Ογδόντα χρόνια μετά το τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, νέα στοιχεία φέρνουν στο φως το σκοτεινό οικονομικό παρασκήνιο του ναζιστικού καθεστώτος.
Ανεξερεύνητες πτυχές του ναζιστικού πλούτου
Παρά την πληθώρα ιστορικών πληροφοριών για τον Αδόλφο Χίτλερ και τους συνεργάτες του, πρόσφατα ανακαλυφθέντα αρχεία από την Ελβετία και την Αργεντινή σκιαγραφούν άγνωστες πτυχές της χρηματοδότησης και της διαφυγής των ναζί. Μια ομάδα ερευνητών, με ειδίκευση σε οικονομικούς ελέγχους και ιστορία, αναλύει δεκάδες χιλιάδες τραπεζικά αρχεία από τις δεκαετίες του 1930 και 1940, τα οποία ανήκαν σε ναζί και τους υποστηρικτές τους.
Ο ρόλος της Credit Suisse και το ξέπλυμα χρήματος
Η έρευνα εστιάζει στο πώς οι ναζί οικειοποιήθηκαν τον πλούτο εκατομμυρίων Ευρωπαίων Εβραίων και τον διοχέτευσαν μέσω της Credit Suisse, μιας εκ των κορυφαίων ελβετικών τραπεζών. Αυτά τα κεφάλαια φέρεται να χρησιμοποιήθηκαν για να χρηματοδοτήσουν τα γνωστά «ratlines», τα δίκτυα που υποβοήθησαν τη διαφυγή χιλιάδων ναζί μετά το 1945.
Επικεφαλής της έρευνας είναι ο ανεξάρτητος επίτροπος Νιλ Μπαρόφσκι, που εργάζεται για την UBS, η οποία απέκτησε την Credit Suisse. Ο Μπαρόφσκι απέκτησε πρόσβαση σε αρχεία που παρέμεναν αδημοσίευτα στη Ζυρίχη. Η δημοσίευση των ευρημάτων το 2026 αναμένεται να οδηγήσει σε νέες αποζημιώσεις και να αποκαλύψει άγνωστα ονόματα που συνδέονται με το ναζιστικό καθεστώς.
Συνεργασία για την αποκάλυψη των «ratlines»
Η έρευνα υποστηρίζεται από τον Ρεπουμπλικανό γερουσιαστή Τσακ Γκράσλεϊ και το Κέντρο Σίμον Βίζενταλ (SWC). Ο επικεφαλής του SWC στη Νότια Αμερική, δρ Αριέλ Γκέλμπλουνγκ, δηλώνει ότι η έρευνα «θα αλλάξει ουσιαστικά την κατανόησή μας για εκείνη τη σκοτεινή περίοδο της ιστορίας», προσθέτοντας ότι «Θα δούμε διαφορετικά τα γεγονότα πριν, κατά τη διάρκεια και μετά τον πόλεμο».
Τον Φεβρουάριο, ο δρ Γκέλμπλουνγκ και η ομάδα του συμφώνησαν με τον πρόεδρο της Αργεντινής, Χαβιέρ Μιλέι, για τον αποχαρακτηρισμό κυβερνητικών φακέλων σχετικά με τα «ratlines». Αυτά τα έγγραφα, που περιλαμβάνουν τραπεζικά και στρατιωτικά αρχεία ναζί που έφτασαν στην Αργεντινή επί προεδρίας του φιλοναζιστή Χουάν Περόν, αποστέλλονται στην ομάδα του Μπαρόφσκι.
Ο Αργεντινός ερευνητής Πέδρο Φιλιπούτσι τονίζει ότι η Credit Suisse αναδεικνύεται ως η κύρια τράπεζα ενός ναζιστικού κονσόρτσιουμ γερμανικών επιχειρήσεων, του DWB, που χρησιμοποιούσε καταναγκαστική εργασία από στρατόπεδα συγκέντρωσης. Σύμφωνα με τον Φιλιπούτσι, η επερχόμενη έκθεση θα αποκαλύψει το «χρήμα των Εβραίων που κλάπηκε από τους ναζί, ξεπλύθηκε από την Credit Suisse και χρηματοδότησε τελικά τις ratlines».
«Όταν όλα αυτά θα δημοσιοποιηθούν του χρόνου, θα έχουμε μια πολύ πιο πλήρη εικόνα για αυτή τη σκοτεινή ιστορική περίοδο και για τις εταιρείες, τους τραπεζίτες και τα άτομα που ευημερούσαν εις βάρος των θυμάτων του Τρίτου Ράιχ», εξηγεί ο Φιλιπούτσι. Προσθέτει ότι «Τα ίχνη του χρήματος οδηγούν στις άνετες ζωές που έζησαν φυγάδες ναζί όπως οι Άιχμαν, Μένγκελε και Έριχ Πρίμπκε, καθώς διέφευγαν της δικαιοσύνης επί δεκαετίες στη Νότια Αμερική».
Δέσμευση για πλήρη διερεύνηση
Η Credit Suisse ξεκίνησε την έρευνα μετά από καταγγελίες του SWC, αλλά είχε απομακρύνει τον Μπαρόφσκι. Μετά την εξαγορά από την UBS και κατόπιν πιέσεων, ο Μπαρόφσκι επανήλθε στη θέση του. Η Ανίτα Γκράιλ, εκπρόσωπος της UBS, υπογραμμίζει τη δέσμευση της νέας διοίκησης για μια «πλήρη ανασκόπηση των αρχείων της Credit Suisse που σχετίζονται με ναζιστικούς λογαριασμούς από τις τράπεζες-προκατόχους» και την παροχή πλήρους υποστήριξης στην έρευνα.
