Από τότε που η πανδημία του COVID-19 άλλαξε τον κόσμο, η προσοχή έχει στραφεί στην επόμενη πιθανή παγκόσμια απειλή για τη δημόσια υγεία. Νέα έρευνα υποδεικνύει ότι η απάντηση μπορεί να κρύβεται στην Αρκτική.
Αρχαίοι Ιοί Απειλούν την Υγεία
Μελέτες προειδοποιούν ότι το λιώσιμο των πάγων στην Αρκτική θα μπορούσε να απελευθερώσει αρχαίους ιούς, τους αποκαλούμενους και “ιούς ζόμπι“, οι οποίοι θα μπορούσαν να προκαλέσουν μια νέα, παγκόσμιας κλίμακας, πανδημία. Αυτοί οι μικροοργανισμοί, γνωστοί και ως “μικροοργανισμοί του Μαθουσάλα” μπορούν να παραμείνουν σε λήθαργο στο έδαφος ή ακόμα και σε παγωμένα ζώα για χιλιάδες χρόνια.
Καθώς το κλίμα αλλάζει και το μόνιμα παγωμένο έδαφος λιώνει, ο κίνδυνος αρχαίων παθογόνων να μολύνουν τους ανθρώπους αυξάνεται. Ο Δρ Khaled Abass επισημαίνει ότι η κλιματική αλλαγή καταργεί τα όρια μεταξύ των οικοσυστημάτων, των ζώων και των ανθρώπων. Το λιώσιμο του μόνιμου παγετού θα μπορούσε να απελευθερώσει αρχαία βακτήρια ή ιούς που είχαν παγώσει για χιλιάδες χρόνια.
Αρκτική: Πιθανό σημείο εκκίνησης πανδημίας
Εδώ και πάνω από μια δεκαετία, οι επιστήμονες γνωρίζουν ότι βακτήρια και ιοί παγωμένοι στην Αρκτική μπορεί να έχουν ακόμα την ικανότητα να μολύνουν ζωντανούς οργανισμούς. Έχουν υπάρξει περιπτώσεις, όπως το 2014, όπου ιοί από τον μόνιμο παγετό της Σιβηρίας απομονώθηκαν και αποδείχθηκε ότι μπορούσαν ακόμα να μολύνουν ζωντανά κύτταρα, παρόλο που ήταν παγωμένοι για χιλιάδες χρόνια. Το 2023, ένας ιός αμοιβάδας, παγωμένος για 48.500 χρόνια, επανήλθε σε ενεργό κατάσταση.
Ένα ανησυχητικό παράδειγμα είναι η απελευθέρωση σπόρων άνθρακα από ένα πτώμα ζώου στην Σιβηρία το 2016, που οδήγησε σε νοσηλείες και τον θάνατο ενός παιδιού. Ο μεγαλύτερος κίνδυνος, όμως, είναι η πιθανή εγκατάσταση αυτών των ασθενειών σε πληθυσμούς ζώων, γεγονός που θα αυξήσει την πιθανότητα μετάδοσης στους ανθρώπους ως ζωονοσογόνου νόσου.
Ζωονοσογόνες Ασθένειες: Μια Υπαρκτή Απειλή
Οι ερευνητές εκτιμούν ότι περίπου τα τρία τέταρτα όλων των γνωστών ανθρώπινων λοιμώξεων είναι ζωονοσογόνες, συμπεριλαμβανομένων πολλών που εντοπίζονται στην Αρκτική. Εάν μια τέτοια ασθένεια αναδυθεί από την παγωμένη Αρκτική, το ανθρώπινο σώμα μπορεί να μην έχει τις άμυνες που απαιτούνται για να την καταπολεμήσει, οδηγώντας σε μια επικίνδυνη και δύσκολα ελεγχόμενη πανδημία.
Ο Δρ Abass τονίζει ότι η κλιματική αλλαγή και η ρύπανση επηρεάζουν την υγεία τόσο των ζώων όσο και των ανθρώπων. Η Αρκτική θερμαίνεται ταχύτερα από τις περισσότερες περιοχές του κόσμου, προκαλώντας αλλαγές στο περιβάλλον, όπως το λιώσιμο του μόνιμου παγετού και η μετατόπιση των οικοσυστημάτων, οι οποίες θα μπορούσαν να συμβάλουν στη μετάδοση μολυσματικών ασθενειών μεταξύ ζώων και ανθρώπων.
Προκλήσεις και Προστασία
Επιπλέον, οι περιοχές της Αρκτικής διαθέτουν περιορισμένες ιατρικές υποδομές, γεγονός που τις καθιστά ένα επικίνδυνο σημείο εκκίνησης για μια πανδημία. Οι υπηρεσίες υγείας και έρευνας είναι περιορισμένες, γεγονός που σημαίνει ότι μια ασθένεια μπορεί να εξαπλωθεί ευρέως προτού προλάβουν να αντιδράσουν οι αρχές.
Ζωονοσογόνες ασθένειες όπως ο αιμορραγικός πυρετός Hantavirus και το παράσιτο Toxoplasma gondii έχουν ήδη εξαπλωθεί σε όλη την Αρκτική. Ο Δρ Abass επισημαίνει με έμφαση ότι ό,τι συμβαίνει στην Αρκτική δεν μένει στην Αρκτική.
