Λίγες μόλις ώρες μετά την ορκωμοσία του για δεύτερη θητεία, ο Ντόναλντ Τραμπ υπέγραψε μια σειρά από προεδρικά διατάγματα.
Από την πρώτη στιγμή της δεύτερης θητείας του, ο Ντόναλντ Τραμπ έδειξε ξεκάθαρα τις προθέσεις του, υπογράφοντας αμέτρητα διατάγματα και πράξεις που σηματοδότησαν την έναρξη μιας εξαιρετικά δυναμικής και ταχύτατης περιόδου αλλαγών. Αυτή η ταχύτητα δεν δείχνει να κοπάζει, διατηρώντας μια αίσθηση συνεχούς κίνησης και μετασχηματισμού στην κυβέρνησή του.
Σύμφωνα με ανάλυση του BBC, ο απίστευτος όγκος ειδήσεων, αποφάσεων και ενεργειών από τον Λευκό Οίκο τους τελευταίους μήνες δεν είναι τυχαίος. Αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης, καλά μελετημένης στρατηγικής επικοινωνίας και δράσης. Ο ιθύνων νους πίσω από αυτή τη στρατηγική, ή τουλάχιστον ένας από τους πρώτους που την διατύπωσε δημόσια, ήταν ο Στιβ Μπάνον. Ο Μπάνον, γνωστός από το δεξιό podcast του και πρώην στενός σύμβουλος του Τραμπ, είχε περιγράψει αυτή την προσέγγιση ήδη από το 2018.
«Οι Δημοκρατικοί δεν έχουν σημασία», είχε πει χαρακτηριστικά στον συγγραφέα Μάικλ Λιούις εκείνη την περίοδο. «Η πραγματική αντίσταση προέρχεται από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Και ο καλύτερος τρόπος να τους αντιμετωπίσεις είναι να τους κατακλύζεις με αλλαγές. Να τους βομβαρδίζεις διαρκώς με νέες ειδήσεις», είχε προσθέσει, περιγράφοντας την τακτική του «πάρα πολλές ειδήσεις για να χωνέψουν». Επτά χρόνια μετά, με τον Τραμπ πίσω στο Οβάλ Γραφείο, και τα μέσα να φαίνονται πράγματι να ασφυκτιούν από τον ρυθμό των εξελίξεων, ο Μπάνον πιστεύει ότι αυτή η στρατηγική έχει αποδώσει καρπούς;
«Η στρατηγική αυτή είναι μια τεράστια επιτυχία», απαντά ο Μπάνον μέσω μηνύματος. «Η μεγαλύτερη νίκη είναι η αποδυνάμωση και η διάλυση των παγκοσμιοποιημένων μέσων ενημέρωσης. Είναι πλέον πολύ αδύναμα για να καλύψουν αποτελεσματικά την επίθεσή μας στους θεσμούς που καταπιέζουν την Αμερική», δηλώνει με τη χαρακτηριστική του εμπρηστική γλώσσα.
Παρά τη βεβαιότητα του Μπάνον, οι δημοσκοπήσεις δίνουν μια διαφορετική εικόνα. Μια σειρά από έρευνες της κοινής γνώμης δείχνουν ότι η αποδοχή του Τραμπ σε αυτή τη φάση της προεδρίας του είναι αξιοσημείωτα χαμηλή, ίσως η χαμηλότερη για πρόεδρο τα τελευταία 80 χρόνια. Μια πρόσφατη δημοσκόπηση των ABC News/Washington Post/Ipsos επιβεβαίωσε αυτή την τάση, δείχνοντας μια σημαντική μείωση στη συνολική αποδοχή.
Ο Τραμπ, πιστός στην τακτική του, απάντησε άμεσα, χαρακτηρίζοντας τις δημοσκοπήσεις «ψεύτικες από ψεύτικες ειδησεογραφικές οργανώσεις». Ωστόσο, αυτή η πτώση στην αποδοχή θα μπορούσε να υποδηλώνει μια φθίνουσα υποστήριξη που ενδέχεται να δημιουργήσει προκλήσεις στο μέλλον;
Είναι νωρίς ακόμα για οριστικά συμπεράσματα. Η πιστή βάση υποστηρικτών του Τραμπ παραμένει αρραγής. Παρόλα αυτά, ακόμα και τα πιο λεπτομερή σχέδια μπορούν να ανατραπούν. Μετά από 100 ημέρες αδιάκοπης δράσης, τρία πιθανά σενάρια διαγράφονται στον ορίζοντα, τα οποία θα μπορούσαν να εκτροχιάσουν την ατζέντα του Τραμπ τους επόμενους μήνες:
Όνειρο δασμών που μετατρέπεται σε εφιάλτη ύφεσης
Ο Τραμπ υποστηρίζει εδώ και καιρό την ιδέα ότι η επιβολή δασμών μπορεί να ωφελήσει την αμερικανική οικονομία, και τώρα δείχνει αποφασισμένος να το εφαρμόσει. Ωστόσο, το χτίσιμο μιας προεδρίας πάνω σε μια πολιτική που μπορεί να προκαλέσει παγκόσμια οικονομική αναστάτωση εμπεριέχει σοβαρούς κινδύνους. Παρότι έχει ήδη δείξει ευελιξία, ανακοινώνοντας παύση των δασμών ως αντίδραση στην πτώση των παγκόσμιων αγορών και εκφράζοντας πιο ήπιες στάσεις έναντι της Κίνας σε σχέση με τις προηγούμενες επιθέσεις, ο κίνδυνος παραμένει. Μια ενδεχόμενη ύφεση που θα αποδοθεί στις εμπορικές του πολιτικές θα μπορούσε να έχει καταστροφικές συνέπειες για τη δημοτικότητά του και τις προοπτικές του.
