11 Μαΐου 1958: Μια εκλογική αναμέτρηση που άλλαξε τους πολιτικούς συσχετισμούς στην Ελλάδα και ανέδειξε την Αριστερά σε πρωταγωνιστή.
Στις 11 Μαΐου 1958, η Ελλάδα βρέθηκε ξανά στις κάλπες εν μέσω πολιτικής αστάθειας. Η παραίτηση σημαντικών υπουργών και η απώλεια της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας οδήγησαν την κυβέρνηση Καραμανλή σε πρόωρες εκλογές. Ενώ οι περισσότεροι περίμεναν την αναπαραγωγή των υφιστάμενων συσχετισμών, το αποτέλεσμα ήταν αναπάντεχο.
Η Έκπληξη της Κάλπης
Η Εθνική Ριζοσπαστική Ένωσις (ΕΡΕ) του Κωνσταντίνου Καραμανλή επικράτησε με 41,16% των ψήφων. Η μεγάλη είδηση όμως ήταν η εντυπωσιακή άνοδος της Ενιαίας Δημοκρατικής Αριστεράς (ΕΔΑ). Η ΕΔΑ κατέκτησε τη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης με 24,42% και 79 έδρες, ποσοστό που προκάλεσε αίσθηση για την εποχή.
Ήταν η πρώτη φορά στην ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας που κόμμα της Αριστεράς – συνδεδεμένο πολιτικά με το παράνομο τότε ΚΚΕ – κατελάμβανε τη δεύτερη θέση, ξεπερνώντας το άλλοτε κυρίαρχο Κόμμα Φιλελευθέρων. Το τελευταίο περιορίστηκε σε μόλις 20,67% και 36 έδρες, πληρώνοντας το τίμημα των εσωτερικών του διαιρέσεων και της προηγούμενης συγκυβέρνησης με την ΕΡΕ.
Εκλογές υπό Σκιάν
Οι εκλογές διεξήχθησαν με το ΚΚΕ παράνομο, χιλιάδες αριστερούς αγωνιστές σε εξορίες και φυλακές, και τις κρατικές μυστικές υπηρεσίες να παρακολουθούν στενά. Στην ελληνική επαρχία, παρακρατικές ομάδες τρομοκρατούσαν ανοιχτά τους ψηφοφόρους της Αριστεράς. Η δολοφονία του 70χρονου εκλογικού αντιπροσώπου της ΕΔΑ, Ι. Θωμόπουλου, στη Ρητίνη Κατερίνης, αποτέλεσε ένα τραγικό παράδειγμα της κατάστασης.
Παρά το κλίμα φόβου, η ΕΔΑ άντεξε. Κατέγραψε θριαμβευτικά ποσοστά σε εργατογειτονιές και αστικά κέντρα, όπως στη Β’ Πειραιά (60,8%), στη Β’ Αθήνας (46,3%), στη Θεσσαλονίκη (43,4%) και σε άλλες περιοχές με έντονα λαϊκά χαρακτηριστικά.
Η Ψήφος ως Αντίσταση
Το εκλογικό σύστημα της ενισχυμένης αναλογικής, προϊόν συμφωνίας ΕΡΕ και Φιλελευθέρων, στόχευε στην ανάσχεση της Αριστεράς. Ωστόσο, το αποτέλεσμα ήταν το αντίθετο από το επιδιωκόμενο. Η ψήφος του 1958 λειτούργησε ως σιωπηλή τιμωρία, ένα μήνυμα αντίστασης των λαϊκών στρωμάτων απέναντι στο μετεμφυλιακό κράτος του αποκλεισμού, της φτώχειας και της αναγκαστικής μετανάστευσης.
Σύμφωνα με στοιχεία που αποχαρακτηρίστηκαν αργότερα και δημοσιογραφικές αποκαλύψεις, όπως στο βιβλίο του Αλέξη Παπαχελά «Ο βιασμός της ελληνικής δημοκρατίας», η CIA φέρεται να είχε ενεργή εμπλοκή στην προεκλογική περίοδο, διαθέτοντας χρήματα σε «φιλικά» κόμματα και υποψηφίους, κατόπιν εντολών του Άλεν Ντάλες. Ωστόσο, ούτε η εξωτερική παρέμβαση κατάφερε να ανακόψει τη δυναμική της ΕΔΑ.
