Σαν σήμερα 1η Μαΐου: Η αιματοβαμμένη γέννηση της εργατικής Πρωτομαγιάς – Από το Σικάγο στην Καισαριανή

Σαν σήμερα, η Πρωτομαγιά, ημέρα μνήμης και αγώνα για τα δικαιώματα των εργαζομένων παγκοσμίως.

Η 1η Μαΐου έχει καθιερωθεί ως παγκόσμια ημέρα των εργατών, τιμώντας την αιματηρή καταστολή της απεργίας στο Σικάγο το 1886. Εργάτες διεκδικούσαν τότε το αυτονόητο: οκτώ ώρες δουλειά, οκτώ ώρες ανάπαυση, οκτώ ώρες ύπνο. Η βίαιη αντίδραση του συστήματος και οι εκτελέσεις πρωτεργατών του κινήματος, έγιναν το σύμβολο του αγώνα για τα εργασιακά δικαιώματα.

Στην Ελλάδα, η πρώτη καταγεγραμμένη απεργία συνέβη το 1888 στη Δράμα, με καπνεργάτες να ζητούν μείωση των ωρών εργασίας. Το 1893, ο Σταύρος Καλλέργης διοργάνωσε την πρώτη συγκέντρωση της Πρωτομαγιάς στην Αθήνα, διεκδικώντας το 8ωρο και την κυριακάτικη αργία. Τα αιτήματα σύντομα επεκτάθηκαν, περιλαμβάνοντας την απαγόρευση της παιδικής εργασίας και τη σύνταξη για τα εργατικά ατυχήματα.

Η ιστορία της εργατικής Πρωτομαγιάς στην Ελλάδα σημαδεύτηκε από θυσίες. Το 1924, ο Σωτήρης Παρασκευαΐδης έπεσε νεκρός στην πλατεία Κοτζιά κατά την πρώτη ματωμένη Πρωτομαγιά. Το 1936, η απεργία των καπνεργατών στη Θεσσαλονίκη οδήγησε στο θάνατο του Τάσου Τούση, γεγονός που ενέπνευσε τον Γιάννη Ρίτσο για τον «Επιτάφιο». Η πιο συγκλονιστική στιγμή είναι η Πρωτομαγιά του 1944, με την εκτέλεση 200 κομμουνιστών κρατουμένων στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής από τους ναζί.

Η εργατική Πρωτομαγιά, από το Σικάγο ως την Καισαριανή, δεν είναι γιορτή, δεν είναι αργία. Είναι απεργία. Είναι μνήμη, αίμα και αγώνας, ένα παγκόσμιο σύμβολο του εργατικού κινήματος.

Τα σημαντικότερα γεγονότα της ημέρας στην Ελλάδα και τον κόσμο

• 880: Εγκαινιάζεται στην Κωνσταντινούπολη η Νέα Εκκλησία από τον αυτοκράτορα Βασίλειο Α΄ τον Μακεδόνα, ένα αρχιτεκτονικό πρότυπο για τις ορθόδοξες εκκλησίες.
• 1707: Εφαρμόζεται ο Νόμος της Ένωσης, δημιουργώντας το Βασίλειο της Μεγάλης Βρετανίας από την Αγγλία και τη Σκωτία.
• 1753: Δημοσιεύεται το «Species Plantarum» του Καρλ Λίνε, ορόσημο για την ταξινόμηση των φυτών.
• 1776: Ο Άνταμ Βάισχαουπτ ιδρύει στο Ίνγκολσταντ το «Τάγμα των Πεφωτισμένων» (Ιλουμινάτι), μια οργάνωση που αργότερα συνδέθηκε με πλήθος θεωριών συνωμοσίας.
• 1976: Ο αγωνιστής κατά της δικτατορίας Αλέξανδρος Παναγούλης χάνει τη ζωή του σε αμφιλεγόμενο τροχαίο δυστύχημα στη λεωφόρο Βουλιαγμένης.
• 1977: Η «Σφαγή της Πρωτομαγιάς» στην πλατεία Ταξίμ της Κωνσταντινούπολης αφήνει 34 νεκρούς και εκατοντάδες τραυματίες κατά τη διάρκεια των εργατικών εορτασμών.
• 1983: Ο Μίκης Θεοδωράκης τιμάται με το βραβείο Λένιν για την ειρήνη.
• 1986: Μεγάλη διαμαρτυρία κατά του Απαρτχάιντ στη Νότια Αφρική με αποχή 1,5 εκατομμυρίου έγχρωμων εργαζομένων.
• 1994: Ο θρυλικός πιλότος της Formula 1, Άιρτον Σένα, σκοτώνεται σε τραγικό ατύχημα στην πίστα της Ίμολα, προκαλώντας παγκόσμιο σοκ και οδηγώντας σε σημαντικές αλλαγές στους κανόνες ασφαλείας.
  

  

• 1996: Αιματηρές διαδηλώσεις στην Τουρκία με αφορμή την Εργατική Πρωτομαγιά, με τρεις νεκρούς.
• 2004: Η Κύπρος και άλλες εννέα χώρες εντάσσονται στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
• 2009: Νομιμοποιείται ο γάμος ομοφυλόφιλων στη Σουηδία.
• 2011: Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Μπάρακ Ομπάμα, ανακοινώνει το θάνατο του Οσάμα Μπιν Λάντεν.

Γεννήσεις

1811 – Ανδρέας Λασκαράτος, σπουδαίος έλληνας σατιρικός και συγγραφέας από τα Επτάνησα.

1909 – Γιάννης Ρίτσος, κορυφαίος έλληνας ποιητής, με αναγνωρισμένο έργο όπως ο «Επιτάφιος» και η «Ρωμιοσύνη».

1925 – Σκοτ Κάρπεντερ, αμερικανός αστροναύτης, μέλος του προγράμματος Mercury Seven.

1960 – Σταμάτης Γαρδέλης, δημοφιλής έλληνας ηθοποιός του ’80 και ’90.

1969 – Γουές Άντερσον, διακεκριμένος αμερικανός σκηνοθέτης με ξεχωριστό ύφος, γνωστός για ταινίες όπως «The Grand Budapest Hotel».

1977 – Στάθης Δρογώσης, έλληνας τραγουδοποιός.

Θάνατοι

1904 – Αντονίν Ντβόρζακ, τσέχος συνθέτης της ρομαντικής περιόδου, γνωστός για την Συμφωνία του Νέου Κόσμου.

1976 – Αλέξανδρος Παναγούλης, σύμβολο της Αντίστασης κατά της Χούντας.

1976 – Ισίδωρος (Σιδέρης) Ισιδωρόπουλος, έλληνας μαθητής που έχασε τη ζωή του σε αστυνομική καταδίωξη.

1994 – Άιρτον Σένα, ένας από τους κορυφαίους πιλότους της Φόρμουλα 1.

Εορτολόγιο

Ιερεμίας, Ισιδώρα, Ταμάρα, Φιλόσοφος

Εθνικές Γιορτές – Επέτειοι

• Διεθνής Ημέρα Εργατών
• Παγκόσμια Ημέρα Κωδικών Πρόσβασης