### Επιστροφή στην Ελλάδα: Η Χάλκινη Κεφαλή Γρύπα από την Αρχαία Ολυμπία
Σε μια λαμπρή τελετή στο Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης, η Υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη παρέλαβε από τον διευθυντή του ΜΕΤ, Μαξ Χολέιν, το μοναδικό αυτό εύρημα: τη χάλκινη κεφαλή γρύπα από την Αρχαία Ολυμπία.
Η κεφαλή του γρύπα, ένα εξαιρετικό δείγμα της αρχαίας ελληνικής μεταλλοτεχνίας, χρονολογείται στα 650-625 π.Χ. και κοσμούσε χάλκινο τριποδικό λέβητα. Η επιστροφή της στην Ελλάδα είναι αποτέλεσμα μιας μακράς και συστηματικής συνεργασίας μεταξύ του Υπουργείου Πολιτισμού και του ΜΕΤ.
Όπως τόνισε η Λίνα Μενδώνη: «Αυτός ο επαναπατρισμός είναι ιδιαίτερα σημαντικός, καθώς προέρχεται από πρωτοβουλία του ίδιου του ΜΕΤ, το οποίο το 2018 ξεκίνησε έρευνα για την προέλευση της κεφαλής γρύπα. Αυτή, ήταν μέρος της Συλλογής Ελληνικών και Ρωμαϊκών αρχαιοτήτων από τις αρχές της δεκαετίας του 1970, μετά από ιδιωτική δωρεά.»
Δέσμευση για την Προστασία της Πολιτιστικής Κληρονομιάς
Η υπουργός Πολιτισμού ανέφερε χαρακτηριστικά: «Αυτή η πράξη αποδεικνύει τη δέσμευση του μουσείου για επιστημονική ακεραιότητα, επαγγελματική ηθική και σεβασμό στην πολιτιστική κληρονομιά.» Η κίνηση αυτή σηματοδοτεί μια ευρύτερη στροφή στα μουσειακά πρότυπα παγκοσμίως, με έμφαση στην ενδελεχή επιμέλεια και την αξιολόγηση της ηθικής και νομικής βάσης των συλλογών.
Η έρευνα της Διεύθυνσης Τεκμηρίωσης και Προστασίας Πολιτιστικών Αγαθών του Υπουργείου Πολιτισμού, βασισμένη στο Αρχείο της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, απέδειξε ότι η κεφαλή του γρύπα στο ΜΕΤ ταυτίζεται με αυτή που βρέθηκε στην Αρχαία Ολυμπία τον Δεκέμβριο του 1914 από τον επιμελητή του Μουσείου Θεμιστοκλή Καραχάλιο. Η ανακάλυψη έγινε στην κοίτη του ποταμού Κλαδέου, κοντά στο αρχαίο Γυμνάσιο, και το εύρημα παραδόθηκε στο Μουσείο της Αρχαίας Ολυμπίας.
Η πρώτη δημοσίευση της κεφαλής έγινε το 1915 στο Αρχαιολογικό Δελτίο. Δυστυχώς, η κλοπή της κεφαλής από το μουσείο έγινε τη δεκαετία του 1930, ενώ η πρώτη αναφορά στην απώλεια έγινε το 1937-1938 από τους Γερμανούς ανασκαφείς της Ολυμπίας.
1940: Η Αρχαιολογική Υπηρεσία διερευνά την κλοπή, η οποία φαίνεται να έγινε το 1936.
Καλοκαίρι 1936: Πώληση σε Αμερικανό αρχαιοπώλη.
1971: Η κεφαλή φτάνει στο Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης.
Η επιστροφή της χάλκινης κεφαλής του γρύπα αποτελεί ένα σημαντικό βήμα στην προστασία και την ανάδειξη της ελληνικής πολιτιστικής κληρονομιάς, αναδεικνύοντας τη σημασία της διεθνούς συνεργασίας και της ηθικής διαχείρισης των πολιτιστικών αγαθών.