Νέα Πολιτική Σκηνή
Ενώ η νίκη της ΕΡΕ εξασφάλισε την κυβερνητική σταθερότητα, η παρουσία της ΕΔΑ στην αξιωματική αντιπολίτευση ανέτρεψε το κυρίαρχο αφήγημα περί «τελειωμένης Αριστεράς» μετά τον Εμφύλιο. Οι ΗΠΑ, το Παλάτι και το πολιτικό κατεστημένο βρέθηκαν αντιμέτωποι με μια νέα πραγματικότητα. Η ψήφος του 1958 αναδείχθηκε σε τεκμήριο κοινωνικής αφύπνισης, φέρνοντας τον εμφυλιακό διχασμό εντός του Κοινοβουλίου.
Η ενίσχυση της Αριστεράς οδήγησε, μεσοπρόθεσμα, σε συσπείρωση του πολιτικού Κέντρου και σε αυστηροποίηση των μηχανισμών καταστολής. Αυτή η τάση κλιμακώθηκε την επόμενη δεκαετία, οδηγώντας εν τέλει στην Χούντα των Συνταγματαρχών το 1967.
Σημαντικά Γεγονότα της Ημέρας
- 330: Το Βυζάντιο γίνεται Νέα Ρώμη και πρωτεύουσα της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας από τον Κωνσταντίνο Α’. Χτισμένη σε επτά λόφους, η πόλη θα μείνει στην ιστορία ως Κωνσταντινούπολη.
- 1812: Δολοφονείται ο Βρετανός πρωθυπουργός Σπένσερ Πέρσιβαλ, ο μόνος πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου που σκοτώθηκε εν ενεργεία.
- 1857: Οι Ινδοί επαναστάτες καταλαμβάνουν το Δελχί από τους Βρετανούς, μια μεγάλη νίκη στην Ινδική Εξέγερση του 1857.
- 1891: Ο πρίγκιπας Γεώργιος της Ελλάδας σώζει τον μελλοντικό τσάρο Νικόλαο Β΄ από δολοφονική επίθεση στην Ιαπωνία («συμβάν της Οτσού»).
- 1894: Ξεσπά μεγάλη απεργία στο εργοστάσιο «Πούλμαν» στο Ιλινόις.
-
Ένα ξεχωριστό Volkswagen από σφυρήλατο σίδερο, εντοπίστηκε στις 11 Μαΐου 1976 στο Puerto Vallarta του Μεξικού. (Φωτογραφία AP)
- 1987: Αρχίζει στη Λυών η δίκη του Κλάους Μπάρμπι, του «Χασάπη της Λυών», εμβληματική δίκη για τα εγκλήματα του ναζισμού.
-
- 1990: Πεθαίνει ο κορυφαίος λαϊκός τραγουδιστής Στράτος Διονυσίου.
- 1995: Ξεσπά επιδημία Έμπολα στο Ζαΐρ, προκαλώντας παγκόσμιο συναγερμό.
- 2010: Παραιτείται ο Βρετανός πρωθυπουργός Γκόρντον Μπράουν, τον διαδέχεται ο Ντέιβιντ Κάμερον.
Γεννήσεις
-
1771 – Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα, η θρυλική ελληνίδα αγωνίστρια της Επανάστασης του 1821.
-
1894 – Μάρθα Γκράχαμ, πρωτοπόρος του μοντέρνου χορού με παγκόσμια επιρροή.
-
1904 – Σαλβαδόρ Νταλί, ο εκκεντρικός και μεγαλοφυής ισπανός υπερρεαλιστής καλλιτέχνης.
-
1984 – Αντρές Ινιέστα, εμβληματικός ισπανός ποδοσφαιριστής της Μπαρτσελόνα και της εθνικής Ισπανίας.
Θάνατοι
-
1981 – Μπομπ Μάρλεϊ, ο θρύλος της ρέγκε μουσικής με παγκόσμια απήχηση.
-
1990 – Στράτος Διονυσίου, η χαρακτηριστική φωνή του ελληνικού λαϊκού τραγουδιού.
Εορτολόγιο
Αργύριος, Αργυρία, Αρμόδιος, Κύριλλος, Μεθόδιος, Μεθοδία.
Εθνικές Γιορτές – Επέτειοι
Παγκόσμια Ημέρα της Μητέρας.
