το οποίο προχωρά κανονικά στην υλοποίησή του.
Προκλήσεις τρίτων χωρών και επιρροές στην αμυντική πολιτική της ΕΕ
Το «SAFE» προσφέρει πολυετή δάνεια με χαμηλά επιτόκια μέχρι 150 δισεκατομμύρια ευρώ, εγγυημένα από τον προϋπολογισμό της ΕΕ, προκειμένου να στηρίξει την ανάπτυξη ευρωπαϊκών εξοπλιστικών έργων, όπως η παραγωγή πυραύλων και πυρομαχικών.
Ηνωμένο Βασίλειο: Ο ρόλος της και η κληρονομιά του Brexit
Παρά το γεγονός ότι το Ηνωμένο Βασίλειο δείχνει επιθυμία στενότερης συνεργασίας με την Ευρώπη λόγω των νέων γεωπολιτικών αναγκών, η απότομη αποχώρηση από την ΕΕ και οι παλινωδίες κατά τη διαχείριση των εμβολίων AstraZeneca έχουν αφήσει πληγές εμπιστοσύνης.
Κατά τη διάρκεια της πανδημίας, η AstraZeneca χρηματοδοτήθηκε εν μέρει από ευρωπαϊκά κονδύλια για να παράγει φθηνότερα εμβόλια για την ΕΕ. Ωστόσο, μετά το Brexit, η εταιρεία αθέτησε τις δεσμεύσεις της, γεγονός που φέρνει επιφυλάξεις στους ευρωπαίους ηγέτες σχετικά με τη διαχείριση ενδεχόμενων ευρωπαϊκών δανείων από το βρετανικό κράτος.
Νορβηγία: Μια κρυφή δύναμη με γεωπολιτικές βλέψεις
Η Νορβηγία φαίνεται να είναι ένας φαινομενικά δευτερεύων παράγοντας, ωστόσο σε μια εποχή που η γεωστρατηγική σημασία των φυσικών πόρων αυξάνεται, η χώρα ξεχωρίζει για τις επενδύσεις της στην τεχνολογία εξόρυξης κοιτασμάτων και την ενεργή διεκδίκηση εδαφών στην Ανταρκτική, ειδικότερα στην «Γη της Βασίλισσας Μοντ».
Καθώς ο παγκόσμιος ανταγωνισμός για ορυκτό πλούτο εντείνεται, η Νορβηγία ενδέχεται να χρησιμοποιήσει τα ευρωπαϊκά κονδύλια για στρατιωτική ενίσχυση, όχι απλώς για την άμυνα της Ευρώπης, αλλά προς όφελος της προστασίας των δικών της, πλούσιων σε πόρους, εδαφών.