«Αν το δίλημμα είναι ανάμεσα στο να τους προσφέρεις νομική διαδικασία ή να απομακρύνεις τρομοκράτες συμμορίτες… οι Ρεπουμπλικανοί θα στηρίξουν την απομάκρυνση των μελών της MS-13», ανέφερε χαρακτηριστικά, υποδηλώνοντας την προτεραιότητα της κυβέρνησης.
Ωστόσο, η δημόσια υποστήριξη προς την αυστηρή μεταναστευτική πολιτική του Τραμπ φαίνεται να εξασθενεί. Δημοσκόπηση της περασμένης εβδομάδας κατέγραψε πτώση 10 μονάδων στην αποδοχή του σε αυτό το θέμα. Ακόμα και αν οι ψηφοφόροι αποδεχτούν την παράκαμψη δικαστικών αποφάσεων από την κυβέρνηση, αυτή η προσέγγιση μπορεί να φέρει σε δύσκολη θέση πολλούς Ρεπουμπλικανούς μέλη του Κογκρέσου που αισθάνονται άβολα με τέτοιες πρακτικές. Μέχρι στιγμής, ο Τραμπ απολαμβάνει την πλήρη σχεδόν στήριξή τους. Θα συνεχίσουν όμως να παραμένουν σιωπηλοί αν ο πρόεδρος κριθεί ότι παραβιάζει τον νόμο;
Η DOGE εκτός ελέγχου
Ο Έλον Μασκ, στην ηγεσία του «Υπουργείου Κυβερνητικής Αποδοτικότητας» (Department of Government Efficiency – DOGE), δεν έχασε καθόλου χρόνο στις πρώτες 100 ημέρες. Προχωρώντας σε ριζικές περικοπές στο ομοσπονδιακό προσωπικό και τις κρατικές δαπάνες, συμπεριλαμβανομένης της διεθνούς βοήθειας, ο Μασκ έχει θέσει ένα επιθετικό πρόγραμμα. Όπως συχνά συμβαίνει με την ατζέντα Τραμπ, υπάρχει μια εγγενής ένταση ανάμεσα στην απήχηση του μηνύματος ότι η κυβέρνηση είναι σπάταλη και αναποτελεσματική και στις ακραίες μεθόδους που χρησιμοποιεί ο Λευκός Οίκος για να το εφαρμόσει.
Ο πολιτικός κίνδυνος για τον πρόεδρο θα μπορούσε να αναδυθεί αν η DOGE αρχίσει να καταργεί προγράμματα από τα οποία εξαρτώνται άμεσα καθημερινοί πολίτες. Η δυσαρέσκεια απέναντι στον Μασκ ήδη αυξάνεται. Πολλοί Ρεπουμπλικανοί βουλευτές αποφεύγουν τις δημόσιες συναντήσεις με πολίτες («town halls»), φοβούμενοι τις αντιδράσεις για πιθανές περικοπές σε συντάξεις ή κρατική υγειονομική περίθαλψη.
Οι εντάσεις δεν περιορίζονται εκτός Λευκού Οίκου. Πρόσφατα, κορυφώθηκαν και εντός της κυβέρνησης, με μια έντονη διαμάχη μεταξύ του Μασκ και του υπουργού Οικονομικών, Σκοτ Μπέσεντ. Ο Μασκ είναι λιγότερο δημοφιλής από τον ίδιο τον Τραμπ, ενώ η πολυδάπανη προσπάθειά του να επηρεάσει τις ειδικές εκλογές στο Ουισκόνσιν απέτυχε παταγωδώς.
Ο δισεκατομμυριούχος αναμένεται να αποχωρήσει από τη θέση του, καθώς δέχεται αυξανόμενες πιέσεις από τους μετόχους της Tesla να αφιερώσει πλέον όλη την προσοχή του στην εταιρεία. Επίσης, ως «ειδικός κυβερνητικός υπάλληλος», έχει περιορισμό στον χρόνο που μπορεί να προσφέρει στην κυβέρνηση. Μια πιθανή αποχώρησή του από τον Λευκό Οίκο θα μπορούσε τελικά να ωφελήσει τον Τραμπ, αφαιρώντας ένα σημείο τριβής και κριτικής.
Ωστόσο, η DOGE αναμένεται να συνεχίσει το έργο της μέχρι τον Ιούλιο του 2026. Αυτό δημιουργεί πολλές ευκαιρίες για τη λήψη περαιτέρω impopular μέτρων και περικοπών δαπανών. Πρόκειται για έναν μακροπρόθεσμο πολιτικό κίνδυνο για τον Λευκό Οίκο, ειδικά ενόψει των ενδιάμεσων εκλογών που έρχονται τον επόμενο χρόνο.
Προς το παρόν, ο καταιγισμός διαταγμάτων, ενεργειών και επικοινωνίας του Τραμπ έχει κατακλύσει κάθε αντίσταση και παραμένει δημοφιλής στους πιστούς του υποστηρικτές, οι οποίοι βλέπουν σε αυτόν την υλοποίηση των προεκλογικών του υποσχέσεων. Παρόλα αυτά, οι κίνδυνοι παραμένουν υπαρκτοί, και με μια κυβέρνηση τόσο απρόβλεπτη και με τόσο γρήγορους ρυθμούς, η πιθανότητα μιας απρόβλεπτης κρίσης βρίσκεται πάντα προ των πυλών.
